Oszuści czy ignoranci

Opis produktu:

Książki wydawane przez ultra liberalny, londyński Instytut Spraw Ekonomicznych (IEA) są z reguły błyskotliwie napisane, zwięzłe, jak chodzi o objętość, trafiają w punkt palącego problemu, przygotowując Czytelnika do dysputy, czy niekiedy do ewentualnej walki z lewactwem, które swoimi nieludzkimi metodami stara się nas zubożyć i zniewolić. Oszuści, czy ignoranci to pozycja o tyle wyjątkowa, że dotyczy najgorętszych problemów gospodarczych współczesności, mianowicie tzw. przeregulowania gospodarki. Autor, Jamie Whyte, ekspert w dziedzinie teorii nauki, członek IEA oraz brytyjskiego Instytutu Adama Smitha, skupia się na kilku najmodniejszych tematach, mianowicie na `globalnym ociepleniu`, czy jak kto woli dokonanych przez człowieka `zmianach klimatycznych`; na walce z paleniem tytoniu oraz programach rządowych, które mają nas uszczęśliwić, czy tego chcemy czy nie chcemy. Teza autora brzmi tak: naukowcy, którzy nas raczą swymi receptami są nieprzygotowani, często w ogóle niekompetentni. Nadużywają swojego autorytetu, proponując rozwiązania, które im wydają się słuszne, mimo iż nie posiadają na to żadnego dowodu naukowego. Politycy skwapliwie z ich pomysłów korzystają, gdyż pozwalają one na zwiększenie opodatkowania i inne ustawowe środki powiększania domeny państwa, kosztem, swobód i poziomu życia obywateli.

Streszczenie

Politycy i lobbyści, którzy propagują kolejne regulacje i podatki, zazwyczaj twierdzą, że mają po swojej stronie naukę. Dowody naukowe pokazują, że działania, do których chcą oni zniechęcić ludzi, są szkodliwe i że interwencje rządowe zmniejszyłyby tę szkodliwość. Mimo to duża część polityki opartej na dowodach opiera się na miernym rozumowaniu naukowym i jeszcze gorszym ekonomicznym.

Ostatnie przykłady błędnej polityki opartej na tego typu dowodach zawierają propozycję wprowadzenia minimalnej ceny alkoholu, zakazu palenia w zamkniętych przestrzeniach publicznych, środków ograniczających emisję gazów cieplarnianych i zwiększenia narodowego szczęścia brutto.

Częstym błędem jest ignorowanie kosztów politycznych. Na przykład plany wprowadzenia minimalnej ceny alkoholu nie biorą pod uwagę uszczerbku dla budżetów,domowych osób pijących alkohol w celach rekreacyjnych. Korzyści ze spożywania alkoholu, a w związku z tym koszty jego ograniczania, są w analizach zwyczajnie ignorowane.

Polityka oparta na dowodach naukowych nie bierze pod uwagę także efektów substytucyjnych, np. w jaki sposób minimalna cena alkoholu zachęcałaby konsumentów do nabywania napojów alkoholowych na czarnym rynku, lub do korzystania z alternatywnych sposobów odurzania się alkoholem.

Koszty zewnętrzne szkodliwych praktyk mogą być zasadniczym argumentem na rzecz interwencji państwa, jednakże często nie można ich określić z jakąkolwiek dokładnością. Aby oszacować na przykład koszty zewnętrzne emisji węgla, musielibyśmy znać subiektywne preferencje ludzi na całym świecie i sposób w jakiś je wyważyć. Musielibyśmy również poczynić założenia odnośnie preferencji ludzi żyjących w odległej przyszłości.

Przewidywania teorii naukowej, która nie została potwierdzona doświadczalnie, czy nie powstała w oparciu o dobrze znane fakty, nie dają podstaw do żadnej pewności. Ci, którzy się przy tym upierają, nie są `przeciwnikami nauki`, jak często się uważa. Wręcz przeciwnie, antynaukowo usposobieni są ludzie, którzy twierdzą, że są do czegoś przekonani pomimo kompletnego braku faktów i dowodów naukowych.

Wątpliwości w nauce ukrywane są często pod pretekstem `szlachetnych pobudek`. Naukowcy nierzadko przesadzają w kwestii poziomu pewności swoich okryć, o ile tylko przyczynia się to do wniosków, które akurat popierają. Problem ten jest szczególnie ważny w dziedzinach, które od dawna stanowią pole walki politycznej, takich jak zmiany klimatu, zdrowie czy edukacja. Wielu naukowców zajęło się nimi tylko dlatego, że wcześniej zaangażowali się w konkretny program polityczny.

Naukowcy są przecież stroną zainteresowaną. Mogą zyskać na tym, że polityka obierze taki, a nie inny kierunek. Będą skłonni popierać to, co jest dla nich osobiście korzystne. Polityka państwa może stworzyć popyt na ich umiejętności, a w związku z tym zwiększyć należne im apanaże. Naukowcy są naturalnymi zwolennikami rozwiązań politycznych opartych na ich wiedzy. Wykazują więc skłonność do przeceniania wiarygodności i znaczenia swoich odkryć.

Ekspert w jednej dziedzinie nauki może być ignorantem w innych dyscyplinach, wiedzieć o ich teoriach czy metodach bardzo niewiele. `Prześlizgiwanie się po temacie` jest tendencją do podporządkowywania się ignorantów innym ekspertom w sprawach wykraczających poza ich własny obszar wiedzy. Na przykład klimatolodzy nie są ekspertami prawie w żadnej kwestii określającej, jaka polityka klimatyczna jest najlepsza. Nie mają żadnej specjalistycznej wiedzy co do tego, jak biznes zareaguje na dodatkowe podatki, czy jakie są koszty społeczne wynikające z ograniczenia wzrostu gospodarczego.

Paternalistyczne programy polityczne propagowane przez ekspertów i polityków żywią pogardę dla rzeczywistych preferencji całego społeczeństwa. Ludzi zmusza się, by żyli według wartości, które często odrzucają. Na przykład zwolennicy `polityki szczęśliwości` uważają, że państwo powinno zmuszać ludzi, by działali wbrew swoim preferencjom, byleby - zwiększyli - zdaniem naukowców czy polityków - swą pomyślność.