Speak

Ostatnio wiele słyszałam o niesprawiedliwości wobec pokrzywdzonych dziewczyn. Wiem, że nie jest to nowy temat i powinnam się w zasadzie do tego przyzwyczaić, ale nie potrafię. Jestem przecież młodą kobietą, która chciałaby sprawiedliwości, jeśli chodzi o te wszystkie skrzywdzone kobiety.

Główną bohaterką powieści jest nastoletnia Melinda, która rozpoczyna naukę w liceum. Przed nią wiele pięknych chwil, ale dziewczyna nie potrafi się cieszyć z tej perspektywy. Ciągle żyje w strachu przed tym, że jej oprawca powróci. Dodatkowo musi zmagać się z obecnością i ignorowaniem ze strony byłych przyjaciół. Znienawidzili ją z tak błahego powodu, jak wezwanie policji na imprezę, gdzie celem Melindy było zgłoszenie czegoś zupełnie innego.

Właściwie na tej postaci zakończę swoje opisywanie bohaterów, ponieważ to Melinda odgrywa tutaj główne skrzypce. W książce chodzi właśnie o te wydarzenia, które dzieją się wokół niej. Ta młoda bohaterka jest sympatyczna i przyjazna, co widać na pierwszy rzut oka. Stała się ona dla mnie naprawdę bliska, choć nigdy nie przeżyłam tego, co ona. Mam również nadzieję, że nigdy nie będzie mi to dane.

Jestem zaszokowana postawą jej rodziców. Zarówno matka, jak i ojciec nie zauważyli, że z ich córką dzieje się coś bardzo złego. Z roku na rok jej oceny drastycznie spadły, a ona sama przestała mówić. Tak po prostu. Już samo to, powinno być dla nich wystarczającym sygnałem. Nóż mi się w kieszeni otwiera, kiedy przypomnę sobie, że jej rodzice jeszcze na nią wrzeszczeli za to wszystko. Za to, że się nie uczy. Za to, że nic nie mówi i jest NIEGRZECZNA. Do cholery jasnej.

Pojawia się tutaj również nowa koleżanka, która jest tak paskudnie fałszywa, że aż niedobrze się robi. Przyjaźni z Melindą pragnie tylko ze względu na to, że dziewczyna zawsze jest gotowa pomóc. Jest to nic innego, jak zwykłe wykorzystywanie kogoś, aby zgarnąć wszystkie nagrody i pochwały.

Speak to historia, jakich jest wiele, ale nikt o nich nie mówi. Dlaczego? To jest pytanie dnia. Młoda dziewczyna zostaje zgwałcona, ale nie ma odwagi o tym mówić. Wie, że nikt jej nie uwierzy, bo była pijana na imprezie. Wie, że milczenie jest złotem.

Nie sądziłam, że ta książka aż tak mnie poruszy. Myślałam, że to będzie jedna z tych historii, które przeczytam i odłożę na półkę. Jednak odkąd ją skończyłam, wracam do niej myślami i raz po raz boli mnie serce. Dodatkowo czuję ogromny gniew na tych wszystkich osobników płci męskiej, którzy czują się po tym wszystkim bezkarni. Mają jeszcze czelność naśmiewać się i/lub zaczepiać dziewczyny, które skrzywdzili. To jest okropnie smutne.

Przeczytałam również wywiad z autorką, który można znaleźć na końcu książki. Okazuje się, że w wielu amerykańskich szkołach Speak jest lekturą i uczniowie zapoznają się z historią Melindy nie tylko z własnego wyboru. Moim zdaniem, takie działanie jest godne pochwały, ponieważ należy uczyć młodych ludzi szacunku do drugiego człowieka, a jeśli zaczniemy robić to wcześniej, tym lepiej.

Jest to jedna z tych pozycji, do których z pewnością będę wracać i to nie raz. Będę ją również polecać każdemu, na każdym kroku. Uważam, że jest to świetna i naprawdę wartościowa książka, która zasługuje na większy rozgłos, zwłaszcza wśród młodych odbiorców.

Mówienie o przeżytej traumie jest jak rozdrapywanie rany. I choć może się wydawać, że jeśli będziemy wciąż zrywać z niej plaster, nigdy się nie zagoi, tak naprawdę jest to konieczne, by wreszcie nauczyć się żyć z blizną. Wydaje się to proste, ale wcale takie nie jest. Ciężko jest mówić o doświadczonej krzywdzie, trudno pogodzić się z tym, że nie da się cofnąć czasu, ale najtrudniej pozbyć się poczucia winy. Każdy ma własne, lepsze lub gorsze, metody radzenia sobie z trudnymi przeżyciami. Bohaterka ?Speak?, Melinda, wybrała milczenie. Dziewczyna wycofuje się do własnej skorupy bólu i upokorzenia. Kryje się w niej głęboko, coraz głębiej, niczym przerażony ślimak. Nie chce mówić o tym, co się stało. Nie chce o tym nawet myśleć. Zupełnie tak, jakby wyparcie miało sprawić, że tamto wydarzenie zniknie. Tylko ona o tym wie. Nie chce się podzielić swoją tajemnicą nawet z czytelnikiem, ale ona coraz częściej do niej wraca i uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Pod grubą zasłoną milczenia wzbiera jednak krzyk, który tylko czeka, by wyrwać się na wolność. By wykrzyczeć cały ten ból.


Opowieść Melindy, ma tak naprawdę dwa oblicza. Z jednej strony, to historia o szkolnych problemach, licealnej hierarchii i o tym, jak to jest spaść na jej najniższy szczebel. O rodzinie, która stopniowo rozsypuje się przez brak czasu i w wspólnie spędzonych chwil. O tym jak łatwo jest przypiąć komuś etykietę i ignorować to, co dzieje się w jego wnętrzu. Klasyczna opowieść dla nastolatków, z typowo młodzieżową problematyką, w której lekkim stylu odnajdzie się każdy młody człowiek. Ale jest jeszcze to drugie oblicze, głębiej skryte, początkowo ledwie dostrzegalne, ale tak naprawdę najważniejsze. W gruncie rzeczy jest to opowieść o traumie, depresji i o tym, że nie z każdym problemem jesteśmy w stanie poradzić sobie sami. O milczeniu, które jest odbierane jako lenistwo i ignorancja, a tak naprawdę, jest desperackim wołaniem o pomoc. Wołaniem, którego niestety nikt nie słyszy?

Autorka ma lekki, bardzo przyjemny styl, a dzięki krótkim rozdziałom mającym formę anegdotek, ?Speak? rewelacyjnie się czyta. Nie dajcie się jednak zwieść, bo tak naprawdę, to bardzo bolesna i wzruszająca historia, naszpikowana niewykrzyczanym bólem i milczącym cierpieniem. Autorka znalazła bardzo subtelny i plastyczny sposób, by pokazać ogrom zniszczeń jakie sieje we wnętrzu człowieka przeżyta trauma. Opowiada o milczeniu, ale też uzdrawiającej mocy zwykłej rozmowy. O granicach przyzwolenia na pewne rzeczy i o tym, że to nie ofiara powinna się wstydzić, że wyrządzono jej krzywdę.

?Speak?, to książka, która dała początek wielu ważnym dyskusjom na całym świecie. Porusza temat, doskonale już teraz znany i szeroko omawiany, ale warto wspomnieć, że dwadzieścia lat temu, kiedy ukazała się po raz pierwszy, wzbudziła sporo kontrowersji i tak naprawdę zapoczątkowała ?modę?, na oswajanie kryjących się w ludzkiej duszy demonów, a nie zamykanie ich głęboko w przysłowiowej szafie. I choć przez ostatnie dwie dekady powstało wiele podobnych i może nawet lepszych książek (jak chociażby rewelacyjne ?Co mnie zmieniło na zawsze?), to warto zapoznać się z tym niekwestionowanym klasykiem literatury young adult, który tak wielu młodym osobom otworzył oczy na sprawy wykorzystania i depresji, ale także mimo tak długiego czasu nie stał się ani odrobinę nieaktualny.

O CZYM? ?Speak?, to opowieść o dziewczynie, której życie diametralnie zmieniło się jednego wieczoru. Opowiada o milczeniu, które zatruwa od wewnątrz i nie pozwala ruszyć dalej, ale także o sile, by walczyć o siebie i wykrzyczeć prawdę- nieważne jak bardzo bolesną. Prawdziwy klasyk, który powinien przeczytać każdy fan Young adultowych historii inspirowanych przez samo życie. Nie jest to, gotowy poradnik dla skrzywdzonych osób, a raczej subtelny a za razem wyrazisty wstęp do dokładniejszej i bardziej szczegółowej dyskusji. Książka, mimo wielu lat wciąż jest tak samo aktualna i ważna. Takie książki są ponadczasowe i dobrze, że wciąż powstają i są wznawiane. Bo naprawdę wierzę, że mogą być dla skrzywdzonych osób ich pierwszym krokiem do zaakceptowania swoich blizn.