Wakacje 1939 (twarda)

oferta wojskowego sojuszu niemiecko-polskiego i wspólnego ataku na Związek Sowiecki[8]. Tej kwestii Józef Beck nawet nie podjął. Przechodząc dalej do spraw gdańskich: Kanclerz podkreślił, że cała trudność polega na tym, iż jest to miasto niemieckie. I tu rzucił dość ważną aluzję, że kiedyś Gdańsk powróci do Rzeszy. Twierdził, że to jednak w niczym nie ścieśni wszelkich uprawnień polskich w Gdańsku i zapewnił, że w żadnym razie Rzesza nie zaskoczy nigdy Polski faktami dokonanymi. Zaznaczył, że - jego zdaniem - można by na drodze wspólnego porozumienia znaleźć jakieś wyjście z sytuacji. (...) Gdyby się udało dojść w tej sprawie do porozumienia, to można by zupełnie i definitywnie wyczyścić wszelkie trudności między obu państwami. (...) Kanclerz zwrócił także uwagę na potrzebę większej swobody komunikacji między Niemcami a Prusami Wschodnimi. Odpowiedź ministra Becka była bardzo stanowcza. Powiedział, że: (...) on dla sprawy gdańskiej nie widzi w ogóle żadnego ekwiwalentu, że cała opinia polska jest na punkcie tej sprawy specjalnie drażliwa i to nie opinia ludzi politykujących w kawiarniach warszawskich, bo tą by się Minister specjalnie nie przejmował, ale opinia najgłębszych sfer społeczeństwa polskiego. Słysząc to, Hitler zaczął nieco łagodzić swoje stanowisko. Beck przekazał natomiast swoim najbliższym współpracownikom, że rezerwuje sobie silniejsze zaakcentowanie swojego stanowiska w rozmowie z min. von Ribbentropem, gdyż w tak licznej kompanii nie może narażać całej rozmowy na zerwanie[9]. Dyrektor Aleksander Łubieński dodawał, że minister Beck po rozmowach z Hitlerem wyszedł zły na stronę niemiecką i ożywiony projektem aktywizowania stosunków z Anglią i Francją. Ribbentrop złożył rewizytę w Warszawie w czasie trwających w Zakopanem Mistrzostw Świata w Narciarstwie Klasycznym. Zima spłatała wtedy figla. Śnieg na trasy trzeba było dowozić, a hojnie sypnęło dopiero po mistrzostwach. Szef niemieckiej dyplomacji przyjechał do Polski 25 stycznia. Następnego dnia, po obiedzie w rezydencji Ribbentropa w Pałacu Blanka, rozpoczęła się rozmowa w cztery oczy. Wedle danych, którymi dysponował profesor Paweł Wieczorkiewicz, na twarde stanowisko Becka względem Gdańska Ribbentrop miał powiedzieć: Pan jest taki uparty w sprawach morskich. A przecież Morze Czarne także jest morzem[10]. Annelies Ribbentrop napisała w komentarzu do wspomnień męża, że już w czasie drogi powrotnej miał powiedzieć swoim współpracownikom: Teraz, jeśli nie chcemy zostać całkowicie okrążeni, nie pozostaje nam nic innego, jak porozumienie z Rosją[11]. Ribbentrop przysłał jednak uprzejmy telegram z Berlina, a 30 stycznia Hitler wygłosił w Reichstagu przemówienie, w którym mówił: Trzeba sobie zadać pytanie, co mogłoby się zdarzyć w Europie, jeśliby ten fakt, który przyniósł odprężenie, nie wszedł w życie pięć lat temu. Podpisując go wielki polski marszałek i patriota oddał swemu narodowi równie wielką ulgę, jaką przywódcy państwa narodowo-socjalistycznego oddali narodowi niemieckiemu[12]. W lutym na dyplomatyczne polowanie do Białowieży przyjechał Heinrich Himmler[13]. Również nie osiągnął zamierzonego przez Hitlera skutku. W kolejnym miesiącu zakończył się ,,rozkład Czechosłowacji": 14 marca Słowacja - pod auspicjami Rzeszy - ogłosiła niepodległość, a w ciągu kolejnych dwóch dni część czeska została przyłączona do Niemiec jako Protektorat Czech i Moraw. 17 marca część terytorium słowackiego - Ruś Zakarpacką - zajęły wojska węgierskie. Wtedy wytyczono granicę polsko-węgierską. 23 marca w Wiedniu Słowacja podpisała z III Rzeszą układ o stosunku ochronnym (Niemcy gwarantowały Słowacji niepodległość w zamian za możliwość budowy na jej terenie baz wojskowych). Również 23 marca Rzesza dokonała aneksji litewskiego miasta portowego Kłajpeda. Litwa ugięła się przed niemieckim ultimatum, nie chcąc dopuścić do wojny. Polskie granice z III Rzeszą niebezpiecznie się wydłużyły. I to w marcu 1939 zwykli Polacy zaczęli się bać. Jednak sprawna propaganda i czyn spowodowały, że ,,wygraliśmy tę wojnę nerwów". W Londynie radio gra i brzmi co dzień melodia ta. W dancingach, barach milion par nowego tańca urzekł czar. Beck już po rozmowach prowadzonych w styczniu z Hitlerem i Ribbentropem zaczął myśleć o nowych aliansach - z Francją i Anglią. Możliwości sondował jego zastępca Jan Szembek, wykorzystując przyjazd Alfonsa Poklewskiego-Koziełła - przez małżonkę zbliżonego do księcia Kentu, a zatem i do królewskiego dworu. Poklewski tak wówczas oceniał sytuację: Polska merytorycznie przedstawia małe znaczenie dla polityki angielskiej. Pieniędzy nam nie dadzą. Przeciętny Anglik nie bardzo orientuje się, co to jest Polska. Interesują się nią tylko o tyle, o ile państwo