14

Po południu zostawiłem Isabelle przy biurku, które przysposobiliśmy dla niej w galerii, oko o oko z niezapisanymi kartkami, sam zaś udałem się do księgarni don Gustava Barceló, przy ulicy Fernando, by zaopatrzyć się w dobre i czytelne wydanie Biblii. Wszystkie egzemplarze Starych i Nowych Testamentów, które miałem w domu, wydrukowane były mikroskopijną czcionką na półprzezroczystym, cieniutkim papierze i ich lektura, miast uniesienia i boskiego natchnienia, wywoływała raczej ból głowy. Barceló, który wśród rozlicznych przymiotów miał także i ten, iż z pasją oddawał się kolekcjonowaniu świętych ksiąg i wszelkich apokryficznych tekstów chrześcijaństwa, dysponował na zapleczu specjalnym pomieszczeniem przeznaczonym na Biblię, żywoty świętych i błogosławionych i inne dzieła literatury religijnej.
Kiedy wszedłem do księgarni, sprzedawca pobiegł na zaplecze, by uprzedzić o mojej wizycie szefa. Barceló wynurzył się ze swojego biura w entuzjastycznym nastroju.
- Wszelki duch pana Boga chwali! Sempere uprzedzał mnie, że narodził się pan na nowo, ale to, co widzę, przerosło moje oczekiwania. Przy panu samemu Rudolfowi Valentino słoma z butów wystaje. I gdzież to się pan podziewał, łobuzie?
- Tu i tam - odparłem.
- Wszędzie tylko nie na przyjęciu weselnym Vidala. Brakowało tam pana, przyjacielu.
- Śmiem się z tym nie zgodzić.
Księgarz przytaknął, dając do zrozumienia, że uczyni zadość mojemu życzeniu i nie będzie się zagłębiał w ten drażliwy temat.
- Da się pan zaprosić na filiżankę herbaty?
- Nawet na dwie. Potrzebuję też Biblii. W miarę możliwości dającej się czytać.
- Żaden problem - zapewnił księgarz. - Dalmau!
Jeden ze sprzedawców przybiegł usłużnie na wezwanie.
- Dalmau, nasz przyjaciel, pan Martin, potrzebuje wydania Biblii nie w celach dekoracyjnych, a czytelniczych. Myślałem o Torres Amat, z tysiąc osiemset dwudziestego piątego. Co pan sądzi?
Specyfiką księgarni Barceló było to, że rozmawiało się tu o książkach jak o doskonałych winach, katalogując ich bukiet, aromat, teksturę i rok produkcji.
- Znakomity wybór, proszę pana, chociaż ja skłaniałbym się raczej ku wersji zaktualizowanej i poprawionej.
- Tysiąc osiemset siedemdziesiąty?
- Tysiąc osiemset dziewięćdziesiąty trzeci.
- Oczywiście. Zdecydowanie! Proszę ją zapakować mojemu przyjacielowi Davidowi i zapisać na rachunek firmy.
- W żadnym wypadku! - zaprotestowałem.
- W dniu, w którym przyjmę pieniądze za Biblię od takiego niedowiarka jak pan, trzaśnie mnie, i słusznie, karzący piorun.
Dalmau ruszył biegiem na poszukiwanie mojej Biblii, a ja poszedłem za Barcelo do jego gabineciku, gdzie księgarz przygotował herbatę i poczęstoał mnie cygarem. Zapaliłem je od płomienia świecy, którą mi podał.
- Macanudo?
- Widzę, że wyrabia pan sobie podniebienie. Mężczyzna musi mieć nałogi, najlepiej wyszukane, w przeciwnym wypadku nie ma się z czego wyzwalać. Zresztą, co tam! Zapalę z panem.
Chmura dymu ze znakomitych cygar przykryła nas jak wysoka fala
- Kilka miesięcy temu byłem w Paryżu i miałem okazję poczynić pewne ustalenia na temat, o którym wspominał pan kiedyś naszemu przyjacielowi Sempere - zaczął Barceló.
- Editions de la Lumiere.
- W rzeczy samej. Byłbym wielce ukontentowany, mogąc dowiedzieć się czegoś więcej, ale odkąd zamknięto wydawnictwo, wydaje się, że nikt nie nabył żadnego katalogu i niewiele udało mie się ustalić.
- Mówi pan, że wydawnictwo zamknięto? Kiedy?
- W tysiąc dziewięćset czternastym, jeśli mnie pamięć nie zawodzi.
- To na pewno jakaś pomyłka!
- Nie jeśli mówimy o Editions de la Lumiere na Boulevard St.-Germain.
- Tak, o tym.
- Zapisałem sobie wszystko, żeby nie zapomnieć, kiedy się zobaczymy.
Barceló poszperał w szufladzie biurka i wyciągnął z niej niewielki notatnik.
- O, tutaj: "Editions de la Lumiere, wydawnictwo takstów religijnych z filiami w Rzymie, Paryżu, Londynie i Berlinie. Założyciel i wydawca: Andreas Corelli. Data otwarcia pierwszego biura w Paryżu: 1881".
- Niemożliwe... - wymamrotałem.
Barceló wzruszył ramionami.
- Nie wiem, być może się mylę, ale...
- A był pan w siedzibie wydawnictwa?
- Nawet tam zajrzałem, bo mieszkałem nieopodal, w hotelu naprzeciwko Panteonu, a dawna siedziba wydawnictwa znajdowała się po południowej stronie bulwaru, pomiędzy ulicą St.-Jacques a bulwarem St.-Michel.
- I co?
- Budynek był pusty i zabity dechami i wyglądał, jakby coś tam się stało, pożar albo coś podobnego. Tylko kołatka pozostała nietknięta, w kształcie anioła, istne cacko. Odlana z brązu, moim zdaniem. Chętnie bym ją zabrał, gdyby nie żandarm, który nie spuszczał ze mnie oka, a nie śmiałem wywoływać skandalu dyplomatycznego, nie daj Boże, Francja znowu by nas najechała.
- Jak popatrzeć na to, co się dzieje, to można powiedzieć, że wyświadczyła by nam przysługę.
- No, nie pomyślałem o tym. Wracając do tematu. Widząc stan, w jakim znajduje się budynek, udałem się do pobliskiej kawiarni, by zasięgnąć języka, i powiedziano mi, że budynek stoi tak już od dwudziestu lat.
- A doweidział się pan czegoś o wydawcy?
- O Corellim? Ze strzępów informacji wywnioskowałem, iż wydawnictwo zawiesiło swoją działalność, kiedy Corelli postanowił odejść na emeryturę, chociaż, jak mi się wydaje, nie miał wówczas nawet pięćdziesięciu lat. O ile wiem, przeniósł się na południe Francji, do Luberon, i niedługo potem zmarł. Ukąszenie żmii, ponoć. Trzeba mieć pecha, emerytura w Prowansji i taka śmierć.
- Jest pan pewien, że on nie żyje?
- Pere Coligny, jego odwieczny rywal, pokazał mi jego nekrolog, który przechowywał w ramkach, niczym trofeum. Powiedział mi, że patrzy na niego codziennie, by przypomnieć sobie, że ten przeklęty bękart nie żyje i leży w grobie. To jego słowa, chociaż po francusku brzmiało to znacznie ładniej i dźwięczniej.
- Czy Coligny wspominał, że Corelli miał może syna?
- Odniosłem wrażenie, że temat niejakiego Corellego nie należał do jego ulubionych i skoro nadarzyła się okazja, Coligny uznał sprawę za skończoną. Zdaje się, że w swoim czasie Corelli ukradł mu jednego z autorów, niejakiego Lamberta, co wywołało skandal w środowisku.
- A o co dokładnie poszło?