Kolebka nawigatorów (twarda)

i­tey, na ko­ra­biu ,,Lwów" służ­bę peł­nią­ce­mu, któ­ry od­wa­gę a cno­tę wiel­ką czy­niąc, do prze­wie­zie­nia po raz pierw­szy ban­de­ry pol­skiey trans­aequ­ato­rem w wiel­kiey mie­rze się przy­czy­nił, do­cu­men­tum ni­niey­sze ła­ska­wie wy­dać ra­czy­my, wła­sno­ręcz­nym pod­pi­sem ye opa­truy­ąc. Nep­tun Rex Try­ton Mi­ni­ster W wi­gi­lię Bo­że­go Na­ro­dze­nia wszy­scy wol­ni od służ­by ze­szli do mię­dzy­po­kła­du. Na jed­nym ze sto­łów sta­ła kunsz­tow­nie zro­bio­na z de­sek cho­in­ka, któ­rej każ­da ga­łąz­ka była do­kład­nie wy­cię­ta i po­ma­lo­wa­na na zie­lo­no. Zdo­bi­ły ją: śnieg z waty, za­baw­ki wła­snej ro­bo­ty z cien­kiej bia­łej bla­chy lub ko­lo­ro­we­go pa­pie­ru, fi­gur­ki wy­pie­czo­ne ze stę­chłej mąki, sznu­ry praw­dzi­wych ko­ra­li i drob­nych mu­sze­lek, a na­wet świecz­ki. Obok niej szop­ka skle­jo­na z pa­pie­ru. Za­miast śnie­gu był pod nią pia­sek. Za sta­jen­ką nie­bo usia­ne gwiaz­da­mi; wi­dać było wszyst­kie więk­sze kon­ste­la­cje - ro­bo­ta ja­kie­goś na­wi­ga­to­ra. Pod­czas wi­gi­lii przy­szli z ży­cze­nia­mi ofi­ce­ro­wie. Nie było koń­ca wi­wa­tom i to­a­stom. Po ja­kimś cza­sie wszy­scy ze­bra­li się w ka­ju­cie na­wi­ga­cyj­nej i roz­po­czę­li śpie­wa­nie ko­lęd. 27 grud­nia znów nad­szedł sztorm. Ba­ro­metr spadł do 730 mm. Fale prze­cho­dzi­ły przez bak. ,,Oko" prze­nie­sio­no na rufę. Z dzio­bu za­czę­to lać na mo­rze oli­wę dla zła­go­dze­nia fali. Przez noc zu­ży­to 120 kg. Kul­mi­na­cyj­ny punkt sztor­mu na­stą­pił oko­ło go­dzi­ny Prze­chy­ły do­cho­dzi­ły do 45 stop­ni. Zlu­zo­wa­ło się mo­co­wa­nie jed­ne­go z głów­nych ża­gli. Dla oca­le­nia ża­gla od cał­ko­wi­te­go znisz­cze­nia przez gwał­tow­ny wi­cher trze­ba było po­słać na górę kil­ku ma­ry­na­rzy i uczniów. Nie­bez­piecz­na wy­pra­wa skoń­czy­ła się po­myśl­nie. 31 grud­nia 1923 roku - po 79 dniach po­dró­ży - od­kry­ło się świa­tło la­tar­ni mor­skiej Cap Li­zard. 1 stycz­nia 1924 roku ,,Lwów" wszedł do an­giel­skie­go por­tu Fal­mo­uth. Pod­czas ty­go­dnio­we­go po­sto­ju na tam­tej­szej re­dzie sztorm był tak sil­ny, że po­mi­mo rzu­ce­nia obu ko­twic i pra­cu­ją­cych obu sil­ni­ków trze­ba było we­zwać ho­low­nik, gdyż gro­zi­ło roz­bi­ciem o brzeg. Szyb­kość wia­tru do­cho­dzi­ła w szkwa­łach do 130 km na go­dzi­nę. W tym sa­mym cza­sie, gdy ,,Lwów" wal­czył ze sztor­mem, za­to­nął an­giel­ski okręt pod­wod­ny L 24. Za­to­nę­ło rów­nież wie­le stat­ków ry­bac­kich. ,,Lwów" wy­szedł z wal­ki z roz­sza­la­łym ży­wio­łem zwy­cię­sko. Do­wiódł, że po­mi­mo swej sta­ro­ści jest stat­kiem moc­nym i zdol­nym na­wet do cięż­kich po­dró­ży. W Cher­bo­ur­gu za­ko­twi­czył 11 stycz­nia 1924 roku i po­zo­stał tam do lata, po­nie­waż Sund był za­mar­z­nię­ty ta po­dróż zo­sta­ła oce­nio­na pod każ­dym wzglę­dem jako do­nio­sła. Ka­pi­tan Ma­mert Stan­kie­wicz tak pi­sał: W kra­ju zwró­ci­ła uwa­gę spo­łe­czeń­stwa, że nie jest ko­niecz­ne po­sia­da­nie wie­lu mi­lio­nów zło­tych dla za­po­cząt­ko­wa­nia że­glu­gi. Do­wio­dła rów­nież, iż po­sia­da­my lu­dzi, któ­rzy mogą po­pro­wa­dzić i sta­tek, i mło­dzież. Z ko­lei mło­dzież wy­ka­za­ła do­sko­na­łe zdol­no­ści do pra­cy na mo­rzu i udo­wod­ni­ła, że sta­no­wi do­sko­na­ły ma­te­riał na przy­szłych ofi­ce­rów i ka­pi­ta­nów stat­ków. Naj­cie­kaw­szą stro­ną nie­ofi­cjal­ną tej po­dró­ży było to, iż za­mknię­ta spo­łecz­ność (60 lu­dzi), stło­czo­na w cza­sie 80 dni na ma­łej prze­strze­ni, po­zba­wio­na stycz­no­ści z lą­dem prze­mo­gła wszel­kie trud­no­ści wy­ni­ka­ją­ce z nie­unik­nio­nych tarć, nie do­pusz­cza­jąc do głęb­szych kon­flik­tów. Gru­pa lu­dzi po­cho­dzą­cych z trzech za­bo­rów i z róż­nych śro­do­wisk spo­łecz­nych, bez żad­nych tra­dy­cji mor­skich, ze zróż­ni­co­wa­nym po­ję­ciem dys­cy­pli­ny i stop­niem wraż­li­wo­ści, do­wio­dła nie­zwy­kłej tę­ży­zny cha­rak­te­ru, nie­zbęd­nej do pra­cy na mo­rzu. Swą pra­cę wy­cho­waw­czą peł­nił ,,Lwów" przez dzie­sięć lat. Z ucznia­mi na po­kła­dzie prze­był 63 166 mil mor­skich. Za­wi­jał do por­tów mórz: Bał­tyc­kie­go, Śród­ziem­ne­go i Czar­ne­go oraz na wy­spy Oce­anu Atlan­tyc­kie­go. Dał Pol­sce 100 na­wi­ga­to­rów. W lip­cu 1930 roku ,,Lwów" zo­stał za­stą­pio­ny fre­ga­tą ,