Zatruta woda... karłowate drzewo: Wprowadzenie do problematyki molestowania seksualnego dzieci

Gdy posadzi się młode drzewko nad podziemnym źródłem, to wypuści korzenie tak głęboko, aż dotrą do wody. Jeśli woda w źródle jest skażona, będzie to miało wpływ na rozwój drzewa, poczynając od korzeni aż po liście. Pień drzewa skarłowacieje, kora ulegnie deformacji, a w końcu drzewo wypuści poskręcane liście i wyda mizerne owoce. Każdy z nas zauważy osobliwy kształt tego drzewa, jego dziwaczne liście i owoce, ale czy ktoś z nas doszuka się winy w zatrutej wodzie?
Jeśli dziewczynka przed okresem dojrzewania zostanie zgwałcona lub będzie zmuszana do kontaktów seksualnych, a to wywoła w niej
- ból i lęk
- bezsilność i zachowania autodestrukcyjne
- wstrząs i utratę pamięci o tym zdarzeniu,
wówczas zarówno jej szanse życiowe jak i jej umiejętności dokonywania trafnych wyborów zostaną poważnie ograniczone - jednym słowem zostanie jej skradziona przyszłość.
W niniejszej książce postaramy się omówić konsekwencje, jakie pociąga za sobą wykorzystanie seksualne dziecka i spustoszenia, jakich później dokonuje w jego życiu dorosłym. Zbadamy, co działo się "w ukryciu", kiedy dziecko dorastało, oraz jak te przeżycia wpłynęły na ukształtowanie się jego osobowości. Przyjrzymy się następstwom molestowania, opierając się na relacjach kobiet, które opowiedziały mi swoje historie w trakcie sesji terapeutycznych, a zwłaszcza jak postrzegają siebie w kontekście wykorzystywania, jak pojmują swoją rolę w tych zdarzeniach, jak oceniają swoje zachowania, relacje z ludźmi i swoje własne życie. Nawiązując do metafory umieszczonej na początku książki, zwrócimy uwagę na owoce wykorzystania seksualnego dziecka, przyjrzymy się zgubnym skutkom, które powstają w ukryciu, podobnie, jak się to dzieje pod powierzchnią kory pijącego zatrutą wodę drzewa.
Istnieje wiele książek na temat wykorzystania seksualnego dzieci (przyp. tłumacza: w Polsce do tej pory jest niewiele takich publikacji). Niektóre opierają się na badaniach statystycznych, inne opisują przebieg terapii na konkretnych przypadkach, jeszcze inne to własne relacje ofiar molestowania. W naszej książce, która może posłużyć jako podręcznik dla terapeuty, omówimy rozmaite przypadki wykorzystywania seksualnego, których ofiarami były dzieci płci żeńskiej w wieku od roku do dwunastu lat. Większą wagę niż do szczegółowego opisu samego nadużycia, przypisuje się tu takim uwarunkowaniom, jak charakter związku ofiary ze sprawcą (ojciec, wujek, brat, dziadek, przyjaciel rodziny, znacząca osoba, nieznajomy), czas trwania i częstotliwość molestowania (miesiące czy lata), oraz jak długo dziecko ukrywało wszystko w tajemnicy zanim otrzymało pomoc. Innym ważnym czynnikiem jest charakter sprawcy oraz jego zachowanie podczas molestowania; jaki to ma wpływ na ofiarę, jak w związku z tym interpretuje ona te zdarzenia, swoją rolę i siebie. Sposób w jaki zareaguje na zdarzenia z dzieciństwa zadecyduje o całym jej rozwoju: o zaburzeniach psychicznych, osobowości i stylu życia, odzwierciedli, jak radziła sobie z emocjami w czasie, kiedy była wykorzystywana seksualnie.
Po przyjrzeniu się najpierw katastrofalnym następstwom wieloletniego przystosowywania się do życia w cieniu molestowania, omówimy metody skutecznego leczenia, a wśród nich różne aspekty psychoterapii, leczenie farmakologiczne, pomoc przyjaciół, grupy wsparcia oraz zaangażowanie rodziny.

(...)

DLACZEGO TA KSIĄŻKA MÓWI O KOBIETACH

Czytelnik może zdziwić się, że na kartach tej książki mowa jest wyłącznie o ofiarach płci żeńskiej a zignorowano problem wykorzystywania seksualnego chłopców. W mojej praktyce psychoterapeutycznej od czasu opublikowania "The Best Little Girl in the World" w 1978 roku spotykałem się i nadal spotykam niemal wyłącznie z kobietami. Książka koncentruje się wyłącznie na kobietach ze względu na to, że wszystkie odbywające ze mną terapię ofiary przemocy seksualnej były i są płci żeńskiej.
Natomiast sprawcami nadużyć są tu wyłącznie mężczyźni. W mojej wieloletniej praktyce, obejmującej długofalową terapią indywidualną dziesiątek kobiet wykorzystanych seksualnie jako dzieci, sprawcami zawsze byli mężczyźni. Nie oznacza to jednak, że kobiety nie mogą być sprawcami wykorzystania seksualnego. Jak dotąd nie są znane dokładne dane na ten temat, jednakże panuje powszechne przekonanie, że zdecydowana większość z nich to mężczyźni.

(...)

KRÓTKIE WPROWADZENIE

Na początku terapeuta nie posiada zbyt wiele informacji na temat pacjentki - z wyjątkiem tzw. zgłaszanego problemu, czyli powodu, dla którego została skierowana na terapię przez lekarza, osoby bliskie, przyjaciela, lub sama się zgłosiła. Przedstawię tu w skrócie przypadki, prezentowane w tej książce. "Wtedy" odnosi się do czasu, kiedy to po raz pierwszy doszło do nadużyć, "Teraz" odnosi się do sytuacji kobiety w dniu, w którym rozpoczęła terapię i jest opisem zdarzeń i zachowań poprzedzających wizytę, składających się na zgłaszany problem.

Cassie Wtedy: Cassie miała 7 lat, była grzeczną dziewczynką. Matka nie pracowała, ojciec był powszechnie szanowanym chirurgiem. Między siódmym a jedenastym rokiem życia Cassie była nocą gwałcona przez ojca we własnym łóżku.
Teraz: Cassie ma 52 lata. Jest matką i żoną. Od lat zdradza męża, wychowuje córkę. Zwróciła się do mnie z prośbą o pomoc w problemach, które sprawiły, że zaniedbywała potrzeby córki. Na twarzy Cassie niezmiennie maluje się strach.

Olivia Wtedy: Olivia była nieśmiałą pięciolatką, chodziła do pierwszej klasy i uczyła się pisać. Mieszkała z mamą i ojczymem, zamożnym biznesmenem. Ojczym molestował ją co noc, wmawiając jej, że czyni to dla jej dobra. Ciągnęło się to przez 5 lat.
Teraz: Mężatka, 32 lata, oziębła płciowo. Mąż wniósł sprawę o rozwód, Mają dwójkę dzieci.

Adrienne Wtedy: Adrienne była wesołą pięciolatką, mieszkała w domu nad morzem. W trakcie zabawy w wodzie była molestowana przez wujka. Na zdjęciach z dzieciństwa marszczy brwi.
Teraz: Adrienne ma 20 lat, zadaje się z chłopakami, którzy ją wykorzystują. Nadużywa alkoholu, bierze środki nasenne bo ma kłopoty ze snem. Została zgwałcona jako nastolatka. Od 2 lat cierpi na anoreksję, porzuciła uczelnię, cierpi też na depresję. (Anorexia nerviosa, tzw. Anoreksja jest to choroba, pod wpływem której chore drastycznie ograniczają ilość spożywanych pokarmów w lęku przed otyłością, co prowadzi je do niebezpiecznej dla zdrowia utraty wagi. Nieleczona anoreksja może doprowadzić do śmierci.)

Audrey Wtedy: Audrey pamięta, jak po raz pierwszy była molestowana przez ojca, kiedy była niemowlakiem i leżała na stole do przewijania, oraz ponownie w okresie od 5 do 8 roku życia. Pamięta podniecenie i -z czego później zda sobie sprawę - orgazm. Czuła szczególne przywiązanie do ojca, czego nie potrafiła zrozumieć.
Teraz: Audrey rzuciła szkołę średnią w wieku 16 lat. Nie miała koleżanek. Od chłopców oczekiwała zarówno przyjaźni jak i seksu. Przez jakiś czas cierpiała na anoreksję. Zgłosiła się na terapię w wieku 24 lat. Bierze kokainę, pali marihuanę, nadużywa alkoholu. Nie ma stałej pracy, często miewa napady furii; werbalnej i fizycznej.

Jen Wtedy: Przypadek Jen nie należy do typowych, nadużycia, jakich doznała nie były intencjonalne. Zdiagnozowano u niej tzw. odpływ moczu, dolegliwość, która powoduje cofanie się moczu do nerek i która jest przyczyną częstych infekcji. Nie leczona może doprowadzić do uszkodzenia nerek, a w rezultacie do operacji. By uniknąć ingerencji operacyjnej, urolog skierował Jen na cewnikowanie. Wielogodzinne zabiegi odbywały się raz w miesiącu i ciągnęły się przez wiele lat; w okresie od 7 do 11 roku życia. Podczas zabiegów Jen odczuwała wstyd, przerażenie i ból. Krótko mówiąc, przeżyła to jak nadużycie seksualne. W wieku 11 lat i tak poddano ją operacji.
Teraz: Mając 19 lat, Jen dokonuje samookaleczeń, ubiera się wyzywająco. W związkach z mężczyznami przejawia uzależnienie. Zadaje się z sadystami. Jest uzależniona od kompulsywnego robienia zakupów. Pomimo tego, że jej rodzina jest bogata, Jen kradnie w sklepach, za co była już raz aresztowana. Cierpi na wielogodzinne stany dysocjacyjne (nie wie, co się wokół niej dzieje), cierpi na odrealnienie (nie jest świadoma swojej obecności tu i teraz), czasem traci świadomość. Podczas jednego z takich przypadków rozbiła należący do rodziców samochód. Jej stosunek do ludzi może się zmieniać diametralnie i oscylować od sympatii do nienawiści.

June Wtedy: Między 5 a 12 rokiem życia June była molestowana przez brata. Brat też podglądał ją regularnie przez dziurę, którą wywiercił w drzwiach łazienki. Molestowanie miało charakter uwodzicielski. June doznawała przyjemności. Czasem brat krzywdził ją fizycznie, przywiązywał i bił. Jego zachowanie było bardzo niekonsekwentne - chwalił ją, gdy dostawała dobre oceny w szkole.
Teraz: Mając 27 lat, June zgłasza się na terapię z powodu anoreksji Wyjaśniła mi, że pociągają ją tylko nieodpowiedni mężczyźni. Niektórzy wykorzystywali ją finansowo. Właśnie rozwodzi się z mężem. Porządni mężczyźni nie wzbudzają w niej pożądania. Podczas drugiej sesji zwierzyła się z obaw, że się nią znudzę, przestanę ją lubić, także, że nie będę chciał kontynuować terapii i że ją wykorzystam. (Wbrew tym obawom od 7 lat nieprzerwanie June kontynuuje terapię).

Na podstawie tych przypadków, o których więcej dowiemy się w dalszej części książki, można już ogólnie określić, czym jest wykorzystywanie seksualne w dzieciństwie.


S p i s T r e ś c i

Zatruta woda... karłowate drzewo:
Wprowadzenie do problematyki molestowania seksualnego dzieci

CZĘŚĆ PIERWSZA: Wtedy i teraz

1. Kobieta wykorzystana seksualnie w dzieciństwie
2. Jak broni się dziecko przed wykorzystaniem

CZĘŚĆ DRUGA:
Poszczególne przypadki: Zrozumienie problemu na podstawie przykładów

3. June: Ten przeklęty magnes
4. Deirdre: Nie chcę się mścić
5.Annie i Gina: Lęk przed orgazmem
6. Adrienne: Smutna dziewczynka ze zdjęcia
7. Marjorie: Wujek Bill i stodoła
8. Lana: Łatwe pieniądze
9. Rose: Pamiętam te owłosione łapy
10. Emily: Przyciśnięta do ściany
11. Cassie: Paleta Widm
12. Olivia: Wpływ wykorzystania seksualnego na pożycie małżeńskie
13. Audrey: Mój ojciec
14. Ava: Biedne dziecko z bogatego domu
15. Maureen: Dysocjacja...czasem nachodzi mnie bez powodu
16. Kendra: I jak ja mam być normalna
17. Julie i psychoza
18. Doreen: Drapanie też jest autoagresją
19. Jen: Nadużycie jatrogenne

CZĘŚĆ TRZECIA: CZYM JEST SKRADZIONE JUTRO

20. Trauma
21. Stosunek do własnego ciała
22. Samookaleczanie
23. Zaburzenia łaknienia
24. Fizyczne, seksualne i społeczne skutki wykorzystania seksualnego

CZĘŚĆ CZWARTA: JAK ODZYSKAC SKRADZIONE JUTRO

25. Gotowość do podjęcia terapii
26. Cele terapii
27. Więź terapeutyczna a wytyczanie granic
28. Terapia: zadania i problemy
29. Problem tempa terapii
30. Naprawianie szkód: leczenie skutków traumy
31. Podstawy terapii
32. Wyjawienie tajemnicy
33. Młodociany gwałt na randkach
34. Pamięć ciała a umysł
35. Jak znaleźć pomoc

Posłowie
Podziękowania
Zapiski
Dodatkowe Źródła
Indeks Haseł