Przybysz (twarda)

Tytuł opowiada historię pewnego mężczyzny, którego los zmusił do czułego pożegnania się z żoną i ukochaną córeczką i wyruszenie w nieznane w poszukiwaniu lepszego miejsca do życia. Wsiada on na statek parowy i wyrusza za ocean do kompletnie nieznanego sobie kraju, z nadzieją w sercu, że znajdzie tam ?raj?, w którym będzie mógł zamieszkać z ukochaną rodziną. Podczas swojej podróży napotyka on całą masę innych osób, których pragnienia są identyczne. Każdy z nich chce zacząć od nowa, starając się zapomnieć o przeszłości, która często była wypełniona przeróżnymi tragediami.

Obraz mówi czasem więcej niż tysiąc napisanych słów. Zdanie to może wydawać się dość trywialne, jednak recenzowany tytuł jest tego najlepszym przykładem. Mamy tutaj bowiem do czynienia z pozycją, w której nie znajdziemy ani jednego słowa. Shaun Tan całą zawartą tu historię opowiada za pośrednictwem rysunków. Dzięki jego niebywałym zdolnością artystycznym i niesamowitym pomysłom odbiorca zanurza się tutaj w prawdziwej ?sztuce?. Każda kolejna plansza to obraz przesiąknięty nadziejami, lękami i problemami dotykającymi zarówno bohatera, jak i tysięcy innych imigrantów. Na rynku naprawdę nie znajdziemy zbyt wielu pozycji z segmentu ?komiksów?, które potrafiłyby ukazywać tak szerokie spektrum emocji, będących jednocześnie niebywale sugestywnymi dla odbiorcy. Jest to również jedna z niewielu pozycji, która łączy w genialny sposób sentymentalność z próbą zmiany sposobu myślenia czytelnika.

Przeniesienie głównego ciężaru ?niesamowitości? dzieła na rysunki oznacza tylko jedno. Mamy tu do czynienia z wizualnym pięknem, które będzie zachwycać na każdym kroku. Twórca w sposób mistrzowski operuje tu przestrzenią, która jeszcze mocniej podkreśla emocjonalny wydźwięk obrazów. Nowy potencjalnie ?wspaniały świat?, do którego dążą imigranci, jest tutaj przedstawiony w sposób dość metaforyczny. Surrealistyczne kadry mieszają w sobie realistycznie wyglądające postacie, niepokojąco prezentujące się budynki i ?fantazyjnie? wyglądające zwierzęta. Każdy nawet najmniejszy szczegół prac Tana, ma jednak swoje symboliczne znaczenie, którego odkrycie należy do odbiorcy. Całościowo album nawiązuje swoim stylem do starych fotografii, co jeszcze bardziej podkreśla jego genialność i nietuzinkowość.

Przybysz to bez cienia wątpliwości rewelacyjne dzieło, które można i nawet trzeba nazwać wielkim bestselerem. Nietuzinkowość formy i treści sprawia jednak, że jest to pozycja nie dla każdego. Najbardziej polecana ona jest wszystkim tym, którzy szukają ?komiksowej sztuki? najwyższego poziomu i lubią oddawać się głębszej analizie tego z czym właśnie obcują.

PRZYBYŁO ARCYDZIEŁO GRAFICZNE

Gdyby spróbować najprościej podsumować ten komiks, najlepiej chyba sprawdziłaby się maksyma: ?Mowa jest srebrem, a milczenie złotem?. Shaun Tan nie potrzebował bowiem nawet jednego słowa, żeby swoim ?Przybyszem? pokazać maestrię talentu, jakim został obdarzony, i zachwycać nas każdą stroną i każdym kadrem. I chociaż to historia oparta przede wszystkim na ilustracjach i popisach wyobraźni, ?Przybysza? warto polecić każdemu miłośnikowi opowieści graficznych.

Bohaterem jest tutaj tytułowy Przybysz, młody mężczyzna, którego los popycha w podróż. Przybysz porzuca swój kraj i bliskich na rzecz tułaczego losu w obcym kraju. A właściwie można by rzec, że w obcym świecie. To bowiem, co na niego czeka, przekracza dalece dotychczasowe pojmowanie rzeczywistości?

Obcy świat, do jakiego trafia bohater to świat znajdujący się na skrzyżowaniu tak wielu nawiązań i inspiracji, że aż trudno wszystkie je zliczyć. Tu krzyżują się ścieżki filmów Lyncha, ekspresjonistycznego kina niemieckiego z początków XX wieku i oczywiście autentycznych opowieści, anegdot z życia emigrantów. W nowym świecie Przybysz spotyka cuda, o jakich nie śnił, ale też i lęki ? zarówno te nowe, jak i doskonale mu znane. Inna kultura, inna mentalność i inna rzeczywistość podkreślona zostaje olbrzymią porcją realizmu magicznego i czystą fantastyką, która fantastyką zarazem w ogóle nie jest. Świat, jaki odkrywamy wraz z bohaterem, to świat, jaki w swoich filmach ukazywał Fritz Lang. A właściwie jaki mógłby ukazać w pełni dopiero w czasach obecnych, kiedy nie krępowałyby go więzy ograniczeń technicznych. Świat przesycony artyzmem i symboliką. Podobnie jest z samym bohaterem, który jakże zagubiony, ale i oczarowany, staje się po trosze Józefem K., kiedy to wpada zaraz po przybyciu w tygiel biurokratycznej maszyny, a po trosze każdym z nas ? tak łatwo bowiem być nim i w nim się odnaleźć, kiedy tylko choćby zabłądzimy do obcego miasta.

Strona graficzna tej milczącej opowieści to absolutne arcydzieło, bo to ona a nie fabuła buduje wszystko to, co napisałem powyżej. Shaun Tan pracował nad nią cztery lata, ale żadna chwila, żadna najdrobniejsza sekunda, nie była sekundą straconą. Hiperrealizm to za małe określenie, by oddać fotograficzne uchwycenie szczegółów utrwalonych na stronach. Perfekcyjnie ukazany świat, perfekcyjnie oddane postacie, ba!, tu nawet światło jest światłem bez konieczności uciekania się do komputerowych tricków. To w końcu tylko ołówek i stylizacja sepii, a oszałamia. ?World Fantasy Award?, ?Locus? i wiele innych wyróżnień, jakie zdobył ?Przybysz?, zdobył absolutnie zasłużenie.

Wisienką na tym torcie, kropką nad ?i?, staje się wspaniałe wydanie przypominające stary, zapomniany album, który z zachwytem, jak skarb, odkrywa się po latach. Wszystko to składa się na rewelacyjny komiks. Dzieło z najwyższej graficznej półki i całkiem udany twór, jako opowieść fabularna, snuta bez słów.