Sokół spartański

Sokół spartański autorstwa Conna Iggulden to przedstawiciel naprawdę dobrze napisanych powieści historycznych. Pozycja, która powinna przypaść do gustu nie tylko miłośnikom dawnych czasów, ale również wielkim fanom kultowego już filmu ?300?.

Autor w swoim dorobku ma już kilka innych bardzo dobrych książek historycznych. Między innymi cykl o Juliuszu Cezarze czy serię opisującą wielkie mongolskie podboje. Tym razem postanowił się on zabrać za tematykę perskiej wojny domowej, a dokładniej rzecz uściślając jednego z najsłynniejszych epizodów owej wewnętrznej zawieruchy.

Od wielkiej bitwy pod Termopilami, gdzie garstka dzielnych Spartan stawiła czoła nieskończenie wielkiej armii perskiego najeźdźcy, minęło prawie 80 lat. Na tronie potężnego imperium zasiada najstarszy syn Dariusza II ? Artakserkses II. Młody władca obawiający się wielkich ambicji swojego młodszego brata, postanawia się go pozbyć. Nic jednak nie poszło tak, jak zostało zaplanowane i był on zmuszony zmienić swoje decyzje. Cyrus Młodszy, który do tej pory był bardzo lojalny wobec króla, nie zmierzał puścić owej sytuacji w niepamięć. Podstawą jego planu zemsty i sięgnięcia po koronę, miały być wojska najemne w tym oddział elitarnych i niezwyciężonych Spartan. Wielkie militarne starcie pomiędzy braćmi, kończy się niestety utratą głowy przez Cyrusa. Liczące ponad dziesięć tysięcy ludzi wojsko greckie, znalazło się pośrodku wrogiego kraju, otoczone ze wszystkich stron przeważającymi siłami. Zarówno Heloci, jak i Spartanie w krwawej i wyniszczającej walce, będą musieli przebić się przez wroga, aby dotrzeć do domu.

Najprościej powieść Sokół spartański można określić mianem mocnej, męskiej, militarnej literatury. W życiu nic nie jest tak proste i książka Conna Igguldena, to zdecydowanie coś więcej niż tylko dynamiczna rozrywka. Autor doskonale zdaje sobie sprawę z tego, że podstawą dobrej powieści historycznej, jest zaprezentowanie autentycznej historii w należycie skrojonej fabularnej formie. Szkieletem całego dzieła są tutaj zachowane prace greckiego historyka Ksenofonta, który dość dobrze opisał ten wycinek minionego czasu. To właśnie wokół tych faktów, autor buduje całą swoją opowieść. Połączenie dynamizmu (rodem z filmu 300) z historyczną prawdą, sprawia, że pozycja powinna się spodobać naprawdę szerokiemu gronu odbiorców.

Twórca porusza tutaj naprawdę ciekawy wycinek historii, który nie jest zbyt dobrze znany rodzimemu odbiorcy. Można więc napisać, że mamy tutaj do czynienia ze sporą dawkę wiedzy w bardzo przystępnej formie. Dużą wartością dodaną powieści, jest również próba twórcy ukazania najemnych żołnierzy (szczególnie Spartan) jako ludzi, którzy w momencie zagrożenia potrafią współpracować z innymi i stawać się jednym wielkim walczącym kolektywem. Pochłaniając kolejne rozdziały, dosłownie odczuwamy buzujące emocje, pośród których można wyróżnić nie tylko wściekłość, ale również masę strachu, który dotyka nawet tych odzianych w czerwone płaszcze.

Wiele dobrego można również napisać na temat przedstawionych tutaj bohaterów. Są oni przez autora bardzo dobrze nakreśleni, łączyć literacką fantazję z historyczną prawdą. W na kolejnych stronach można poznać nie tylko członków perskiego rodu królewskiego, ale również Klearchosa (spartańskiego weterana i dowódcę wojsk), Ksenofonta (który w pewnym momencie przejmuje władzę nad ludzki i stara się ich wyprowadzić z nieprzyjaznych ziem), Tissafernesa (perskiego satrapę myślącego jedynie o władzy) czy Sokratesa.

Dodatkowo nie można nie wspomnieć o umieszczonej na końcu książki notce historycznej, która znacząco przybliży opisywane wydarzenia. Mały i krótki dodatek, ale mocno wartościowy dla kogoś lubującego historię.

Jeśli zaś chodzi o wady powieści, to naprawdę trudno się ich tutaj doszukać. Jedyne, do czego mogą się przyczepić niektóre osoby, to dość duża maniera autora do opisowego przedstawiania każdego wydarzenia. W kontekście powieści historycznej raczej powinno zostać uznane to za zaletę, nawet jeśli jest tutaj kilka krótkich fragmentów, gdzie twórca minimalnie przynudza. Należy jednak brać to pod uwagę, szczególnie jeśli ktoś liczy tylko na wielce widowiskowe walki, które stanowią tutaj ważną, ale epizodyczną rolę.

Sokół Spartański to zdecydowanie coś więcej niż tylko fabularyzowana adaptacja ?Wyprawy dziesięciu tysięcy? ? Ksenofonta, mająca za zadanie zapewnienie odpowiedniej dawki rozrywki. To również próba autora zaciekawienia minionymi wydarzeniami osób, które do tej pory niezbyt interesowały się historią (szczególnie tą starożytną). Niezależnie jednak od tego, czy pragnie się zdobyć nową wiedzę, czy tylko szuka chwili relaksu, to recenzowana pozycja powinna zaspokoić każde potrzeby.

"Śmierć przychodzi bardzo szybko, bez ostrzeżenia, jak pustynny wiatr... Król, który ma tylko jednego syna, jest łakomym kąskiem zarówno dla bogów, jak i dla wrogów."

Z przyjemnością mknie się po stronach powieści, zachwyca styl narracji, płynny, szczegółowy, obrazowy, wciągający. Przekonują bohaterowie, szeroki wachlarz rozterek i emocji. Wiele wynosi się z historycznych odniesień, i choć nie dają możliwości ścisłego trzymania się faktów, gdyż owiane są legendami, to i tak przywołują wyobrażenie o klimacie ówczesnych czasów, kontekście zdarzeń, niezwykłości armii, decydujących bitwach, nietuzinkowych postaciach, podziwianych postawach. Pamięć o nich przetrwała, w mniej lub bardziej okrojonym kształcie, a niezwykłe opowieści fascynują kolejne pokolenia. Wojna o wpływy i władzę charakteryzuje rodzaj ludzki, podobnie jak utrwalają się wady i zalety natury człowieka, wciągają filozoficzne rozważania (jakże ucieszyła mnie wstawka o Sokratesie wypełniona nutą humoru). Dwa i pół tysiąclecia temu także podważano prawo do objęcia tronów, planowano perfidne manipulacje ideologiczne, angażowano się w konflikty zbrojne, posługiwano najemnikami, uprawiano propagandę sukcesu, wystawiano na zdradę. Brat bratu wilkiem, kiedy w grę wchodzi podział bogactw korony i ambicje polityczne.

Persowie i Spartanie uwikłani w skomplikowane relacje szanują wzajemnie potęgę rządzenia i sprawność fizyczną, ale nie zbaczają ze ścieżki wrogów i pogromców. Artakserkses obejmuje tron po śmierci ojca i za radą poprzednika eliminuje poważne zagrożenie w swobodnym panowaniu w Persji. Skazuje na unicestwienie przez ścięcie młodszego brata. Jednak Cyrusa Młodszego przed niechybnym końcem ratuje matka. Zdradzony Cyrus wycofuje się na zachodnie granice państwa, gdzie wśród dawnych sprzymierzeńców z perskiej armii, oraz wyjątkowo walecznych wojowników Spartan, szuka szacunku, przyjaźni, pomocy i możliwości odegrania się. Skrupulatnie szykuje wojska do ostatecznego pogromu. W tym duchu utrzymana jest pierwsza część powieści. Druga to opis ucieczki dziesięciotysięcznej armii Spartan z głębi krainy wroga do ojczyzny. Towarzyszy jej tysiące cywili. Grecy pod przywództwem Ksenofonta wymykają się pułapkom, stosują fortele, zmuszeni są do licznych dramatycznych konfrontacji. Moje pierwsze spotkanie z twórczością Conna Igguldena, ale z pewnością nie ostatnie, ponieważ bardzo odpowiada mi sposób, w jaki podchodzi do historii, intensywnie ubarwia informacje, ale bez głębokiego wkraczania w obszar fantastyki, przywołuje luźne interpretacje i odzwierciedla ducha czasów, miejsc, postaci.