Kieruj swoim życiem

przez pracę, mogą cię onieśmielać zwierzchnicy, regulamin i przepisy. Możesz nienawidzić swojej pracy i czuć się ofiarą, dlatego że musisz spędzać w pracy osiem godzin. Być może zmuszony jesteś pracować z dala od bliskich ci osób. Być może musisz iść na kompromis i zachowywać się w sposób, w jaki nigdy byś się nie zachowywał, gdybyś mógł wybrać inną pracę. Być może masz trudności w kontaktach ze zwierzchnikami lub pracownikami, z którymi się nie zgadzasz. Nadmierna lojalność w pracy - rezygnacja z takich spraw jak wolność osobista i odpowiedzialność względem rodziny - otwiera jeszcze jedną możliwość wiktymizacji w miejscu pracy. Jeżeli traktujesz pracę z niechęcią i rezygnacją, jeśli czujesz się ofiarą pracy i obowiązków z nią związanych, zadaj sobie pytanie, co w pracy, którą wykonujesz, zniewala twoją osobowość. W amerykańskiej etyce pracy funkcjonuje wiele mitów, które przyczyniają się do zniewolenia przez pracę. Jednym z nich jest przekonanie, że z żadnego powodu nie wolno zmieniać pracy i że jeżeli zostaniesz zwolniony, to nie znajdziesz innej. Samo wyrażenie ,,zwolniony z pracy" brzmi tak, jakby ktoś popełnił zbrodnię lub nabawił się choroby zakaźnej. Innym mitem jest opinia, iż częste zmienianie pracy jest oznaką niedojrzałości, nie wspominając już o zmianie zawodu. Strzeż się tego rodzaju niedorzecznych przekonań. Wierząc w nie, stajesz się niewolnikiem swojej pracy. Złoty zegarek na zakończenie pięćdziesięcioletniej kariery zawodowej w jednej firmie nie jest dostateczną rekompensatą za to, że przez te wszystkie lata nie akceptowałeś siebie i swojej pracy. Możesz dostać pracę w wielu zawodach. Aby żyć pełnią życia, nie możesz pozwolić sobie na poczucie ograniczenia z powodu obecnej sytuacji, lecz musisz wierzyć, że potrafisz wykonać dziesiątki różnych prac, ponieważ jesteś łatwo dostosowującym się, pełnym entuzjazmu i chęci działania uczniem w szkole życia (problemy wiktymizacji w pracy omawiam w rozdziale 7.). 3. Osoby utytułowane i specjaliści Osoby posiadające tytuły i zajmujące stanowiska zapewniające im autorytet często ułatwiają ci wejście w rolę ofiary. Lekarze, prawnicy, profesorowie, kierownicy, politycy, postacie z show-biznesu, sportowcy i tak dalej mają w naszej kulturze zbyt wysoki status. Możesz czuć się onieśmielony w obecności tych ,,nadludzi", którzy usiłują ci narzucić rolę ofiary, gdy musisz skorzystać z ich usług. Większość pacjentów ma duże trudności z rozmową z lekarzami na temat wysokości wynagrodzenia za leczenie. Zazwyczaj płacą tyle, ile się od nich zażąda, a potem czują się oszukani. Wielu pacjentów poddaje się niepotrzebnym zabiegom, ponieważ wstydzą się zasięgnąć rady innego specjalisty. Znowu pojawia się syndrom ofiary. Jeżeli nie potrafisz rozmawiać z ludźmi o cenie usług, które wykonują, być może postawiłeś ich tak wysoko nad sobą, że nie potrafisz sobie wyobrazić, aby mogli zniżyć się do twojego poziomu i cię wysłuchać. Jeśli będziesz miał takie podejście, pozwolisz się wykorzystać za każdym razem, kiedy będziesz potrzebował konsultacji medycznej, porady prawnej i tak dalej. Używając w rozmowie tytułów, takich jak: ,,panie doktorze", ,,panie profesorze", ,,panie mecenasie", stawiasz się bezustannie na niższej pozycji. Skutkiem takiego zachowania jest właśnie poczucie zależności i bycia ofiarą tych ludzi, z którymi nie potrafisz rozmawiać jak równy z równym. Aby uniknąć pułapek zastawianych przez osoby cieszące się dużym autorytetem, musisz traktować je jak ludzi równych sobie, wykonujących usługi wymagające wyższego wykształcenia, za które jednak płacisz im odpowiednią kwotę. Pamiętaj, że jeżeli komuś należy się szacunek, to właśnie klientowi, który płaci za usługę. Nie możesz szanować drugiej osoby bardziej niż siebie i równocześnie oczekiwać, by traktowano cię jak równego. Jeżeli nie jesteś traktowany jak równy, stajesz się ofiarą, która musi spoglądać w górę, prosić o pozwolenie i mieć nadzieję, że zostanie dobrze potraktowana przez autorytet, że nie zapłaci za dużo lub że zapytanie o honorarium nie zostanie zbyte niemiłym gestem przez kogoś, kto nie pozwala nawet na dyskusje o wynagrodzeniu lub rozmawia o honorarium pospiesznie i w sposób lekceważący. Wszystko to zdarza się tylko dlatego, że na to pozwalasz. Eksperci i osoby cieszące się autorytetem potraktują cię z szacunkiem tylko wtedy, gdy będziesz tego od nich wymagał, gdy docenisz ich wiedzę, ale nie będziesz ich traktował jak nadludzi ani nie pozwolisz się lekceważyć w żaden inny sposób. 2 Dyer, Pokochaj siebie, przeł. Marian J. Waszkiewicz, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2012. 3 Kopp, Jeśli spotkasz Buddę, zabij go!, przekł. Tomasz Bieroń, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 1995, s. 99-100.