Gwiazdy moim przeznaczeniem

Fabuła sama w sobie jest raczej prosta ? owszem, trzyma nas ciekawość, dużo się dzieje, ale jeżeli się nad tym tak naprawdę zastanowimy, to mamy tutaj po prostu zwyczajną historię o mścicielu, osadzoną w klimacie kosmicznych wypraw. Nie oznacza to jednak, że jest to jakaś ujma, bowiem trzeba przyznać, że to, co miało w tej historii być naprawdę mocno widoczne, takie właśnie się okazało być. Myślę, że jeżeli ktoś, podobnie jak ja, zaczytuje się w tym cyklu wznowień klasyków sci-fi, to powinien sięgnąć również po dzieło Alfreda Bestera.
...

"Postęp rodzi się w wyniku gwałtownego starcia przeciwstawnych tendencji, ze splotu krańcowych niezwykłości."

Kolejny raz przekonuję się, że klasyczne dzieła z gatunku fantastyki, choć zwodniczo mogłyby wydawać się mniej atrakcyjnie w odbiorze współczesnego czytelnika, to jednak bronią się znakomitym pomysłem na fabułę, często bardzo wizjonerskim, oraz uniwersalnymi prawdami. Poszukuję w nich nawiązań do złożonej natury człowieka, miejsca jednostki w otaczającym świecie, społecznego uzasadnienia wartości, indywidualnych marzeń, rzucających wyzwanie przeznaczeniu. Jeśli wpleciemy jeszcze kosmiczną perspektywę robi się bardzo ciekawie.

Akcja prowadzona w dynamicznych rytmach, liczy się spektakularność wydarzeń, mnogość postaci, różnorodność osobowości. Jest nieco powtarzalnie i schematycznie, ale taka konwencja konstrukcji fabuły nie przeszkadza w dobrym jej odbiorze, po prostu wiemy, że główny bohater wykaraska się z niekomfortowych i niebezpiecznych sytuacji, przynajmniej do pewnego momentu. Postaci nie są obdarzone złożonymi portretami, lecz bardziej liczy się moc ludzkiego umysłu, ponadczasowy schemat zachowań, niż rozbudowane cechy charakterologiczne. ?Gwiazdy moim przeznaczeniem?, to space opera, którą warto uwzględnić w planach czytelniczych, nie rzuca na kolana, jednak sympatycznie wciąga i aluzyjnie skłania do refleksji, a to zawsze cenne.

Alfred Baster proponuje czytelnikowi odbycie licznych podróży towarzysząc głównemu bohaterowi. Podróży osobliwych, wciąż pozostających poza zasięgiem człowieka, jak teleportacja i telepatia, ale też podróży w krainę wyobraźni, ku przyszłości dwudziestego piątego wieku, powszechnych międzyplanetarnych wojaży, zamieszkiwania dalekich światów, czerpania korzyści z rozwoju technologicznego. Zastajemy świat odmienny od tego, w którym obecnie funkcjonujemy, ale też różny od tego z tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego szóstego roku, czasów powstania książki. Widzimy, do czego doprowadza dominacja wielkich korporacji, międzynarodowych organizacji, mega potężnych klanów, skupiających władzę. Chaos, groteska, wynaturzenia, potworności, wszystkie wynikłe ze zmian stylu życia, biznesu i rządzenia. I pojawiająca się na horyzoncie jednostka, tocząca swoistą krucjatę zemsty, która nie cofa się przed niczym i nikim.

Gulliver Foyl, jedyny pozostały przy życiu rozbitek statku kosmicznego, głupawy pełnomocnik mechanika, prostacka osobowość, poprzysięga zrobić wszystko, aby odegrać się na tych, którzy odmówili mu ratunku. Widzimy, jak zatwardziała determinacja w połączeniu z psychopatycznymi skłonnościami stają się siłą napędową działania. W trakcie misji zemsty Foyl podlega znaczącej wewnętrznej przemianie. Człowiek bez wykształcenia i aspiracji uaktywnia umiejętności niezbędne do przetrwania za wszelką cenę i bezwzględnej walki. Żądza odwetu popycha ku nadzwyczajnym czynom opartym na przymusie i przemocy. Nie przekonuje transformacja z jednej skrajności w drugą, ale bardziej chodzi o ukazanie, do czego zdolny jest człowiek, kiedy postawi się go pod murem, naruszy granicę wytrzymałości, zaburzy równowagę przynależności i odosobnienia. Motyw wydaje się niewspółmierny w stosunku do rozkręcenia rozrachunku na tak szeroką skalę, jednak uznajemy odwołanie do pierwotnych instynktów. W końcu, tygrysie rysy symbolizują dzikość, której nie da się poskromić, i odwagę, której nie można odmówić kluczowej postaci.

Alfred Bester był scenarzystą telewizyjnym i radiowym, redaktorem prasowym i scenarzystą komiksów, ale przede wszystkim wybitnym, nowatorskim pisarzem science fiction. W 1953 roku został nagrodzony Hugo Award za ?Człowieka do przeróbki?. Wybrany do Galerii Sławy Science Fiction, uhonorowany tytułem Wielkiego Mistrza SFWA. Całkiem niedawno, kolejny raz przypomniałem sobie jego kolejną słynną powieść ?Gwiazdy moim przeznaczeniem?.

O książce możemy przeczytać, że:
Gully Foyle, samotny rozbitek od miesięcy uwięziony na wraku dryfującym między planetami, marzy o jednym. Przeciętny do bólu, bez wykształcenia, umiejętności i ambicji, chce tylko przeżyć. Gdy w końcu pojawia się nadzieja, przelatujący frachtowiec ignoruje sygnały z wraku i zostawia rozbitka na śmierć.
Lecz Foyle nie popada w czarną rozpacz. Ogarnia go wściekłość. Poprzysięga zemstę załodze frachtowca i jego armatorowi. Gnany żądzą odwetu cudem doprowadza wrak do użytku i rusza w długi pościg, który z przeciętniaka uczyni niemal nadczłowieka?

Słowem podsumowania.
?Gwiazdy?? to stosunkowo prosta, wyładowana testosteronem opowieść o zemście. Zemsta popycha bohatera do nadludzkiego wyczynu, który pragnienie przeżycia zmienia w osobistą wendettę. Czy to może skończyć się dobrze? Jakkolwiek się nie skończy, zabawa z powieścią jest bardzo udana. Całość ma swój klimat, jest odpowiednio realistyczna i pełna fantazji. To space opera, ale napędzana męskimi hormonami, skupiona na akcji. Taka wariacja na temat znany z filmu ?Kill Bill?, tyle że w tym przypadku słynny Bill to statek kosmiczny.

Głównym bohaterem jest Gully Foyle, który niczym się nie wyróżnia i chce po prostu przeżyć. Poznajemy go, kiedy dramatycznie walczy o życie, a frachtowiec, który mógłby go uratować, zwyczajnie odlatuje. W tym momencie dokonuje się w nim ogromna zmiana i poprzysięga zemstę. W ten sposób rozpoczyna się niezwykła historia Foylea, który za wszelką cenę pragnie odpłacić ludziom ze statku, którzy zostawili go na pewną śmierć. Bohater działa często pod wpływem emocji, ale też potrafi zaplanować swoje kolejne posunięcia. Nie da się jednak ukryć, że Foyle jest postacią dość prostą, dla której liczy się tylko zemsta i temu poświęca wszystkie swoje siły. Nie ma przy tym żadnych sentymentów i dąży po trupach do celu. Można się tutaj dopatrzeć pewnych podobieństw do powieści Hrabia Monte Christo Aleksandra Dumasa, jeśli chodzi o postępowanie głównego bohatera.

Cała powieść jest dynamiczna, trzyma w napięciu i jest pełna emocji. Nie można uskarżać się na nudę, ponieważ nieustannie coś się dzieje. Znajdziemy tutaj bowiem wiele zwrotów akcji i nieoczekiwanych wydarzeń, a sama historia skrywa niejedną tajemnicę. Ta najistotniejsza, to dlaczego frachtowiec porzucił Foylea, a wyjaśnienie tego sekrety jest zdecydowanie bardziej skomplikowane niż może się wydawać. Jest to jednak wciąż lekka i przyjemna lektura z ciekawą wizją przyszłości. Co prawda chwilami można odnieść wrażenie, że autor zawarł tutaj wiele różnych pomysłów, takich jak telekineza, czy teleportacja, które razem niekoniecznie tworzą spójną całość, ale nie przeszkadza to w lekturze. Jest to w końcu głównie historia zemsty Foylea.

Grafika na okładce Gwiazdy moim przeznaczeniem od samego początku była ostro krytykowana, jak zresztą wiele innych stworzonych do serii Wehikuł Czasu. Mnie również grafika z człowiekiem z tygrysim tatuażem na twarzy nie przypadła do gustu, ale po przeczytaniu książki mam o niej zdecydowanie inne zdanie. Taka twarz mężczyzny na okładce jest tutaj nie bez powodu i choć wygląda dziwnie, to pasuje do tego jak wygląda główny bohater. Foyle bowiem zostaje bardzo szybko naznaczony tygrysim tatuażem i to piętno będzie mu towarzyszyć aż do końca powieści.

Gwiazdy moim przeznaczeniem to kolejna powieść z serii Wehikuł czasu, którą miałem okazję przeczytać. Jest to ciekawa powieść, której fabuła mocno koncentruje się na zemście głównego bohatera, którego pozostawiono na pewną śmierć w zniszczonym statku w kosmosie. Jest pełna zwrotów akcji, choć chwilami może nieco zbyt chaotyczna powieść.

ZEMSTA NAJLEPIEJ SMAKUJE NA GORĄCO

Po dłuższej przerwy Rebis powraca z kolejnym tomem cyklu ?Wehikuł czasu?, tym razem w ręce czytelników oddając ?Gwiazdy moim przeznaczeniem? Alfreda Bestera. Wydana po raz pierwszy w 1956 roku książka, to jak i poprzednie tytuły z tej linii wydawniczej, prawdziwy klasyk, warty polecenia każdemu kto ceni dobrą literaturę. Nie tylko z gatunku szeroko pojmowanej fantastyki naukowej.

W XXV stuleciu określanej mianem złotego wieku ludzkości, wszystko wydaje się być idealne. Ludzie podróżują po kosmosie, technologia zrewolucjonizowała życie, wszystko stało się łatwiejsze? Ale pojawiły się też nowe zagrożenia, jak choćby kosmiczni rabusie.
Guliver ?Gully? Foyle nie ma jednak powodów do zadowolenia. Nigdy nie był ambitny, właściwie to przeciętny, nijaki człowiek, który zawsze chciał po prostu przeżyć i przeżyć chce też teraz. Ale jego przyszłość nie maluje się szczególnie różowo. Gully dryfuje bowiem przez kosmos we wraku i nie zanosi się na zmianę losu. Kiedy jednak jedyna zdawałoby się nadzieja na ratunek ignoruje jego sygnały i odlatuje, nasz rozbitek wpada we wściekłość. Pchany pragnieniem zemsty, rozgorączkowany jak nigdy w życiu, podejmuje się naprawy statku. I udaje mu się. Zamiast jednak dopatrzeć w miejsce, gdzie mógłby spokojnie odpocząć, rusza w pościg za frachtowcem, który zostawiał go na pewną śmierć. Co jednak wyniknie z jego pragnienia zemsty?

Stare przysłowie mówi, że zemsta najlepiej smakuje na zimno. Jak jednak dowodzi Gully Foyle, całkiem dobrze, jeśli nawet nie lepiej, smakuje ona, kiedy człowiek jest w gorączce i za wszelką cenę stara się pomścić własne krzywdy. Ten aspekt powieści Bestera nadaje fabule dynamizmu, napięcia i emocji, ale to tylko jeden z elementów tej kultowej już książki, chyba równie znanej z dokonań autor, jak jego ?Człowiek do przeróbki?.

Bester to w końcu jedne z gigantów gatunku, może nie tak znany, jak Dick, Silverberg czy Clarke, ale na pewno równie warty poznania. Nie przypadkiem został wybrany do Galerii Sławy Science Fiction uhonorowany tytułem Wielkiego Mistrza SFWA. Zdobył też nagrodę Hugo, nie za ?Gwiazdy...?, a ?Człowieka??, ale świadczy to o jego literackim poziomie i ten poziom widać w niniejszej powieści. Historia Gully?ego (czy tylko ja mam wrażenie zbieżności jego imienia z imieniem Gally ? głównej bohaterki kultowej już mangowej serii SF, ?Battle Angel Alita??) to kawał znakomicie napisanej historii SF. Podanej z odpowiednim rozmachem, ukazującej fascynujący świat, skupionej na dobrze skrojonym bohaterze i naprawdę znakomicie napisanej.

Od wydania ?Gwiazd? minęło już ponad pół wieku, a powieść wciąż robi duże wrażenie. Skłania przy tym do myślenia i dostarcza naprawdę znakomitej rozrywki. Ja ze swej strony polecam gorąco tak powieść, jak i cały cykl ?Wehikuł czasu? i czeka niecierpliwie na kolejne tomy, w tym zapowiedzianego już ?Człowieka do przeróbki?.