Ptaki drapieżne (twarda)

?Ptaki drapieżne? to jedna z tych historii, których wartości nie sposób przecenić, historii spisywanych niemal w ostatnim momencie, kiedy jeszcze istnieje taka szansa. Ludzi mogących opowiedzieć o czasach wojny, których sami doświadczyli, jest wśród nas coraz mniej.

Lucjan ?Sęp? Wiśniewski jest jednym z ostatnich żyjących likwidatorów z kontrwywiadu Armii Krajowej. Był żołnierzem elitarnego ?Wapiennika? ? oddziału specjalnego 993/W. To on wraz z innymi wojskowymi wykonywał wyroki śmierci wydawane przez Państwo Podziemne. W szczerej rozmowie opowiada o akcjach, w jakich było mu dane uczestniczyć, o emocjach im towarzyszących, o czasie wojennym widzianym oczami młodych chłopców, którzy bardzo szybko stali się dorosłymi mężczyznami, a jeszcze szybciej stać się musieli bezwzględnymi żołnierzami. ?Sęp? podzielił się ze swoimi rozmówcami wspomnieniami, odczuciami, przemyśleniami. Czy wojna usprawiedliwia wszystko? Czy żołnierz powinien mieć wyrzuty sumienia? Co to znaczy być odważnym? Czy zabijanie było trudne? Jakie emocje mu towarzyszyły?

W partyzantce, wbrew swoim romantycznym marzeniom o walce, zaczynał od pilnowania porządku na wsiach, w tym zabierania Niemcom skradzionych krów. Pierwszy raz zabił, gdy miał zaledwie 17 lat. Od tamtej pory wziął udział w ponad 60 akcjach. Wymierzał sprawiedliwość. Można odnieść wrażenie, że akcje likwidacyjne nie zawsze były w pełni uzasadnione (niektóre z opisywanych sytuacji mogą budzić niechęć i złość, szczególnie gdy mowa o egzekucjach ?prewencyjnych?), jednak wydawanie jednoznacznego osądu moralnego jest pozbawione sensu. Był to okres, gdy nawet księża utwierdzali żołnierzy w przekonaniu, że zabijanie jest koniecznością. ?Sęp? ? wielki patriota w pełni oddany ojczyźnie ? opowiada nie tylko o sobie, wspomina wiele historii odważnych, którzy wielokrotnie narażali życie dla swojego państwa, brawurowe akcje przypominające czasem fragmenty scenariusza filmu sensacyjnego. Wątki poboczne są równie interesujące, tak jak np. ten traktujący o łączniczkach 993/W ? cichych bohaterkach, które nosiły dokumenty, broń (czasem również strzelały), wykonywały pracę wywiadowczą, nierzadko ryzykując życie, czy też ten dotyczący Polek współpracujących z podziemiem, które przybierając role prostytutek, zwabiały Niemców do lasu.

Rozmowy z ?Sępem? poprzedzone są treściami wprowadzającymi kontekst dla danych sytuacji. Autorzy pytań ? Emil Marat i Michał Wójcik ? są śmiali, nie stronią od tematów trudnych, a nawet kontrowersyjnych (np. czasem wręcz nieco prowokująco poruszając temat zabijania). Nieraz dopowiadają historie żołnierzy. Są dobrze przygotowani, przytaczają fakty, które wraz z wypowiedziami ?Sępa? i dołączonymi w aneksie relacjami innych świadków opisywanych zdarzeń pozwalają tworzyć wielopłaszczyznowy obraz tamtejszej rzeczywistości. Lucjan opowiada o czasach okupacji, o Powstaniu Warszawskim, a także o tym, jak wyglądało życie w Polsce powojennej.

Niektóre z jego opowieści, nieco wyolbrzymiane, konfrontują jego rozmówcy z rzeczywistością znaną z dokumentów, książek historycznych i innych relacji, co stanowi dodatkową wartość tej pozycji. Lucjan Wiśniewski sam również weryfikuje nieprawdziwe opisy, zastępując je własnymi wspomnieniami. Opowiada o relacjach wewnątrz oddziałów, o przyjaźniach, podziwie, ale również swoistej rywalizacji. To książka-wędrówka, podróż w czasie, sposób na uwiecznienie tamtych postaci, ich niegasnącej odwagi. Mozaika historii, pojedynczych zdarzeń, akcji tworzących obraz Polski Podziemnej.

Trudno uwierzyć, że opisywane realia nie są celowo ubarwiane, gdyż fragmenty ?Ptaków drapieżnych? czyta się z większym zaangażowaniem niż niejedną książkę sensacyjną. Tym bardziej porusza myśl, że to wszystko stało się naprawdę. Czasem sytuacje wydawały się wręcz tragikomiczne; nagromadzone przeszkody nawarstwiały się w absurdalnie szybkim tempie, w liczbie zbyt dużej, by nie powiedzieć ?jak z filmu?. Dzięki niesamowitej pamięci Lucjana Wiśniewskiego powstała pełna emocji historia bogata w szczegóły. Opowieść dotycząca ciągłej konfrontacji z wrogiem, ale również z sobą samym.

Nie tylko dla miłośników II wojny światowej...

Interesująca i bardzo szczera rozmowa z Lucianem "Sępem" Wiśnieskim - egzekutorem wyroków polskiego państwa podziemnego. Wywiad został wzbogacony przez autorów o teksty przybliżające nam ludzi i historie, o których opowiada książka a niejednokrotnie te wtrącenia dają zupełnie inne spojrzenie na daną akcję czy osobę. Książkę czyta się bardzo dobrze niczym skandynawski kryminał. Bardzo solidnie wydana książka z ciekawą oprawą graficzną sprawia, że nawet u najbardziej wymagających bibliofilów
znajdzie miejsce w pierwszym rzędzie na półce.

Ksiażka Ptaki drapieżne to piękna relacja z życia w targaną wojną Polsce. To wywiad rzeka z słynnym Wapiennikiem, bohater opowiada swoją przygodę z Armią Krajową i walką o wolny kraj bez patosu a tak jak to wyglądało na prawdę. Takie suche fakty również są potrzebne. Bo wojna to nie tylko pole walki, ale ludzkie dramaty konflikty sumienia i ratowania samego siebie. Lucjan już na samym początku wpsomina, że życie doświadczyło go od poczatku zmiany otoczenia, jako świadek masowego zamordowania Polaków stał się innym człowiekiem. Polecam ksiażkę dla wszytskich, którzy wyrośli już z wojny opisywanej w sposób westernowy, tak jak robi się to w dzisiejszej kulturze zapominając, że wojna to nie niezłomni i wiecznie żywi bohaterowie oraz piękne panny wyczekujące na swoich żołnierzy. Wapiennik dał świadectwo z całego swojego życia. Nie gloryfikuje sie na bohatera odbijając krowy odebrane chłopom przez Niemców a wprost mówi, że to był jedynie czynnik, który zapewnić miał zarobek również jego matce. Książka wzbogacona o zdjęcia stała sie namacalnym dokumentem. Warto przeczytać!

Tytuł sugeruje pozycję przyrodniczą, okładka nikogo już nie zmyli. Tytułowe Ptaki Drapieżne to grupa żołnierzy, członków oddziału Garłuch. Czym ich historia różni się od innych? Przede wszystkim książka utrzymana jest w formie rozbudowanego wywiadu z |Lucjanem Wiśniewskim,pseudonim "Sęp", wzbogacanego o dodatkowe informacje, a także fragmenty wspomnień innych członków oddziału.Często ta sama akcja opisywana jest przez kilka osób widać, że z biegiem lat historia została nieco zniekształcona, pamięć się zatarła, osobiste odczucia zmieszały się z faktami, dzięki czemu czytelnikowi łatwiej jest zrozumieć bohaterów. Grupa "Sępa" zajmowała się "likwidowaniem" zdrajców, folksdojczów, osób zagrażających podziemnej armii. Młodzi, kilkunastoletni chłopcy po otrzymaniu rozkazu zabierali się do nijak najlepszego poznania swojej ofiary i jak najszybszej jej likwidacji. Likwidacja oznaczała zabójstwo, zastrzelenie człowieka, niekiedy z bardzo bliskiej odległości, nie na polu walki, a na ulicy, w restauracji lub jego własnym mieszkaniu. Jak wpłynęło to na psychikę młodych żołnierzy? Czy mogli spokojnie żyć własnym życiem wiedząc że odbierają cudze? Na te i wiele innych pytań znajdziemy odpowiedź w "Ptakach Drapieżnych".Jest to książka świetnie napisana, wciągająca, pełna zdjęć, na wspomnienie zasługuje również przykuwająca uwagę okładka.

Elitarny oddział kontrwywiadu Armii Krajowej ? jego członkowie zajmowali się wykonywaniem egzekucji na zdrajcach i konfidentach. Likwidatorzy mieli często niespełna osiemnaście lat, kiedy zaczynali swoje kariery w szeregach AK. Książka Ptaki drapieżne to historia jednego z nich. Należącego do grupy ?Ptaki? Lucjana ?Sępa? Wiśniewskiego.

Książka to połączenie publikacji historycznej z wywiadem. Dzięki takiemu zabiegowi zyskujemy pełen pogląd na wydarzenia w niej opisywane. A co opisuje? Przede wszystkim wspomnienia Lucjana Wiśniewskiego z czasów, kiedy ?pracował? w kontrwywiadzie Armii Krajowej. Pierwszy rozdział wspomina jak rozpoczęła się jego przygoda, najpierw z partyzantką, później z kontrwywiadem. Jest to tym bardziej intrygujące, że pierwsze kroki w partyzantce stawiał jako piętnastoletni młodzieniec (wszystkim mówił, że jest starszy).

W kolejnych rozdziałach poznajemy dokładniej działalność Wiśniewskiego i kilku jego kolegów w kontrwywiadzie.

Ptaki drapieżne zrobiły na mnie ogromne wrażenie przede wszystkim ze względu na historię, którą opisują z perspektywy uczestnika tamtejszych wydarzeń (jednego z ostatnich żyjących). Jest to bogate kompendium wiedzy na temat oddziału ?Ptaków? oraz innych, które działały w tym czasie w Warszawie. Wiśniewski wspomina nie tylko akcje egzekucyjne, ale i swoich współpracowników. Dodatkowym atutem tej książki są fotografie przedstawiające Lucjana Wiśniewskiego w młodości i obecnie, a także fotokopie dokumentów. Uwagę przyciąga również okładka, na której znajduje się kadr z filmu Zamach Jerzego Passendorfera.

Jest to książka, która zachwyci miłośników historii II wojny światowej, ale mogę śmiało powiedzieć, że i osoby nieznające dokładnie tej tematyki, a nawet kompletni laicy, mogą po nią sięgnąć. Dlaczego? Dzięki niej można poznać bohaterskie czyny kontrwywiadowców i dowiedzieć się wiele na temat okresu okupacji. Wszystkie kwestie są dokładnie wyjaśnione, książka obfituje w noty biograficzne i szersze opisy konkretnych zagadnień oraz komentarze do omawianych przez Wiśniewskiego wydarzeń. Poza tym na końcu książki jest dość obszerny aneks z dodatkowymi materiałami. Krótko mówiąc, naprawdę warto sięgnąć po tą publikację.

Lucjan Wiśniewski to weteran IIWŚ, pseudonim "Sęp", żołnierz oddziału 993/W kontrwywiadu AK - likwidator. Jego pracą dla AK było wykonywanie wyroków sądu podziemnego, skazującego ludzi będących zagrożeniem dla struktur podziemnej zbrojnej polski. W czasie trwania okupacji przeprowadził ponad 60 akcji likwidacyjnych agentów, gestapowców, konfidentów, kolaborantów i szmalcowników zagrażających polskiemu podziemiu. Z czasem ochronny parasol sądów objął także zwykłych obywateli. W sumie jego odział przeprowadził ponad 2000 akcji - niemal każda z nich kończyła się egzekucją.

Oddziały likwidatorów to temat wzbudzający kontrowersje. Kilka razy zdarzyło się, że nazwani zostali "zabójcami", a przecież byli jedynie ramieniem zbrojnym prawa i porządku. Nie "zabijali" w sensie tego znaczenia, tylko wykonywali wyroki. Nie robili tego w świetle majestatu RP, wypowiadając regułkę "W imieniu Rzeczypospolitej?" jak to pokazuje się w filmach. Nie powinni być utożsamiani z bezdusznymi robotami, zabójcami podobnymi do czekistów, ubeków, gestapowców. To byli ludzie, którzy wierzyli w wolność, w prawo do samostanowienia i równość wszystkich wobec prawa. Mieli też sumienie, które często podnosiło głos.

Wójcik i Marat zabrali się do pisania książki bardzo konkretnie. To nie jest zapis wywiadu od początku do końca, jak to zwykle ma miejsce. Panowie zbudowali konkretny konspekt wydarzeń, o które chcieli zapytać. Wiele rozdziałów poprzedzają teksty, artykuły, słowa innych AKowców, lub świadków, które potem porównywane są z oceną Wiśniewskiego, gdy on w przypływie szczerości nie raz przyczynia się do obalenia mitów, a czasem wręcz na światło dzienne podaje nowe, interesujące fakty.

Książka nie opisuje tylko i wyłącznie czasu konspiracji, podczas której Wiśniewski był likwidatorem. Z rozwojem sytuacji w kraju pozycja likwidatora ulega zmianie. Staje się on częścią regularnych oddziałów, które walczą z okupantem, następnie bierze udział w powstaniu. Są też epizody z czasów PRL oraz wspomnienia z późniejszych spotkań z byłymi członami AK. Poza wojenną zawieruchą ciekawe są np. wspomnienia historycznego skoku na konwój w Warszawie. Co wspólnego miał z nim Lucjan Wiśniewski? Ponieważ posiadał samochód w szarym kolorze. Jest też kilka sentymentalnych wycieczek do przeszłości - wspomnienia sztandaru oddziału.

Mit, legenda, bohaterstwo, czy bohaterszczyzna? Po latach trudno powiedzieć co było prawdą i jaka ta prawda była. Czasami drobiazg wszystko zmienia, ale to nie wojna zabija, a ludzie. I co to znaczy zdrada? Kto to jest zdrajca? Skąd wiadomo, że zdradził? W czasie okupacji istniała grupa ludzi dość duża i niespójna, którzy wykonywali wyroki śmierci, ale jak podkreślają autorzy i rozmówca, nie byli zabójcami na zlecenie. Nie byli też mordercami, mimo iż odbierali życie. Wykonywali rozkazy, ale jednak budzili i budzą kontrowersje. Owszem, otoczeni są nimbem chwały i mnóstwem legend, ale nie wiemy o nich właściwie nic. Ta książka to odpowiedź na wiele pytań. Pierwsza taka i dotąd jedyna, choć wiele na ten temat napisano. Wywiad ?rzeka? z człowiekiem, który kiedyś podjął się tego tragicznego w gruncie rzeczy zadania. Porusza wiele istotnych kwestii, sprawę strachu, sumienia i wątpliwości, wewnętrznej odpowiedzialności, losów wielu nieznanych prawie bohaterów, losów wojennych i powojennych bo i te nie były łatwe. Książka ze wszech miar potrzebna, świetnie napisana, czyta się ja jednym tchem, obala mity, wyjaśnia ważne kwestie, pokazuje jak było naprawdę. Warto czerpać ze źródeł, jeżeli jest to tylko możliwe, a ta książka jest właśnie takim źródłem, bo to rozmowa z jednym z ?Ptaków Drapieżnych?, kimś, kto tam był i kto to wszystko przeżył. Polecam bo książka po prostu genialna!

Lucjan Wiśniewski, pseudonim "Sęp" jest już dzisiaj jednym z niewielu ludzi, którzy dokładnie pamiętają czasy wojny oraz powstania. Głosy tych osób powoli milkną, lecz dzięki książce Emila Marata i Michała Wójcika, jeden z nich został doskonale utrwalony.

Całej opowieści nieustannie towarzyszy śmierć. Jest na jej początku, wypełnia środek oraz domyka całość. Niespełna 15-letni Lucjan jest świadkiem wymordowania przez okupantów prawie setki jego rodaków. Widok ten zapada mu głęboko w pamięć, a w sercu wyzwala bunt oraz nieopisaną nienawiść do sprawców.

Oddział 993/W był elitarną jednostką, funkcjonującą od zmierzchu 1941 roku. Była to formacja specjalna Wydziału Bezpieczeństwa i Kontrwywiadu Oddziału II Komendy Głównej ZWZ-AK. Zadaniem ich członków było likwidowanie osób, które swym działaniem zagrażały Podziemnemu Państwu Podziemnemu. Nie było tu miejsca na rozterki moralne czy wyrzuty sumienia. Rozkaz był rozkazem, który należało wykonać.

Opowieść "Sępa" obudzi w Tobie kaskadę, często sprzecznych ze sobą uczuć. Cieszę się, że historia jego życia została przelana na papier. Dzięki niej możemy poznać tych ludzi oraz spojrzeć przez chwilę ich oczami. Oczywiście, nigdy ich w pełni nie zrozumiemy, ponieważ niewielu z nas odczuło na własnej skórze co to znaczy wojna. Dlatego myślę, że nie powinniśmy zbyt pochopnie osądzać.
Proponuję inną drogę - poznać, przemyśleć oraz wyciągnąć wnioski na przyszłość. "Ptaki drapieżne" będą doskonałym przewodnikiem w tej podróży.


Kilka słów na temat strony technicznej - książka została niezwykle ciekawie przygotowana. Czytelnik praktycznie wbity w fotel, nie może się od niej oderwać, chcąc dowiedzieć się "co było dalej". Osobiście nie przepadam za gatunkiem "wywiad rzeka", jednak w tym przypadku forma została świetnie dobrana. Jest to 300 stron, które dosłownie połyka się jednym tchem. Polecam!