Instytut Piękności

­wa­ła w ka­wiar­ni Sztu­ka. Kie­dy sły­sza­łam ją po raz ostat­ni, śpie­wa­ła na­pi­sa­ny spe­cjal­nie dla niej przez Wła­dy­sła­wa Szpil­ma­na utwór: ,,Jej pierw­szy bal". Ta pio­sen­ka wpro­wa­dza­ła pu­blicz­ność w prze­dziw­ny stan. Lu­dzie pła­ka­li, nie wsty­dząc się swych łez, a gdy mil­kły ostat­nie nuty, eks­ta­tycz­nie bili bra­wo. A ja wsłu­chi­wa­łam się w tak do­brze zna­ne mi od­gło­sy za­chwy­tu i wie­dzia­łam, że już ni­g­dy nie do­świad­czę tego, co było udzia­łem Wie­ry Gran, na­wet w nie­ludz­kich wa­run­kach get­ta. Mó­wi­ła ner­wo­wo, wciąż wbi­ja­jąc w nie­go wzrok, zmu­sza­jąc, by na nią pa­trzył. Ry­szard mi­mo­wol­nie za­dy­go­tał. - Zro­bi­ło się chłod­no - po­wie­dzia­ła wresz­cie, po­now­nie od­wra­ca­jąc się do okna. Ob­ję­ła się ra­mio­na­mi i opar­ła bro­dę na prze­gu­bie dło­ni. Ciem­ne pu­kle opa­dły mięk­ko na jej uszy. Znów była pięk­na. - Po­win­ni­śmy już pójść spać. Przed nami cały dzień. Ju­tro, to zna­czy dziś, jest nie­dzie­la. Za kil­ka go­dzin bę­dzie­my mu­sie­li wstać na mszę, po któ­rej za­pew­ne od­bę­dzie się ja­kieś dłu­gie na­bo­żeń­stwo. Ukry­wa­ją­cej się po aryj­skiej stro­nie Ży­dów­ce bez twa­rzy ra­czej nie wy­pa­da za­snąć w ko­ście­le. - A wi­dząc, że Ry­szard wciąż się waha, do­da­ła: - Pro­szę już iść. Wstał, wciąż na­zbyt oszo­ło­mio­ny, by się ode­zwać. - - szep­nął, gdy stał w pro­gu kuch­ni. W jego gło­sie wy­raź­nie sły­chać było współ­czu­cie i za­gu­bie­nie. - Nie trze­ba - prze­rwa­ła mu. - Już panu mó­wi­łam, przy­wy­kłam. Zro­bił wdech, jak­by chciał mó­wić jesz­cze, ale tym ra­zem nie dała mu dojść do sło­wa. - Ży­cie to tyl­ko pa­smo przed­sta­wień. Tym ra­zem do­sta­łam trud­niej­szą, bar­dziej wy­ma­ga­ją­cą rolę. To wszyst­ko. Przy­naj­mniej przez chwi­lę by­łam szczęś­liwa; to przy­wi­lej, któ­re­go nie do­stę­pu­je wie­lu. A te­raz na­praw­dę pro­szę już iść. Spoj­rzał na nią po raz ostat­ni. Sku­lo­na sie­dzia­ła na pa­ra­pe­cie, wtu­la­jąc się we wła­sne ra­mio­na. Poza olśnie­wa­ją­co pięk­nym pro­fi­lem w ni­czym nie przy­po­mi­na­ła wiel­kiej gwiaz­dy sce­ny, któ­rą była jesz­cze przed chwi­lą. Wy­da­ła mu się na­gle taka drob­na i kru­cha. Bez­bron­na. Chciał po­rwać ją w ra­mio­na i ogrzać wła­snym cia­łem. Jego ser­ce wy­ry­wa­ło się ku niej. Po tych kil­ku spę­dzo­nych ra­zem go­dzi­nach, pod­czas któ­rych wy­słu­chał opo­wie­ści o jej ży­ciu, czuł, że na­le­ży do niej, że ni­g­dy już nie bę­dzie wol­ny. Za­pra­gnął trwać przy niej, do­pó­ki star­czy mu od­de­chu w pier­si, i wie­dział tak­że, że ni­g­dy się na to nie zdo­bę­dzie. Był zbyt sła­by, by się­gnąć po to, cze­go łak­nę­ła jego du­sza. Bał się tak jak ni­g­dy pod­czas ak­cji czy strze­la­ni­ny. Bał się za­an­ga­żo­wać. Po­czuł po­gar­dę do sa­me­go sie­bie, a ta szyb­ko prze­ro­dzi­ła się w złość. - Cho­ler­na woj­na - wark­nął tyl­ko i wy­szedł, zo­sta­wia­jąc ją samą. Ma­leń­ka łza za­lśni­ła w ką­ci­ku zdro­we­go oka Sary. Wy­mknę­ła się spod dłu­gich rzęs i pręd­ko spły­nę­ła po po­licz­ku. Dru­gie oko po­zo­sta­ło su­che. Skła­ma­ła, mó­wiąc, że przy­wy­kła. - Cho­ler­na woj­na - za­łka­ła, kry­jąc twarz w dło­niach. 4. Sara wpa­dła do miesz­ka­nia przy Ka­li­skiej w chwi­li, gdy ko­lej­ne ude­rze­nia ze­ga­ra ogła­sza­ły na­sta­nie go­dzi­ny po­li­cyj­nej. Za­trza­snę­ła drzwi i opar­ła się o nie, z tru­dem ła­piąc od­dech. Mia­ła wpraw­dzie spe­cjal­ną prze­pust­kę, jed­nak wo­la­ła jej nie nad­uży­wać. Każ­de od­stęp­stwo od nor­my zwra­ca­ło prze­cież uwa­gę i mo­gło zro­dzić nie­bez­piecz­ne w kon­se­kwen­cjach py­ta­nia. Owio­nął ją zna­jo­my za­pach tego domu, zwy­kle tak ko­ją­cy. Jed­nak i on nie mógł dziś przy­nieść jej ulgi. . . . ...(fragment)... Całość dostępna w wersji pełnej. Spis tre­ści Karta tytułowa Karta redakcyjna Mada Je­ro­zo­li­ma 1978 Roz­dział 1. Sara Roz­dział 2. Roz­dział 3. Roz­dział 4. Roz­dział 5. Da­li­la Roz­dział 6. Roz­dział 7. Roz­dział 8. Roz­dział 9. Zoja Roz­dział 10. Roz­dział 11. Roz­dział 12. Roz­dział 13. Roz­dział 14. Lea Roz­dział 15. Roz­dział 16. Roz­dział 17. Roz­dział 18. Roz­dział 19. Roz­dział 20. Roz­dział 21. Roz­dział 22. Roz­dział 23. Roz­dział 24. Roz­dział 25. Mada Je­ro­zo­li­ma 1978 Po­sło­wie