Władcy Polski (twarda)

tynów w Pereum [dziś Pereta] pod Rawenną, gdzie zakonnikiem był Romuald z Camaldoli, założyciel zakonu kamedułów i przyszły święty. Bezprym do kraju wrócił dopiero po śmierci ojca. Był już po czterdziestce, zapewne czuł się skrzywdzony i rozgoryczony. Prawdopodobnie zaczął spiskować przeciw Mieszkowi II, który wygnał go na Ruś. Istnieją hipotezy, że w spisku mógł uczestniczyć także rodzony brat Mieszka II, Otton. W 1031 r., gdy doszło do dwustronnego ataku, prawdopodobnie również nie władał żadną dzielnicą. Niektórzy historycy twierdzili, że mógł nawet pośredniczyć między agresorami, ale pewności nigdy mieć nie będziemy. Animozje między Piastami oczywiście były na rękę Konradowi II. Cesarz dążył przecież do tego, by uciążliwy sąsiad przestał być państwem jednolitym, rządzonym autorytarnie przez jednego władcę. Jak przebiegał atak niemiecko-ruski? Wojska Konrada II zaatakowały Łużyce i Milsko. Mieszko II prawdopodobnie oddał je bez walki, bo z drugiej strony wkroczył Bezprym, który - jak informują Roczniki hildesheimskie - ,,nagłym najazdem wygnał brata z kraju". Trudno oczywiście przypuszczać, że Bezprym zorganizował własną armię, z pewnością przybył z ruskimi wojskami. Z latopisu kijowskiego mnicha Nestora, Powieści minionych lat, wiemy, że na ich czele stali wielki książę kijowski Jarosław Mądry i jego brat Mścisław. Nestor informuje, że ,,poszli na Lachy i zajęli Grody Czerwieńskie", a także, że po spustoszeniu ,,ziemi lackiej" porwali mnóstwo ludzi i rozdzielili ich między siebie. Cała operacja trwała około miesiąca, a Mieszko II zagrożony przez Bezpryma uciekł do Czech. WYKASTROWANY WŁADCA Dlaczego właśnie tam, przecież Udalryk był jego wrogiem? Wyjaśnia to kronika Wipona, który informując o ucieczce Mieszka II, dodaje, że cesarz był wówczas ,,zagniewany" na czeskiego księcia. Prawdopodobnie nie było więc innego kierunku. Udalryk jednak uwięził Mieszka i żeby się przypodobać cesarzowi, zaproponował mu jego wydanie. Ale Konrad II odmówił, argumentując - jak twierdzi Wipo - że nie przyjmie ,,nieprzyjaciela od nieprzyjaciela". Mieszko II był jedynym wykastrowanym polskim władcą. Okaleczono go w czeskiej niewoli. To smutne wydarzenie odnotował Kosmas z Pragi, ale wspomina o nim także Gall Anonim. Czesi mieli rzemieniami skrępować jego genitalia ,,tak, że nie mógł już płodzić". Gall ocenił, że stało się to w odwecie za oślepienie przez Chrobrego w 1003 r. księcia czeskiego Bolesława III Rudego. Gdański mediewista prof. Błażej Śliwiński w wydanej w 2014 r. monografii poświęconej Bezprymowi próbuje jednak uprawdopodobnić - bo udowodnić się nie da - że z tą kastracją mogło być inaczej. Stawia hipotezę, że to nie Mieszka II spotkał ten smutny los, lecz właśnie Bezpryma. Profesor próbuje wykazać, że w drodze powrotnej z Włoch został on pojmany przez Czechów i wykastrowany. Uważa też, że to mógł być zasadniczy powód odsunięcia go przez ojca od tronu. Co jakiś czas zdarzają się w nauce nowe punkty widzenia na stare sprawy, ale ja się za tą akurat koncepcją nie opowiadam. Trzymajmy się więc dotychczasowej. Gdy Mieszko II cierpiał w czeskim lochu, krajem władał Bezprym. Jak wyglądały jego rządy? Wszystko wskazuje na to, że były okrutne. Bezwzględnie rozprawiał się ze stronnikami Mieszka II, w tym najprawdopodobniej również z duchownymi. Pewnie dlatego szybko dosięgła go skrytobójcza śmierć, choć nie wiemy na pewno, czy rzeczywiście skrytobójcza. Roczniki hildesheimskie pod datą 1032 r. odnotowują, że Bezprym został ,,zamordowany przez swoich, nie bez przyczynienia swoich braci" i ,,z powodu najstraszniejszej srogości swego tyraństwa". Zanim to się stało, Bezprym zdążył jednak zrobić coś, co cofnęło kraj o lata: odesłał cesarzowi Konradowi II insygnia władzy i zapowiedział, że podda się jego woli. Dwie korony, swoją oraz Mieszka II, miała na polecenie Bezpryma zawieźć cesarzowi królowa Rycheza. Mówi o tym kronika opactwa Brauweiler ufundowanego przez jej ojca. Rycheza udała się do Niemiec wraz z nastoletnim wówczas synem Kazimierzem i została tam dobrze przyjęta przez Konrada II. Autor Kroniki brauweilerskiej spycha na margines polityczne powody jej wyjazdu z kraju: wywiezienie w bezpieczne miejsce następcy tronu oraz koron. Wśród głównych przyczyn podaje niechęć Rychezy do ,,barbarzyńskich obrzędów Słowian", ale na pierwszym miejscu wymienia ,,rozwód" z mężem z powodu ,,nienawiści i podjudzania niejakiej nałożnicy". Wiele więc wskazuje na to, że Mieszko II zdradzał królową, zanim popadł w tarapaty. Od momentu wypędzenia przez Bezpryma aż do śmierci Mieszko II nie widział już królowej? Wszystko wskazuje na to, że Rycheza wyjechała z Polski do Niemiec w 1031 r. i już nigdy nie wróciła. Wstąpiła do klasztoru i żyła a