Nauki płynące z Zagłady

historyka Arna Mayera w latach osiemdziesiątych XX wieku na wzór ,,ludobójstwa", gdyż z czasem ten termin stał się zbyt pojemny i obejmuje wszelkie masowe mordy. Termin ,,żydobójstwo" cechuje zdystansowanie właściwe językowi naukowemu, a jednocześnie dokładnie wskazuje, o co chodzi: wolę nazistów unicestwienia narodu żydowskiego i jego wymazania z ludzkiej historii. Nie ma w nim żadnej wieloznaczności. Szoa [fr. Shoah] (z hebrajskiego, ,,katastrofa"): ten termin ostatecznie wydał się najwłaściwszy na określenie ,,eksterminacji", ,,Zagłady". Upowszechnił się głównie dzięki dziełom Claudea Lanzmanna, ale był już używany wcześniej, nim Lanzmann nadał mu pełnię znaczenia. Wywodzi się z hebrajskiego, a zatem oddaje głos głównym ofiarom, czerpiąc z ich języka. Jednocześnie wskazuje, że ta katastrofa dotknęła również cywilizację, która ją umożliwiła. Ponadto słowo ,,katastrofa" nie ma w sobie żadnych dodatkowych znaczeń. W ,,Szoa" nie ma niewyartykułowanych sugestii, interpretacji. Słowo to wyraża ciszę, jaka zapada po kataklizmie, pustkę, jaką rodzi oczywista nieodwracalność tego, co się stało. <>. Simone Weil, Przemówienie na forum ONZ, 29 stycznia 2007. <>. Talmud CYWILE I JEŃCY WOJENNI EKSTERMINOWANI (POZA BITWAMI) PRZEZ NAZISTÓW* Ludność żydowska Do 6 milionów Ludność cywilna radziecka Około 7 milionów (wliczając 1,3 miliona radzieckich cywilów żydowskich, uwzględnionych także w 6 milionach Żydów) Radzieccy jeńcy wojenni Około 3 milionów (w tym około 50 tysięcy żołnierzy żydowskich) Ludność cywilna polska nieżydowska Około 1,8 miliona (w tym 50 do 100 tysięcy członków polskich elit) Ludność cywilna serbska (na obszarze Chorwacji oraz Bośni i Hercegowiny) 312 tysięcy Więźniowie polityczni i członkowie ruchu oporu - w obozach koncentracyjnych 1,1 miliona Niepełnosprawni, obłożnie chorzy i chorzy psychicznie - w ramach eutanazji (program Aktion T4) Do 250 tysięcy Ludność romska (Cyganie) 196 tysięcy - 220 tysięcy Świadkowie Jehowy Około 1 900 Notoryczni przestępcy i tak zwane elementy aspołeczne Co najmniej 70 tysięcy Homoseksualiści Setki, może tysiące (niektórzy mogli zostać wliczeni do 70 tysięcy notorycznych przestępców i tak zwanych elementów aspołecznych) *Zgodnie z zaleceniami Raoula Hilberga, w tabeli podano liczby najpewniejsze, nawet jeśli są niższe od liczb najbardziej prawdopodobnych - rzeczywista liczba ofiar jest wciąż przedmiotem badań. OFIARY ŻYDOWSKIE WEDŁUG MIEJSCA I OKOLICZNOŚCI ŚMIERCI Kompleks Auschwitz (w tym Birkenau, Monowitz i podobozy) Około miliona Treblinka II Około 925 tysięcy Bełżec 434 508 Sobibór Co najmniej 167 tysięcy Chełmno nad Nerem (Culmhof) 156 tysięcy - 172 tysiące Majdanek 60 tysięcy - 80 tysięcy Egzekucje przez rozstrzelanie w różnych miejscach w centralnej i południowej Polsce okupowanej przez Niemcy (w Generalnym Gubernatorstwie) Co najmniej 200 tysięcy Egzekucje przez rozstrzelanie w zachodniej Polsce przyłączonej do Niemiec (dystrykt Wartherland) Co najmniej 20 tysięcy Śmierć w innych miejscach określanych przez Niemców jako obozy koncentracyjne Co najmniej 150 tysięcy Egzekucje przez rozstrzelanie oraz gazowanie w ciężarówkach w setkach miejscowości na obszarze Związku Radzieckiego okupowanym przez Niemców Ponad 2 miliony Egzekucje przez rozstrzelanie na obszarze Związku Radzieckiego (Żydzi niemieccy, austriaccy i czescy deportowani do ZSRR) Około 55 tysięcy Egzekucje przez rozstrzelanie oraz gazowanie w ciężarówkach w Serbii Co najmniej 15 tysięcy Rozstrzelani lub torturowani na śmierć w Chorwacji za rządów ustaszy 23 tysiące - 25 tysięcy Zgony w gettach Ponad 800 tysięcy Inne* Co najmniej 500 tysięcy *Kategoria ,,Inne" obejmuje na przykład osoby rozstrzelane w Polsce w latach 1939-1940; rzeczywistych i domniemanych członków ruchu oporu zabitych w Jugosławii, Grecji, Włoszech, Francji i Belgii; członków batalionów pracy na Węgrzech; osoby zabite podczas operacji antysemickich w Niemczech i Austrii przed wojną; te zabite przez Żelazną Gwardię w Rumunii w latach 1940-1941; te, które zginęły podczas ,,marszów śmierci", czyli podczas ewakuacji obozów koncentracyjnych i obozów pracy w ostatnim półroczu drugiej wojny światowej. Obejmuje także osoby, które się ukrywały i zostały wykryte, a następnie zabite w Polsce, Serbii i innych krajach europejskich okupowanych przez Niemców. Źródło: United States Holocaust Memorial Museum. 1 Ze względu na obecność w polskim piśmiennictwie terminu ,,Zagłada", który jest nieomal synonimem ,,Szoa" zdecydowano się w niniejszym tłumaczeniu na wymienne stosowanie tych terminów.