Mroczna wieża

Recenzja również na: http://bookparadisebynatalia.blogspot.com


"Mroczna wieża" jest spisem nieopublikowanych dzieł C.S. Lewisa, autora "Opowieści z Narnii". Wszystko zostało spisane przez jego sekretarza, który uratował dzieła przed spaleniem.
Jako, że w spisach Lewisa brakowało wielu stron oraz zakończeń i były to tylko szkice, wszystko zostało przedstawione jako opowiadania. Brakuje części, więc nie są to pełne opowieści.
Sekretarz autora, znalazł jego dzieła w notesach, na kartkach i postanowił połączyć w jedną książkę.

Książka dzieli się na:
- Przedmowę
- Opowiadanie "Mroczna wieża"
- Komentarz do "Mrocznej wieży"
- Opowiadanie "Niewidomy od urodzenia"
- Opowiadanie "Kraina imitacji"
- Opowiadanie "Anioły opiekuńcze"
- Opowiadanie "Nieznane formy"
- Opowiadanie "Po dziesięciu latach"
- Komentarz do "Po dziesięciu latach"

"Mroczna wieża" to opowiadanie, w którym w oryginale brakuje stron 11, 49 oraz zakończenia. Historia opowiada o Ransomie, bohaterze, który występował w "Międzyplanetarnej" trylogii.
Jej oryginał składa się z 62 arkuszy liniowanego papieru.
Jeśli ktoś czytał wyżej wymienioną trylogię, może stwierdzić, że jest to jej kontynuacja, bowiem skończyła się w dość spektakularny sposób.


"Niewidomy od urodzenia" jest opowiadaniem znalezionym w notesie i jedyną osobą, która je widziała, był Owen Barfield i najprawdopodobniej J.R.R. Tolkien, jednak nie jest to potwierdzona informacja. Jedynym dowodem na to są słowa Clyda S. Killyego, który w książce "Tolkien and the Silmarillion" wspomniał, że Tolkien powiedział mu o historii C.S. Lewisa, w której ten opowiadał o niewidomym człowieku.
"Niewidomy od urodzenia" opowiada o człowieku, który urodził się z zaćmą, przez co jest niewidomy, ale za sprawą cudu odzyskał wzrok. Można porównać historię do tej, która opisana jest w Ewangelii.

"Anioły opiekuńcze" są odpowiedzią na dość kontrowersyjny artykuł "The Day after We land on Mars", który dotyczył kosmosu i lądowania na Marsie oraz tezy, którą autor artykułu postawił.

"Nieznane formy" powstały dzięki pytaniu, które C.S. Lewis zadał pewnej osobie. Nieodparcie wiąże się z klasyczną mitologią i nie każdy jest w stanie je zrozumieć.


"Po dziesięciu latach" miało tylko jeden szkic. I chociaż nie zostało podzielone na części, tak jak sekretarz zauważył, jego fragmenty były pisane w różnych okresach czasu.


Książka zaczyna się przedmową, której nie powinno się omijać. Wiem, że niektórzy lubią przeskakiwać dalej, ale w tym wypadku popełnilibyście ogromny błąd. Przedmowa jest pomocna i pomaga lepiej zrozumieć opowiadania, a jej najważniejszym zadaniem jest przekazanie wartościowych informacji, które dotyczą opowiadań, jak i samego autora - C.S. Lewisa.
Dla osób, które lubią "Opowieści z Narnii", ta książka z pewnością wyda się bardzo ciekawa. Jestem pewna, że przypadnie im do gustu. A Ci, którzy uwielbiają samego Lewisa, będę nią zachwyceni.
Ja osobiście nie przepadam za całą serią o Narnii. Film uwielbiam, a przez książki nie mogę przebrnąć. Jednak te opowiadania nawet mi się spodobały i książka całkiem nieźle wypadła, chociaż
język autora jest ciężki i trochę się męczyła. Niemniej jednak ogromnie spodobało mi się opowiadanie "Niewidomy od urodzenia", które jest wartościowe i warte zapoznania się z nim, "Mroczna wieża" była również ciekawa, jednak "Nieznane formy" i "Anioły opiekuńcze" nie przypadły mi do gustu i miałam ogromny problem z wgryzieniem się w nie.

Zazwyczaj nie sięgam po książki, które są zbiorami opowiadań, jednak byłam ciekawa, jak będzie czytało się zbiór autora, spisany przez inną osobę, niż on sam. I wyszło całkiem znoście. Uważam, że cała książką jest ciekawa, i spodoba się tym, którzy chętnie po takie sięgają.

Tomik ?Mroczna wieża? autorstwa C.S. Lewisa powstał trochę z przypadku. Wszystkie teksty w nim zawarte zostały niespodziewanie odnalezione i cudem ocalenie przed spaleniem. Całość została przegotowana do druku przez sekretarza Lewisa - Waltera Hoopera. Hooper jest również autorem wstępu oraz komentarzy do kilku opowiadań. Tym razem mamy do czynienia z Lewisem ? autorem fantastyki. Osobiście najbardziej lubię go właśnie w takim wydaniu.
W skład tomiku wchodzi sześć opowiadań. Niektóre z nich to zaledwie szkice, czy niedokończone strzępki historii, nad którymi pracował kiedyś Lewis. Wszystkie teksty łączą się ze sobą motywem czasu, przestrzeni i alternatywnej rzeczywistości. Tytułowa ?Mroczna wieża? jest pierwszym spośród zaprezentowanych tekstów. Historia w niej zawarta miała być najprawdopodobniej kontynuacją rozsławionej trylogii międzyplanetarnej. Grupa naukowców z Cambridge prowadzi badania nad chronometrem, który daje im możliwość podglądania przeszłości lub przyszłości. Ten Inny Czas jest mroczny, fascynujący i w jakiś przedziwny sposób powiązany z rzeczywistością naukowców. Niestety opowieść nie została dokończona przez Lewisa, więc trudno gdybać w jaki sposób autor poprowadziłby dalej tę historię.
?Niewidomy od urodzenia? i ?Nieznane formy? to dwa mini arcydziełka. Pierwszy tekst opowiada o niewidomym od urodzenia mężczyźnie, który dzięki operacji odzyskuje wzrok. Tragiczna historia człowieka, który nie może odnaleźć się w świecie, który jest ten sam co przedtem, a jednak zupełnie inny, zrobiła na mnie maksymalne wrażenie. Drugie opowiadanie porusza temat podroży kosmicznych. Pewien astronauta zgłasza się na ochotnika, który ma lecieć na Księżyc, żeby dowiedzieć się co stało się z dwiema poprzednimi grupami badawczymi. Atmosfera opowieści jest niepokojąca, a nawet straszna. Po dobrnięciu do ostatniego słowa miałam ochotę bić brawo Lewisowi! Majstersztyk!

Z kolei ?Kraina imitacji? i ?Anioły opiekuńcze? nie wyróżniają się niczym szczególnym. Mówiąc szczerze te dwa teksty nie są warte zapamiętania. Po kilku dniach już nawet nie pamiętam o czym były i miałabym problem, żeby opowiedzieć ich fabułę.

Ostatni tekst ?Po dziesięciu latach?to taka wariacja na temat wojny trojańskiej, a raczej dalszych losów Menelaosa i Heleny. Wielka szkoda, że Lewis stworzył zaledwie szkic tej opowieści, bo zaproponowana przez niego, alternatywna historia pięknej Heleny miała szansę stać się ciekawszą od oryginału.

Trudno oceniać tomiki takie jak ten, zarówno pod względem artystycznym, jaki i moralnym. Czy taka publikacja jest w ogóle potrzebna? Przecież Lewis schował te teksty do szuflady, może o nich zapomniał, może nie chciał, żeby ujrzały światło dzienne. Spotkałam się z zarzutami, że wydanie niedokończonych tekstów to skok na kasę fanów pisarza. Z jednej strony po części rozumiem takie osądy, ale z drugiej wiem, że gdyby chodziło o tomik Tolkiena, to brałabym go w ciemno! Dlatego jestem pewna, że ?Mroczna wieża? to prawdziwa gratka dla wielbicieli C.S. Lewisa. Oni na pewno nie będą narzekać! Polecam

Clive Sample Lewis znany jest głównie jako autor fenomenalnego, fantastycznego cyklu ?Opowieści z Narnii?. Jednak niewiele ludzi zdaje sobie sprawę, że ten brytyjski pisarz nie ograniczał się tylko do jednego literackiego gatunku, pisał również liczne eseje, listy czy opowiadania, które tak samo jak jego bestsellerowa książka, zachwycają bogactwem treści, życiowych mądrości a także dojrzałością i kunsztem stylistycznym.

?Mroczna wieża? to zbiór sześciu opowiadań, które znacznie różnią się między sobą zarówno pod względem sposobu ukazania świata przedstawionego jak i tematyki. Każdy z utworów próbuje zmierzyć się z innym problemem, pytaniem czy zagadnieniem. Co ciekawe, mimo swojej różnorodności zawarte w książce teksty zdają się tworzyć spójną całość. Każde opowiadanie jest źródłem do przemyśleń i zachęca do wysunięcia głębszych reflekcji.

W pamięć najbardziej zapadły mi szczególnie dwa opowiadania. Pierwsze z nich to opowidanie tytułowe, przedstawiające niecodzienną historię wynalazku, pozwalającemu człowiekowi na podróże w czasie i ujrzenie innych, alternatywnych rzeczywistości. To, co najbardziej zachwyciło mnie podczas lektury tego utworu to niebywała wyobraźnia Clive?a Lewisa. Byłam zachwycona zarówno wykreowanymi postaciami jak i całym światem przedstawionym. Niezwykle żałuję, że autorowi nie udało się dokończyć owej historii, ponieważ ma ona niebywały potencjał. Co więcej istnieją przypuszczenia, że ?Mroczna wieża? miała stanowić kontynuację popularnej trylogii międzyplanetarnej.

Kolejne opowiadanie, które wywarło na mnie ogromne wrażenie to ?Po dziesięciu latach?. Utwór ten jest oparty na słynnym micie o najpiękniejszej kobiecie na świecie ? Helenie, która została porwana przez jednego ze swoich zalotników do Troi, co też przyczyniło się do wybuchu słynnej dziesięcioletniej wojny. Clive Lewis przedstawia nam jednak całkowicie odmienne i zarazem zaskakujące zakończenie tej historii. W tym przypadku autor wykazał się nie tylko znakomitym pomysłem, ale i logicznym myśleniem.

Opowiadania zawarte w najnowszym zbiorze C.S. Lewisa możemy przeczytać dzięki Walterowi Hooperowi, który jako były sekretarz autora, uratował jego teksty przed zniszczeniem. Niestety owe zapiski, nie zostały ukończone przed śmiercią pisarza w 1963 roku, dlatego podczas lektury ?Mrocznej wieży? często trafiamy na fragmenty niekompletne. Czytelnik będzie musiał się przyzwyczaić do sytuacji, kiedy w samym środku akcji pojawia się nota głosząca, że ?ten fragment został nieodnaleziony?. Jednak mimo wszystko nowo opublikowany zbiór utworów Cliva Lewisa jest dziełem, z którym naprawdę warto się zapoznać.

Każda kolejna lektura książki C.S. Lewisa jest dla mnie przeżyciem nieporównywalnym z niczym innym. Jego wysmakowana, wyjątkowo dojrzała, pełna zachwycającej głębi i wzruszająca swą prostotą proza stwarza możliwość obcowania z nadzwyczajną erudycją i nieprzeciętnym intelektem człowieka, który jak nikt inny posiadł umiejętność mówienia o sprawach fundamentalnych i wielkich z niesłychaną precyzją i lekkością, wrażliwością i ekspresją zarazem. Każde dzieło, jakie wyszło spod pióra Lewisa, zachwyca przenikliwością, mądrością i szczerością refleksji oraz wysublimowanym pięknem języka; jego lektura jest dla mnie wyjątkowym świętem i gwarancją czytelniczej uczty. Nie inaczej było w przypadku "Mrocznej wieży" - choć do tej pory miałam do czynienia jedynie z tekstami filozoficznymi i religijnymi Zaskoczonego Radością, bez obaw sięgnęłam po zbiór utworów utrzymanych w konwencji fantastyki wychodząc z założenia, że artysta pióra, jakim był C.S. Lewis, zwyczajnie nie byłby w stanie tworzyć słabej literatury.

Historia "Mrocznej wieży" i pozostałych tekstów zamieszczonych w niniejszym zbiorze, jest dość niezwykła. Dotąd niepublikowane, rozproszone utwory, zostały cudem ocalone przed zniszczeniem po śmierci ich autora przez sekretarza Lewisa, Waltera Hoopera, który też przygotował je do druku. Choć teksty są niedokończone i niekompletne, nad czym mocno ubolewam, nie tracą z tego powodu na wartości i doskonale wpisują się w dotychczasową twórczość Inklinga. W skład publikacji wchodzi sześć utworów, zróżnicowanych pod względem tematyki i treści, ale nieodmiennie oscylujących wokół zagadnień pozostających w obszarze zainteresowań i dociekań Lewisa, takich jak czas i przestrzeń, rzeczywistość i sen, zdolności ludzkiego umysłu, granice poznawalności człowieka. Tytułowa "Mroczna wieża", która powstała najprawdopodobniej jako kontynuacja trylogii międzyplanetarnej, opowiada o wynalazku pewnego naukowca z Cambridge, który umożliwia spojrzenie w inny czas, w przeszłość lub przyszłość. Koledzy naukowca, korzystając z chronometru, próbują zrozumieć to, co przezeń widzą - Inny Czas wydaje im się niepokojącą, przepełnioną grozą rzeczywistością, w dziwny sposób połączoną z tą, w której się znajdują. Regularne obserwacje pozwalają na wyciągnięcie pewnych wniosków, daleko im jednak do rozwikłania zagadki urządzenia. W najciekawszym momencie historia się urywa - Lewis nigdy nie dokończył "Mrocznej wieży" - i nawet nie można wyobrazić sobie, w jakim kierunku potoczyłaby się jej akcja. Myślę, że jej treść należy potraktować tak, jak zasugerował w przedmowie Walter Hooper - jako próbę literackiego opracowania kwestii związanych z podróżami w czasie, fenomenem pamięci i wspomnienia, postrzeganiem rzeczywistości i nieodkrytymi zdolnościami ludzkiego umysłu. Te zagadnienia są przedmiotem dyskusji bohaterów i stanowią jej sedno.

"Niewidomy od urodzenia" to króciutkie opowiadanie o mężczyźnie, który po operacji przywracającej wzrok próbuje zrozumieć naturę światła. Utwór ten jest prawdziwym małym arcydziełem - wyjątkowo treściwym rozwinięciem i ilustracją kwestii dotyczącej bezmyślnego postrzegania rzeczy bez zrozumienia i prób zgłębiania ich natury, bez dostrzegania w istocie tego, co ma się przed oczami. Utwór ten, mimo niepozornej objętości, wzbudza wyjątkowo silne emocje i daje sporo do myślenia.

"Kraina imitacji" zawiera w sobie sporą dawkę groteski i absurdalnego humoru. Jest to zabawna refleksja na temat sposobu, w jaki człowiek postrzega sam siebie - w tym przypadku kobieta, dzięki czemu pełne humoru męskie zagubienie w typowo kobiecym świecie nieco łagodzi ostrze krytyki wymierzonej w płeć piękną. Cudowne i genialne!

"Anioły opiekuńcze" rozbawiły mnie do łez. Utwór ten jest ironiczną i przewrotną odpowiedzią Lewisa na tezę pewnego naukowca zamartwiającego się seksualnymi potrzebami człowieka w nieuchronnie nadciągającej dobie podróży kosmicznych i kolonizacji innych planet. Wizja Lewisa przyprawia o niekontrolowane wybuchy śmiechu, niemal można wyobrazić sobie autora puszczającego do czytelnika oko. Znakomite!

Od opowiadania "Nieznane formy" wieje grozą. Jest ono z pozoru prostą historią człowieka lądującego na Księżycu, którego głównym celem jest poznać losy poprzednich ekspedycji uznanych za zaginione. Treść wciąga, intryguje i trzyma w napięciu do samego końca, finał zaś pozostawia czytelnika z głową pełną domysłów, jednych bardziej fantastycznych i niesamowitych od poprzednich. Walter Hooper we wstępie wyjaśnia, że źródłem inspiracji Lewisa była w tym przypadku mitologia i dotyczące jej przemyślenia, a także przekonanie, że "Księżyc (...) ostatecznie okazałby się - w głębokim i śmiercionośnym sensie - miejscem jak każde inne". Świadomość tego nieco ułatwia czytelnikowi odbiór tej historii, aczkolwiek nie rozwiewa wszystkich wątpliwości. Ale też w tym tkwi cały jej mroczny urok.

"Po dziesięciu latach" to historia opowiadająca o Menelaosie i Helenie po upadku Troi - szkic zaledwie, zarzucony przez autora z braku pomysłu na kolejne rozdziały, zainspirowany wyjątkowo krótką opowieścią Homera o dalszych losach tej pary, jak również legendą o dwóch Helenach - tej prawdziwej i jej imitacji stworzonej przez bogów. Gdyby historia została dokończona, z pewnością skupiałaby się na konflikcie między snem a rzeczywistością - niczego więcej czytelnik nie może być pewny. Pozostaje drażniące poczucie niedosytu - ale też podziw dla nieokiełznanej wyobraźni autora i jego błyskotliwości.

"Mroczna wieża" nie rozczarowuje - w końcu to zbiór tekstów z różnych względów niedokończonych, a więc siłą rzeczy niedopracowanych. Drzemie w nich jednak spory potencjał, stanowią świadectwo wyjątkowej inwencji, spójnej wizji i literackiej płodności - jakżeby mogło być inaczej w przypadku Lewisa? Nie są to oczywiście utwory na miarę "Smutku", "Problemu cierpienia" czy "Zaskoczonego radością", ale też nie sądzę, by taki był ich zamysł; są raczej wyrazem nieustannych poszukiwań i fascynacji autora, próbą udzielenia odpowiedzi na rozmaite nurtujące go kwestie - może nie tak ciężkiego kalibru, jak w poprzednich pismach, ale jednak ważkich i zastanawiających. Moim zdaniem właśnie to nieuładzenie, brak perfekcyjnego wykończenia, surowość i chropawość tekstów pozwalają ujrzeć inne oblicze autora, a raczej zaobserwować pierwszy etap powstawania jego dzieł - stanowią swoistą stop klatkę pomiędzy narodzinami refleksji a nadaniem jej ostatecznego kształtu. I nieważne, że niektóre z tych tekstów miały nigdy nie ujrzeć światła dziennego, zostały zarzucone i zapomniane przez ich twórcę - jestem przekonana, że każdy wielbiciel twórczości Lewisa doceni ich niewątpliwą wartość.
Dodatkową zaletą tego zbioru są komentarze współpracowników i przyjaciół autora, które pozwalają nam poznać kulisy powstawania zamieszczonych w nim utworów. "Mroczna wieża" to prawdziwa gratka dla czytelnika, doskonały przykład literatury nie tylko ambitnej, ale zarazem lekkiej i przyjemnej. Lewis wciąż czaruje swoją wyobraźnią, osobowością i przenikliwością umysłu, gorąco polecam!