TRYLOGIA NARODOWA
Są tacy, którzy kochają te powieści i są też tacy, którzy ich nienawidzą. Podobnie zresztą, jak ekranizacji powstałych na ich kanwie. Tę drugą grupę reprezentują przede wszystkim uczniowie zmuszani przez lata do mierzenia się z dziełami Sienkiewicza, jako lekturą obowiązkową; wiem o tym dobrze, bo zniechęcony szkolnymi czytadłami unikałem wszelkich klasyków jak ognia. Niesłusznie, przekonałem się o tym po latach, ale jak to mówią lepiej późno, niż wcale. Potwierdza to także sienkiewiczowska ?Trylogia?, która stanowi naprawdę ciekawą opowieść napisaną w iście wspaniałym stylu.
Fabularnie rzecz przenosi nas do siedemnastowiecznej Polski, Polski pełnej problemów, ale i chwały. Trudów i zwycięstw. W skali makro odnoszą się one do całego narodu, w skali mikro dotyczą poszczególnych bohaterów. Postacie wiodące stają w obliczu miłości do kobiety, ale miłości naznaczonej trudnościami, które trzeba pokonać. Okoliczności nie sprzyjają uczuciu, pojawiają się inni chętni do ręki niewiasty, a tu jeszcze ojczyźnie grozi niebezpieczeństwo?
Jak to wszystko się kończy łatwo się domyślić. Za każdym razem. Jednakże to nie zaskoczenia fabularne są siłą ?Trylogii?, a jej plastyczność i pisarstwo. Sienkiewicz ?Ogniem i mieczem?, ?Potop? i ?Pana Wołodyjowskiego? pisał w ciężkich dla Polski czasach, ku pokrzepieniu serc. Zaskarbił tym sobie sympatię czytelników, dla których historyczne zwycięstwa kraju w obliczu beznadziejnej zdawałoby się sytuacji stanowiły światełko w tunelu. Teraz, po ponad 130 latach od pierwszego wydania, odczytywane są zupełnie inaczej, wciąż jednak stanowią naprawdę atrakcyjną opowieść. Historyczną? Tylko po części, w końcu fakty zostały tutaj podkoloryzowane i wyidealizowane. Już bardziej romans przygodowy zahaczający momentami o fantasy (choćby na samym początku mamy duchy poległych błąkające się po polach).
Proza Sienkiewicza jest treściwa, krwista, krwawa często, brutalna, ale bywa też ciepła i bardzo pozytywna, a ukazany w niej portret sarmatów pełnych wad, acz kochających swoją ojczyznę jest naprawdę ciekawy. Schemat ten, tak samo jak wątek trudnej miłości, stanowi cechę wspólną wszystkich trzech części, wydaje się więc być niejako powtórką z rozrywki, ale wciąż udaną. Ba, w przypadku ?Potopu? Sienkiewicz w pełni wykorzystuje jego potencjał, wspinając się na wyżyny i uzyskując niemalże idealną kwintesencję całej trylogii. A wszystko to podane niespiesznym, pełnym, pięknym językiem, który pobudza wyobraźnię i maluje przed oczami odbiorców niesamowite wizje świata, który nie istnieje już od wieków.
Przy okazji warto wspomnieć też kilka słów o tym jednotomowym wydaniu kolekcjonerskim, bo to pod względem edytorskim jest naprawdę znakomite. Opasłe tomiszcze (1312 stron!) wydrukowane niedużą czcionką na dużym formacie już samo w sobie robi wielkie wrażenie. Stylizowana na kutą z metalu twarda oprawa, półkredowy papier, do tego ilustracje, skromne, bo skromne, ale jednak: mapa przedstawiająca Polskę z tamtego okresu, strony działowe (wydrukowane na grubszym papierze) stworzone przez Piotra Arendzikowskiego (znanego choćby ze współpracy przy grze ?Wiedźmin III: Dziki gon?), do tego ciekawe posłowie nadające całości kontekstu i analizujące całą ?Trylogię?. Coś wspaniałego. Jeśli więc nie posiadacie tej klasyki, która powinna znaleźć się w każdym polskim domu, a chcecie ten stan rzeczy zmienić, zakup niniejszej edycji będzie strzałem w dziesiątkę, a ona sama ozdobą domowej biblioteczki.
