Nędzole

Nie każdy musi tyrać za granicą za kilka euro. Główny bohater powieści Nędzole Zbigniewa Masternaka żyje jednak w innym świecie, pozbawionym wygodnictwa i jasnej ścieżki zawodowej, przegrany na starcie. Nie wie, co dalej, tak po prostu, po ludzku. Poza tym targa za sobą dziewczynę. Z jednej strony chce zostać pisarzem i chłonąć doświadczenie, z drugiej gardzi emigracją francuską, na którą skazało go życie. Koniec końców i tak wszystko kręci się wokół spraw przyziemnych ? przeżyć kolejny parszywy dzień. A o wiele gorzej się żyje dźwigając krzyż niespełnionych artystycznych ambicji.

Masternak pisał tę książkę kilka lat i jak mówi w wywiadach ? bał się, że ktoś w tym czasie ugryzie temat emigracyjny i zrobi to podobnie albo lepiej. Niepotrzebne te zmartwienia, ponieważ nie wyszła mu książka tylko o emigracji, a nawet jeśli głównie o niej, to jej obraz wychodzi poza nawias. Spodziewałem się czegoś innego, bowiem wątek tułaczki po Francji pełni tutaj podobną rolę do zmieniającej się scenerii w poprzednich powieściach świętokrzyskiego pisarza. Pejzaż skakał w tak zwanym cyklu ?Księstwo? z wiejskiego, mrocznego i dusznego, na miejski, równie rozczarowujący. Historia, w której wyśnione i idealizowane ?wysokie? ściera się z ?niskim? jest bolesnym doznaniem. Na takim poziomie książka radzi sobie bardzo dobrze ? to wypełniona dygresjami oraz prozą życia, a nie wzniosłą liryką, opowieść o zapieprzaniu za euro. Masternak złośliwie sobie pogrywa z czytelnikiem, bo narrator, który podróżuje po Paryżu ze swoją nie mogącą narzekać na brak uwagi partnerką, porusza się na dwóch płaszczyznach. Jedna jest surowa, wręcz reportażowa i pełna opisów zmagania się z codziennością, szukania pracy, choćby dorywczej. Historia spisana jako notatki z emigracji niekiedy przybiera też inną formę, wtedy już objawia się pełny obraz mentalności bohatera, bo druga płaszczyzna to literackie dygresje o poszukiwaniu spełnienia twórczego. Dziwi niekiedy optymizm, a jeszcze bardziej to, że bohater żyje złudzeniami. By może pomaga mu erudycja, która ? jak sam często powtarza ? jest zbiorem niepragmatycznych opowiastek. To człowiek filtrujący obraz Francji przy użyciu doświadczeń związanych z lekturami. Taki coraz bardziej kwaśniejący ?czytacz?, który przyjechał nad Sekwanę tyrać jak inni robole, a różni się od reszty tylko a może aż aspiracjami i poziomem wrażliwości na piękno. Przykre jest, jak ten romantyzm skonfrontowany jest z emigracyjnym kotłem. Uderza dysonans poznawczy, jaki towarzyszył narratorowi przez całe życie, a najmocniej objawia się wtedy, gdy odlewa się on pod pomnikiem Adama Mickiewicza. Ideał to w tym momencie to nic więcej niż morka plama pod pomnikiem. Brzmi dołująco? Nie zdradzę szczegółów, ale to w dalszym ciągu literatura o nadziei.

Masternak uparł się, aby pisać o sobie i w pierwszej osobie, co po lekturze Nędzoli nie powinno dziwić. Nie jest może odkrywczym fakt, że każdy szuka siebie, wszędzie, codziennie, co chwilę. I niektórym się nie udaje. Jest jednak coś podnoszącego na duchu w historii mężczyzny, który czasami bierze najbardziej parszywą pracę pod słońcem, aby za chwilę ?na lewo? napić się dobrego wina w restauracji i zaserwować swojej ukochanej wykład na temat ulic Paryża, cyganerii i napływających mas emigracyjnych. Masternak tryumfuje dzięki dwóm cechom ? jest tym zaczytanym w Balzakach wrażliwcem, który chętnie chłonie różne opowieści i zdarzenia, aby później utkać z nich krytykę społeczną, autentyczną, gorzką i niepoprawną politycznie. Jest też kimś więcej. Jest łotrem, który włóczy się po Francji, aby przeżyć. Mieszanka to niebanalna i głos pokolenia, który wcale ? wbrew obawom pisarza ? się nie zdezaktualizował.

Autor: Kuba Koisz

Uważam, że to najlepsza rzecz o polskiej emigracji od czasów "Emigrantów" Mrożka i "Szczuropolaków" Redlińskiego

Dobra rzecz! Masternak się rozwija!

Po cyklu powieściowym "Księstwo" z niecierpliwościa czekałam na najnowszą książkę Zbigniewa Masternaka. Podoba mi się jego realistyczny sposób przedstawiania świata, w ogóle sposób pisania :). "Nędzoli" przeczytałam błyskawicznie i z uznaniem. Mam za sobą epizod na emigracji, więc wiem, jak wygląda tam życie i że dalekie jest od sielanki. Zachęcam do przeczytania!

Po cyklu powieściowym "Księstwo" z niecierpliwościa czekałam na najnowszą książkę Zbigniewa Masternaka. Podoba mi się jego realistyczny sposób przedstawiania świata, w ogóle sposób pisania :). "Nędzoli" przeczytałam błyskawicznie i z uznaniem. Mam za sobą epizod na emigracji, więc wiem, jak wygląda tam życie i że dalekie jest od sielanki. Zachęcam do przeczytania!