W pogoni, w ucieczce

Dobre czy złe?
Ostatnie wyniki badań lekarskich sprawiły, że ponownie rozgorzała trwająca od kilku lat dyskusja na temat legalizacji narkotyków. Mowa tu szczególnie o marihuanie, bowiem obecnie, jeśli lekarz chce zastosować ją w terapii, musi uzyskać m.in. zgodę konsultanta wojewódzkiego w swojej dziedzinie medycyny, a recepty realizowane są poza granicami kraju. Tymczasem zastosowanie marihuany w leczeniu padaczki lekoopornej przynosi nadspodziewane efekty. Przy tej okazji niektóre środowiska znów wskazują na zgubne efekty stosowania narkotyków, znów toczy się spór, czy narkotyki są dobre czy złe i jak bardzo są złe.
Być może głosem rozsądku w tej dyskusji, ale i bodźcem do innego, całościowego spojrzenia nie tylko na problem narkotyków, ale uzależnień, jest książka Katarzyny Panejko-Wanat oraz Wojciecha Wanat. Autorzy, w opublikowanej nakładem wydawnictwa ISKRY pozycji pt. ?W pogoni, w ucieczce. Narkotyki i narkomania? zwracają naszą uwagę na emocjonalny aspekt uzależnienia ? śmiało można stwierdzić, że jest to konsekwencja choroby duszy, próba zrekompensowania sobie pewnych emocji, doznań, a także wzmocnienia ich. Publikacja nie dotyczy jednak wyłącznie tego duchowego wymiaru nałogu, ale prezentuje problem holistycznie, pokazując wpływające na jego skalę przemiany społeczne i kulturalne, omawiając czynniki ryzyka, wyniki badań, sięgając również po zapisy rozmów z osobami uzależnionymi. To czyni książę nie tylko kolejną pozycją traktującą o nałogach, nie tylko poradnikiem zawierającym wskazówki odnośnie wyjścia z nałogu, ale materiałem, który może być wykorzystywany wszechstronnie ? nie tylko przez lekarzy i terapeutów uzależnień, ale przez psychologów i pedagogów, nauczycieli poruszających ten temat na godzinach wychowawczych, a wreszcie przez rodziców i opiekunów, by uwrażliwić ich na pewne kwestie i sygnały.
Jak wspominają sami autorzy, w książce nie znajdziemy sztywnego podziału, odpowiadającego fazom uzależnienia czy też wychodzenia z niego. Problem został tu pokazany od strony środowiska, panującej kultury, stosunków panujących w rodzinie, a także samego podejścia do życia, do wyzwań, do poszukiwania pewnej rekompensaty. Autorzy snują rozważania o szczęściu, odróżniając to szczęście (nad którym trzeba pracować) od radości, która jest dostępna na wyciągnięcie ręki. Podkreślają również, w kontekście dyskusji o narkotykach, iż tak naprawdę szybko pogarszający się stan zdrowia osób nadużywających narkotyki nie jest konsekwencją samego nałogu, ale zmiany sposobu życia związanego z zażywaniem narkotyków.
W książce został również poruszony problem poszukiwania przyjemności, braku świadomości istnienia ryzyka czy konsekwencji pewnych działań. Autorzy zwracają ponadto uwagę na czynniki ryzyka w odniesieniu do uzależnienia, a także tzw. czynniki chroniące. Te drugie to cechy fizyczne, emocjonalne i społeczne, których posiadacze mają mniejsze szanse na uzależnienie. Znajdziemy w książce również statystyki, wyniki badań, a także opis eksperymentu, jakim przed laty był MONAR w swoim początkowym okresie działania i najbardziej skutecznego z jego ?terapeutów? ? doktora Szpadla.
Książka ?W pogoni, w ucieczce? oczywiście nie wyczerpuje zagadnienia narkomanii, ale zwraca uwagę na kwestie pomijane niekiedy w analizie procesu uzależnienia. Autorzy nie koncentrują się wyłącznie na samym uzależnieniu, ale poszukują jego przyczyn, czynników mniej lub bardziej predestynujących jednostki do wpadnięcia w szpony nałogu. Właśnie taki podejście sprawia, że książka powinna znaleźć się w każdym gabinecie terapii, powinien przeczytać ją każdy nauczyciel czy rodzic ? zanim jeszcze nie jest zbyt późno, by komuś pomóc.