Bitwy morskie należą do spektakularnych działań wojennych prowadzonych przez wrogich sobie przeciwników.
Lissa , mała wyspa na Adriatyku, była świadkiem tego rodzaju bitwy. Nowo zjednoczone państwo włoskie, dążyło do konfrontacji na morzu zpo[...]dającą już monarchią austriacką.
„Lissa 1866”,książka Piotra Olendera,należąca do serii „Historyczne bitwy”, fachowo opisuje całe zajście przy wyspie Lissa.
Zaczyna się rutynowym wprowadzeniem z wyjaśnieniem przyczyn powstałej wojny pomiędzy Włochami i Austrią.
Zjednoczenie Włoch, jako bezpośrednia przyczyna konfliktu. Państwo to, dążyło do odzyskania swoich rdzennych terenów, szczególnie w rejonie Wenecji i Triestu, które znajdowały się w posiadaniu Austrii, co tym samym doprowadziło do zatargu z nią.
Jest to ciekawy okres olbrzymich przemian w budownictwie okrętów wojennych. Wyjaśnieniem tego procesu zajął się również autor.
Pancerniki – to nowe pojęcie pojawiające się w nomenklaturze bitew morskich.
Ważnym rozdziałem jest opis sił zbrojnych obu państw, nie tylko tych morskich , ale i lądowych. Oczywiście nacisk położony jest na struktury marynarki wojennej z opisem jednostek znajdujących się w dyspozycji obu państw. Przybliża to nam w znaczący sposób wiedzę o stanie i możliwościach operacyjnych Włoch i Austrii.
Interesujące jest także scharakteryzowanie obu dowódców flot. Admirał Persano i jego defensywne nastawienie do czekającej go operacji. Przeciwieństwo stanowił austriacki kontradmirał Tegetthoff, który maksymalnie wykorzystał swoje możliwości i aktywnie próbował przeciwstawić się poczynaniom włoskim.
Niezdecydowana postawa admirała Persano, spowodowała ze strony włoskiej szukania sukcesów o mniejszym stopniem trudności. Takim miała być wyspa Lissa.
Górzysta wyspa Lissa, miała właśnie przejść do historii, jako świadek zmagań dwóch flot, w okresie w którym następowały gwałtowne zmiany w budowie okrętów i taktyki walki.
Autor informuje nas o samej wyspie z wyliczeniem potencjału zbrojnego służącego do obrony Lissy.
Szczegółowo opisany jest przebieg wzajemnego ostrzeliwania się. Pomimo miażdzącej siły, Włosi nie wykorzystali swojego atutu przewagi ogniowej i nie zdobyli wyspy, co było ich głównym celem.
Na pewno decydowały tutaj błędy w dowodzeniu a także brak determinacji w koniecznym zdobyciu wyspy. Wszystko to doprowadziło do sytuacji w której na scenie pojawiła się zdążająca z odsieczą flota austriacka.
Opis starcia wodnego jest z pewnością najbardziej interesującą częścią książki. Po mistrzowsku dokonuje autor analizy samej bitwy z własnymi cennymi uwagami, przybliżając i ułatwiając czytelnikowi obserwację przebiegu tej bitwy morskiej.
Bitwa ta jest przykładem dwóch różnorodnych systemów walki.
Po raz pierwszy użyto do walki pancerników na morzu i to po obu stronach. Pancerniki były jak dotąd nieznaną bronią w starciach morskich i to na taką skalę i w takiej ilości.
Drugi ciekawy sposób walki, było tzw. taranowanie. Metoda znana już od starożytności miała być jedną z ostatnich tego typu w walkach morskich.
Taranowanie byłojednak czynnikiempraktycznie przesądzającym o losach tej bitwy.
Bitwa podzielonajest przez autora książki na pewne sekwencje, rzutujące w doniosły sposób na wynik końcowy.
Bardzo dramatycznie opisany jest przebieg staranowania i zatopienia włoskiego okrętu „ Re d Italia” czy szczęśliwe ale zarazem pełen niebezpieczeństw, wydarzenia okrętu liniowego „ Kaiser”.
Przebieg bitwy wskazuje wyraźnie na ważność użycia pancerników i ich siły ogniowej. Autor daje do zrozumienia, że są bronią przyszłości w pojedynkach morskich. Zadziwiające jednak w tej bitwie o zwycięstwie zadecydowało taranowanie, które przyniosłopraktycznie rozstrzygnięcie na korzyść Austriaków.
Zakończenie książki to już typowe analizowanie przyczyń takiego a nie innego zakończenia konfrontacji na Adriatyku.
Dowiadujemy się także o dalszych losach wojny włosko – austriackiej i jej zakończeniu.
Dla zwolenników liczb, autor udostępnia wykaz stanu flot włoskiej i austriackiej.
Jak zwykle w serii tej zadziwia ubogość mapek z przebiegiem bitwy.Ale to należy już do
tradycji, tej bardzo dobrej serii.
Opinia bierze udział w konkursie
książka 
