Historia Imperium Osmańskiego i Republiki Tureckiej

ły się pod Warną 10 listopada tegoż roku. Węgierska jazda poczyniła wyłom w liniach osmańskich już na początku bitwy, ale Muradowi udało się uformować na nowo szyki i pobudzić ducha bojowego wśród swych żołnierzy. Gdy janczarzy - wykorzystując mało przemyślaną szarżę Władysława I (nazwanego później Warneńczykiem) - schwytali młodego króla i zabili, wówczas w chrześcijańskich szeregach wybuchła panika, którą Turcy umiejętnie wykorzystali i wygrali bitwę. Tysiące chrześcijańskich rycerzy zginęło, Hunyadi cudem uszedł z życiem, a wielkie nadzieje pokładane przez chrześcijańskie potęgi w wojnie krzyżowej zostały stracone na warneńskich polach. Los Bizancjum był tym samym przesądzony, zaś Osmanowie znów władali Europą Południowo-Wschodnią i cieszyli się poważaniem muzułmańskiego świata. Murad okazał się odporny na pokusy nowej chwały i obstawał przy swoich zamiarach zaszycia się w Anatolii i pozostawienia władzy Mehmedowi. Çandarl? i wielmoże przekonali go wreszcie, że pozostawienie młodego syna przy władzy prędzej czy później zakończy się zwycięstwem obozu dewszirme. W Edirne wybuchło powstanie janczarów popierających Osmana Çelebiego, roszczącego sobie prawo do sułtanatu; Çandarl? Halil dowodził, że Mehmedowi brakuje autorytetu i siły, by skutecznie odsunąć zagrożenie. Murad dał się wreszcie przekonać i ponownie objął władzę w sierpniu 1446 roku, przy pełnym poparciu elit i janczarów. Jednak Mehmed nie utracił tytułu sułtana, zaś Zaganosowi Paszy i Şahabeddinowi Şahinowi Paszy powierzono dalsze kształcenie sułtana, by w przyszłości mógł podjąć się w pełni tej roli. Kampanie europejskie Pogodziwszy się z niepowodzeniem planów spędzenia reszty swoich dni w ciszy i spokoju, Murad wyruszył raz jeszcze w pole, a reszta panowania upłynęła mu na serii kampanii w Rumelii, mających na celu rozgromienie zbuntowanych poddanych i umocnienie władzy osmańskiej raz na zawsze. W roku 1446 Murad zajął Moreę i zmusił tamtejszych despotów bizantyńskich, by uznali go swym suzerenem. Ustanowił też bezpośrednie rządy osmańskie na większości terenów greckich, chociaż Wenecja, Genua i Bizancjum wciąż utrzymywały porty i wysepki, ciągnące się od Korfu po Negroponte. Pamiętając, że wielu z jego bułgarskich poddanych opuściło go przed bitwą pod Izladi, Murad zaprowadził bezpośrednie rządy osmańskie również w Bułgarii, eliminując pozostałych bułgarskich kniaziów i poddając tę krainę ,,turcyzacji" i ,,osmanizacji" w stopniu większym niż jakąkolwiek inną bałkańską prowincję. Do północnych i wschodnich części Bułgarii ściągnięto dużą liczbę Turków anatolijskich, tak że w niespełna sto lat turecka ludność stała się dominującą grupą etniczną na tych terenach. System timarów stosowano z pełnym rozmachem, zaś większość członków starych klas feudalnych Bułgarii poddało się asymilacji. Murad postanowił rozprawić się z rebeliantami na północy Albanii, jednak wieści o nowej wyprawie krzyżowej, prowadzonej na południe przez Jana Hunyadiego, spowodowały, że zaniechał tej wyprawy. Krucjata kosowska w 1448 roku Hunyadi nie zraził się tym, że pod Warną nie zginął i po powrocie do Budy bezzwłocznie przystąpił do organizowania nowej armii krzyżowców. Po śmierci Władysława I Warneńczyka, Hunyadi został mianowany regentem Ludwika, syna poległego króla (do czasu osiągnięcia przez niego penoletności); dawało to Hunyadiemu dodatkowy atut jako przywódcy nowej kampanii przeciwko Osmanom. Na czele pięćdziesięciu tysięcy rycerzy z całej Europy, Hunyadi przeprawił się przez Dunaj i ruszył przez północną Serbię, nie zważając na to, że Branković ponownie odmówił krzyżowcom jakiejkolwiek pomocy. Podczas marszu na południe, do Hunyadiego dołączyli Albańczycy Skanderbega oraz rycerze z Wołoszczyzny. Jednak Murad, zawróciwszy z Albanii, starł się z krzyżowcami i zadał im klęskę na Kosowym Polu (17-20 października 1448 r.) - w tym samym miejscu, w którym Serbowie ustąpili pola Bajezidowi I prawie sto lat wcześniej. Władza osmańska na południe od Dunaju została ponownie utrwalona, zaś oddziały uderzeniowe, wysłane przez Murada na Wołoszczyznę, szybko podporządkowały mu również to terytorium. Murad zmarł na udar mózgu 5 lutego 1541 roku. Przewidujący jak zawsze, sporządził wcześniej pisemny testament mianujący Mehmeda swym następcą i - z poparciem głównych ośrodków władzy i ministrów - Çandarl? Halila jako jego mentora. Udało mu się zapewnić bez przeszkód sukcesję Mehmeda, pomimo ostrych konfliktów, które jeszcze tak niedawno toczyły się wokół niego. Murad poradził sobie z zagrożeniem związanym z wyprawami krzyżowymi, lecz dzieło ostatecznego doprowadzenia do jedności osmańskiej, przez zdobycie Konstantynopola, przypadło już jego następcy.