Karnoprawna ochrona informacji niejawnych (twarda)

Opis produktu:

Atrakcyjność zagadnień odnoszących się do ochrony informacji niejawnych zdaje się nie tracić na znaczeniu. Dotyczy to oczywiście ich oceny nie tylko w kategoriach politycznych czy medialnych, ale również ich warstwy normatywnej. Choć wydaje się niestety, że ostatnio szerokie zainteresowanie ze strony ustawodawcy tą problematyką jest kształtowane właśnie przez tego typu atrakcyjność pozanormatywną. Szczególny jednakże charakter tej materii prawnej wiąże się zarazem z problemem jej właściwego skonfrontowania ze sferą wolności i uprawnień konstytucyjnych obywatela, który funkcjonując coraz bardziej świadomie w warunkach społeczeństwa informacyjnego domaga się z jednej strony nie tylko respektowania swoich wolności w płaszczyźnie dostępu do informacji oraz prawa jej przekazywania, ale także możliwie szerokich gwarancji prywatności. Dylemat co do określonego wyważenia w tym względzie interesów państwa oraz jednostki jest bez wątpienia zadaniem dla ustawodawcy niełatwym. Dotyczy to w zasadzie każdej płaszczyzny normatywnej, która jest właściwa dla tej problematyki, a zatem - między innymi - prawa konstytucyjnego, prawa administracyjnego czy prawa karnego. Nie ma jednak co ukrywać, że najwięcej w tej mierze uwagi poświęca się w literaturze zagadnieniom z zakresu prawa administracyjnego, co nie powinno zresztą dziwić, wszak przepisy ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych do tej gałęzi prawa można by przede wszystkim zakwalifikować. Gdy natomiast chodzi o wykładnię określonych instrumentów prawa karnego, można odczuć pewien niedosyt. Jest on wyraźny przede wszystkim w odniesieniu do regulacji art. 266 § 2 KK, która nie została w literaturze poddana samodzielnej i kompletnej analizie. O ile bowiem kwestie karnoprawnej ochrony tajemnicy państwowej czy konkretnych kategorii tajemnicy zawodowej 2 stały się już przedmiotem opracowań monograficznych, o tyle nie można tego samego odnieść do tajemnicy służbowej. W tym zakresie można bowiem natrafić wyłącznie na komentarze do Kodeksu karnego czy opracowania przyczynkarskie. Zadaniem tej monografii jest przeto uzupełnienie wskazanej luki. Co więcej, prace dotyczące tajemnicy państwowej czy tajemnicy zawodowej można już uznać za czasami wysoce nieaktualne z uwagi na dokonaną ostatnio zmianę normatywną modelu ochrony informacji niejawnych, a zarazem nowelizację przepisów art. 265 § 1-3 KK i art. 266 § 2 KK. Ma to również pewne konsekwencje w płaszczyźnie ochrony tajemnic innych niż państwowa i służbowa (art. 266 § 1 KK).Analiza tytułowej problematyki została przeprowadzona w oparciu o metodę formalno-dogmatyczną, przy wsparciu poglądów wyrażanych w doktrynie oraz orzecznictwie. Niektóre wywody zostały uzupełnione o wnioski praw-no-porównawcze.Rozdział I traktuje o ewolucji mechanizmów prawnokarnej ochrony informacji niejawnych, począwszy od ustawodawstwa państw zaborczych, poprzez okres międzywojenny, a następnie Polski Ludowej i III RP. Stanowi zarazem próbę ukazania kształtowania się instrumentów tego typu, z uwzględnieniem zarówno sposobu i zasięgu represji karnej, jak i zachodzących zmian o charakterze terminologicznym.Z kolei rozdział II pracy jest analizą wyraźnie poza karnoprawnej sfery funkcjonowania systemu ochrony informacji niejawnych. Dla oceny przepisów prawa karnego, jako najgłębiej ingerujących w prawa i wolności jednostki, konieczne wszak wydaje się przedstawienie ogólnego kierunku w prawie międzynarodowym i konstytucyjnym gdy chodzi o wyznaczenie katalogu wolności informacyjnych obywatela, a zarazem możliwych ich ograniczeń.Istotne w kontekście dalszej analizy prawnokarnej ustalenia poczynione zostały również w rozdziale III książki. Nie ulega wszakże wątpliwości, że odtworzenie merytorycznych norm zakazu umiejscowionych w obrębie przepisów KK możliwe jest dopiero w drodze właściwej interpretacji regulacji znajdujących się głównie w ustawie o ochronie informacji niejawnych oraz niektórych ustawach szczególnych. Stąd niebagatelne znaczenie ma problem rekonstrukcji definicji informacji niejawnych, sprecyzowania ich normatywnego charakteru oraz zakresu zastosowania.Właściwa analiza karnoprawna przepisów art. 265 § 1-3 KK i art. 266 § 2 KK przeprowadzona została w rozdziale IV pracy. Jej przedmiotem jest klasyczna interpretacja znamion normatywnych przestępstw stypizowanych we wskazanych przepisach. Obejmuje ona zatem zachowania skierowane przeciwko poufności informacji niejawnych o klauzuli ściśle tajne, tajne, poufne oraz zastrzeżone, w tym problematykę okoliczności wyłączających odpowiedzialność karną oraz zagadnienia zbiegu przepisów i zbiegu przestępstw. Każdy z tych elementów autor starał się zarazem poddawać ocenie w kontekście poprawności kształtu normatywnego art. 265 § 1-3 KK i art. 266 § 2 KK, czasami także z perspektywy prawno-porównawczej.Poczynione w powyższym zakresie uwagi dały asumpt do sformułowania wniosków końcowych, zarówno w płaszczyźnie lex lata, jak i lex ferenda. Opracowanie zamyka wykaz zgromadzonej literatury i orzecznictwa wykorzystanych w trakcie pisania pracy.Nadmienić trzeba, iż autor tego opracowania w niektórych jego fragmentach wykorzystał swe wywody poczynione już we wcześniejszej pracy pt. Tajemnica państwowa i jej ochrona w prawie karnym materialnymi i procesie karnym, Toruń, TNOIK 2009. Szereg z nich, mimo dość gruntownej przebudowy krajowego systemu ochrony informacji niejawnych, w tym także instrumentów karnoprawnych, zachowało bowiem w pełni aktualność.Autor pragnie wyrazić podziękowania Panu dr hab. Andrzejowi Adam-skiemu, prof. UMK za okazaną pomoc naukową.Książka została opracowana w ramach otrzymanego w 2009 r. stypendium UMK na pisanie monografii. Z tego tytułu jest ona współfinansowana przez Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.