Topografia pamięci

Do niewątpliwych atutów tej książki należy zaliczyć lekkość pióra. Nie sądziłam, że dane mi będzie przeczytać, niemalże za jednym zamachem, serię artykułów. Co prawda mniej więcej w połowie lektury zaczęłam zauważać, iż autor lubi się powtarzać, cytując ważne dla niego wydarzenia, czy opinie, lecz nie jest to coś, co sprawiłoby, że książka staje się niestrawna. Głównym tematem wypowiedzi autora jest pamięć. I to zarówno ta zbiorowa, prezentowana przez naród czy mieszkańców danej miejscowości, jak i ta osobista. Wnioski? Otóż, nie lubimy wspominać spraw, które nas moralnie uwierają. Przemilczamy je, wybielamy się, nie poruszamy trudnych historii nawet wtedy, gdy nas bezpośrednio nie dotyczą, jak było w przypadku mieszkańców pewnej austriackiej wsi, którzy nie potrafili wskazać miejsca masowego grobu, więc pomimo tego, że upłynęło od wojny siedemdziesiąt lat, nadal nie wiadomo gdzie leży około stu pięćdziesięciu zabitych. Tematyka, którą porusza autor jest tym ciekawsza, że przedstawiona z punktu widzenia najeźdźcy, Austriaka, pochodzącego z rodziny o nacjonalistycznych korzeniach. Polecam.

Teksty składające się na tę pozycję są bardzo różnorodne. Nie tylko pod względem gatunkowym, do czego stali czytelnicy Pollacka, zdążyli się przyzwyczaić, ale też pod względem tematyki, która swoim zasięgiem obejmuje szereg dziedzin. Autor bowiem, postanowił podzielić się z czytelnikami swoimi przemyśleniami osnutymi między innymi wokół granic państw, czy spostrzeżeniami na temat szalu protestów Solidarności z lat osiemdziesiątych dwudziestego wieku.

Jednak elementem scalającym rozważania Austriaka jest ludzka pamięć. Martin Pollack postrzega ją jako zdolność, która pozwala nam oglądać świat, przyjrzeć mu się głębiej i lepiej zrozumieć sens toczących się wokół nas procesów. Stara się zrozumieć misterną konstrukcję pamięci, sposób działania oraz oddziaływania nie tylko na jednostkę, ale na całe społeczeństwa.

Stawia szereg istotnych pytań, szuka odpowiedzi, wytłumaczenia ludzkiej niepamięci, wybiórczości wypaczeń, wybielania pamięci. Przywołując tragiczną historię Europy Środkowo - Wschodniej rozważa wpływ pamięci na przyszłość tego regionu.

...