Góra Tajget (twarda)

Bywają takie książki, po których przeczytaniu coś w nas na jakiś czas zamiera, poruszają nas do głębi, dotykając tematów trudnych, nietuzinkowych, po części zapomnianych . Są takie powieści, które ogromnie trudno sklasyfikować, schować do szufladki z napisem np. powieść obyczajowa, ponieważ wychodzą zdecydowanie poza pewne ramy. I tak właśnie jest z ?Górą Tajget? zawiera bowiem ona treści, które nie tylko są fikcją literacką, lecz powstały na kanwie autentycznych, traumatycznych wydarzeń. Ich fabułę dodatkowo posklejał lęk zarówno ten jak najbardziej prawdziwy jak i ten paranoiczny, dotyczący zagrożeń współczesnego świata. Ten, który pojawia się nagle gdy zostajemy np. rodzicami i ten, powracający, z przeszłości, o którym chcemy zapomnieć, lecz jest to absolutnie niemożliwe. ?Naszego pokolenia lepiej o strach nie pytać. Kto doświadczył tak potężnego jak my lęku przed śmiercią, ten boi się zawsze, a zarazem nie boi się już wcale.? Współczesny Śląsk, Sebastiana, świeżo upieczonego ojca, wraz z radością z powodu narodzin córki, dopadają niesamowite lęki. Stara się je stłumić codzienną pracą w aptece. Nagła wiadomość o tym jakie tajemnic kryją w sobie mury szpitalne, całkowicie burzą mu spokój. Akcja T4, uśmiercanie po cichu dzieci, zaczyna śnić mu się po nocach. Luminal, urojenia, co wydarzyło się naprawdę a co jest tylko jego wyobrażeniem? Czy naukowiec ma większe prawa od innych, przecież pracuje dla ludzkości, dla jego dobra i lepszej przyszłości. Czy dlatego jego moralność ma podwójne dno i tam najgłębiej chowa własne demony? Te pytania prześladowały mnie jeszcze długo po przeczytaniu tej powieści. Nie mogłam znaleźć wytłumaczenia dla okłamywania dzieci, zapraszania ich na wycieczkę, a po drodze zagazowywania ich w specjalnie skonstruowanym samochodzie,czy też ustawiania ich rządkiem w lesie i rozstrzeliwania. Niepotrzebni, niekochani, zbyteczni. Nie tylko władzom, lecz bywało, że i własnym rodzinom.?Dzieci mają być posłuszne, ciche i pokorne?. ?Góra Tajget? to powieść o strachu, wszechobecnej winie, trudnej miłości. O czasie, który będzie śnił się po nocach. O nieustannych dylematach kto gorszy ? Niemiec czy Rosjanin. Przed kim trzeba bardziej uciekać, chować się we własnym świecie. Przede wszystkim jest to jednak powieść o przeszłości, której nie sposób zapomnieć oraz związanym z nią pytaniem, co jest lepsze- pewna ?niepamięć? czy to co z niej wynosimy.?Wczorajsze gazety wyścielają dzisiejsze kosze na śmieci. [?] Miejsce zdarzeń przeszłych jest na śmietniku historii?. Autorka fantastycznie zakreśliła krąg zdarzeń, w których nic nie dzieje się bez przyczyny a wszystkie elementy idealnie do siebie pasują i tak jak w trójwymiarowych puzzlach tworzą misterną konstrukcję. Czasem jeden element odpadnie i to wystarczy aby to, co było budowane z taką troską, rozsypało się w drobny mak. Tak jak w życiu, tak jak w tej historii, która porusza sprawy trudne, lecz pomimo tego przyciąga czytelnika jak magnes. Jest prawdziwa, pełna uczuć i zadawanych pytań, na które często nie ma odpowiedzi, bo niejednokrotnie historia nie lubi być rozliczana. Zdecydowanie polecam.

Książek o wojnie powstało już wiele. Jedne są zapewne gorsze, drugie dużo lepsze. Trudno jest zaskoczyć czytelnika tym tematem tudzież wzruszyć go. Czasy wojenne i tragedie z nimi związane, poruszają ludzi, jednak należy potrafić o nich pisać. Zdecydowanie potrafi to robić Anna Dziewit-Meller, która w swoim dziele Góra Tajget, rusza wrażliwymi strunami człowieka.

W powyższym tytule nie ma jednego bohatera, jest ich kilku. Łączy ich jedno: pochodzenie śląskie. W Górze Tajget ukazane są siła, wola przetrwania czy też zdecydowane działanie bohaterów. Ślązacy to twardziele i autorka pragnie czytelnika o tym przekonać. Mamy ojca, który chce chronić swoją córkę i walczyć o zapomnianą historię swojego miasta ? a jest o co walczyć. Jest też chłopczyk oddany na leczenie bez powodu i teoretycznie skazany na śmierć. Jednak tylko obserwuje jak kostucha zabiera jego kolegów i koleżanki ze szpitalnej sali. Wojna, to straty, zarówno te materialne jak i w ludziach. O tym dowiedziała się aż za dobrze jedna z bohaterek owej książki. Po tym co ją spotkało, nie mogła mieć już dzieci.

Anna Dziewit-Meller pisze bardzo lekko i przyjemnie pomimo tak trudnej tematyki. Tę książkę chce się czytać i poznawać kolejne losy wykreowanych przez autorkę postaci. Poszczególne części są pisane z różnych punktów widzenia oraz różnym językiem, gdyż na kartach tej powieści znajduje się gwara śląska, która może okazać się niemałą przeszkodą w poznaniu treści. Ale można do niej przywyknąć i można też zrozumieć o czym się czyta. ;) Jest tu kilka rozdziałów, których bohaterowie postawieni są w trudnych sytuacjach, wszystkie jednak przedstawiają oblicze wojny. Bo teraźniejszość przeplata się z przeszłością, z pamięcią, z historią. Wszystko jest takie smutne, ale bardzo dobrze napisane, świetnie wykreowane i przemyślane.

Nie będę przedłużać, bo nie chcę Wam za dużo zdradzać. Nie mogę Wam streścić więcej z książki, pozostawiam tę opinię nieco enigmatyczną. Zachęcam Was do sięgnięcia po Górę Tajget, do wejścia w jej klimat i poznania oblicza wojny przedstawionej przez Dziewit-Meller. Polecam, bo naprawdę warto!

Trudno stworzyć dobrą powieść, która dotyczyć będzie katastrofy II wojny światowej. Dobrą, tzn. taką, która nie będzie bronić się wyłącznie treścią. Nieprzegadaną, która nie będzie "zasypywać" nadmiarem obrazów. Czasem zdaje się bowiem, iż autorzy/opowiadacze wojennych historii zakładają, że czytelnik, by zrozumieć i "zobaczyć", musi dostać wszystko. Dobrze więc, że jest taka "Góra Tajget" - historia o (nie)ludzkich potwornościach, opowiedziana "bez hałasu", choć krzyk "dobiega" z każdej strony. Dziewit-Meller zaufała czytelnikowi, uwierzyła w jego wrażliwość i kompetencje i nie zbombardowała obrazami, a postawiła na serce, wyobraźnię, empatię. "Góra Tajget" to wycinek z historii akcji T4 - "eliminacji życia niewartego życia", czyli mordów dokonanych na pacjentach zakładów psychicznie chorych i ludziach niepełnosprawnych, będącej preludium do Ostatecznego Rozwiązania. Historia w powieści "ogranicza" się do dzieciobójstwa w Lublińcu i splata losy tytułowych bohaterów "rozdziałów": Sebastiana, który, choć miejscowy, dopiero po latach interesuje się bolesną przeszłością; Małgorzaty, jego żony, a wnuczki Ryśka, któremu kilkadziesiąt lat wcześniej udało się zbiec przed śmiercią, czy Gertrudy, która tę śmierć niosła, a dziś nie chce czuć się winną. Jest też opowieść ciotki Małgorzaty - Zefki - Ślązaczki, która matczynej troski zaznała jedynie w niemieckiej rodzinie, czy Adika,zawdzięczającemu życie małemu Johannowi, który ratuje go z topieli i nie wie, że popełnia w ten sposób największy światowy błąd, z niezdarnego Adika wyrasta bowiem dorosły Adolf, któremu serca do ludzi brak. Porażającej opowieści towarzyszy piękna narracja: prosta prostotą zamierzoną, jednocześnie czuła i cierpka, z różnymi głosy mówiącymi o jednym. Polecam, nie tylko historycznym zapaleńcom, ale LUDZIOM, tak po prostu.