Od czasu do czasu lubię wybierać książki, które nie do końca wpisują się w to, co zazwyczaj czytam. Nie lubię zamykać się w obrębie jednego gatunku, czasem warto poeksperymentować, bo a nuż trafi się na coś, co się pokocham. Dlatego, kiedy wydawnictwo Edito zwróciło się do mnie z prośbą o zrecenzowanie kryminału uznanego islandzkiego pisarza, nie wahałam się długo. ?Tajemnica wyspy Flatey? okazał się jednak nie taką prostą lekturą.
Flatey to niewielka wysepka islandzka. Liczy ona jedynie dwa i pół kilometra długości i pół kilometra szerokości. Otoczona jest przez jeszcze mniejsze klifowe wysepki. Na jednej z nich latem 1960 roku odnalezione zostają zwłoki tajemniczego mężczyzny. Wydarzenie to wstrząsa lokalną społecznością, a na małą wyspę przybywa młody przedstawiciel władz, Kjartan. Wraz z miejscową lekarką Johanną usiłują oni rozwiązać tajemnicę śmierci przybysza. Wkrótce okazuje się, że sprawa ma związek z tajemniczą księgą Flateyjarbok, zawierającą opowieści o wikingach i powiązaną z nią zagadką.
?Tajemnica wyspy Flatey? od początku kojarzyła mi się z klasycznymi kryminałami. Takimi, gdzie nie jest najważniejsza pędząca na łeb, na szyję akcja, lecz spokojne rozwiązywanie zagadki, przez co nieco przywodzi na myśl opowieści o Sherlocku Holemsie. Mimo pozornego braku akcji wciąga już od pierwszych stron. Czytelnik wraz z bohaterami powieści usiłuje rozwiązać nie tylko tajemnicę z
brodni, lecz również poznać rozwiązanie łamigłówki ukrytej na kartach trzynastowiecznej sagi.
?Tajemnica wyspy Flatey? już od pierwszych stron zachwyciła mnie swoim klimatem. Zdaje się po raz pierwszy sięgnęłam po jakąś skandynawską powieść, dlatego nie do końca wiedziałam, czy odnajdę się w tej atmosferze. Na szczęście moje wątpliwości zostały szybko rozwiane. Autor w cudowny sposób opisuje małą wyspę, jej mieszkańców, jej tradycję, jej piękno. Pomimo że czytałam ją na plaży w ogromnym upale, w wyobraźni czułam chłodny wiatr wiejący od morza, słyszałam dźwięki fok i zachwycałam się surowym pięknem islandzkiego krajobrazu. Pisarzowi udało się także świetnie zobrazować społeczność, w której wszyscy się znają i żyją tym samym od wieków rytmem, wyznaczanym przez wschody i zachody słońca oraz zmiany pór roku.
Niestety, książka ma również wiele wad. Jedną z nich jest kreacja bohaterów. Postaci jest po prostu za dużo! Umieszczenie tak rozległej i skomplikowanej akcji na zaledwie dwustu pięćdziesięciu stronach było zabiegiem baaardzo ryzykownym. I niestety, ucierpiała na tym kreacja bohaterów. Pojawia się ich mnóstwo ? niestety wszyscy schematyczni i opisani zaledwie w kilku zdaniach. To nie ludzie, tylko papierowe szablony, każdy mający jakieś konkretne zadanie do wykonania na kartach powieści. Nie jest dane poznać nam ich motywacje, ich psychikę, ich relacje z innymi. Przez to wszystko często łapałam się na tym, że nie miałam pojęcia, kim jest postać, o której w danym momencie czytałam. Jedynymi bohaterami, którzy mają jakąkolwiek osobowość i przeszłość są lekarka Johanna i prowadzący śledztwo Kjartan. Problem z rozróżnieniem poszczególnych bohaterów może u polskiego czytelnika potęgować fakt, że mają oni bardzo trudne do przeczytania i niemożliwe do zapamiętania islandzkie imiona. Trudno to jednak uznawać za wadę tej, bądź co bądź islandzkiej, książki.
Kolejną wadą książki jest brak związku przyczyno-skutkowego między kolejnymi wydarzeniami, a także pomiędzy fabułą właściwą, a dołączonymi fragmentami islandzkiej sagi. Różne tropy, jakie pojawiają się na kartach książki, okazują się być ślepe, a cała zagadka rozwiązuje się szybko, już na ostatnich stronach książki. Nieco zabrało mi możliwości włączenia się czytelnika w śledztwo. Załączone fragmenty Flateyjarbok nie wzbudzały zainteresowania i w żaden sposób nie łączyły się z opowiadaną historią.
?Tajemnica wyspy Flatey? to książka, która ma zarówno swoje zalety, jak i wady. Z całą pewnością przypadnie ona miłośnikom skandynawskich klimatów oraz fanom klasycznego kryminału. Ma jednak pewne wady ? źle wykreowanych bohaterów i dziwnie poprowadzone zakończenie. Nie żałuję jednak, że ją przeczytałam!
