Gdańsk jako wspólnota

ztwa pomorskiego Mieczysław Struk i prezydent Sopotu Jacek Karnowski. Na spotkanie, mimo zaproszenia, nie przybył prezydent Gdyni Wojciech Szczurek; nie delegował też żadnego przedstawiciela. Zebrani w ECS samorządowcy przyjęli apel w obronie wolności wyboru i niezależności społeczności lokalnych24. Wezwałem do powołania Komitetu Obrony Samorządów (KOS), zachęcałem do samoorganizacji i częstszego uświadamiania mieszkańcom zagrożeń płynących z chęci podporządkowania samorządów decyzjom PiS. W marcu 2017 zorganizowaliśmy w siedzibie Międzynarodowych Targów Gdańskich ,,Pomorską Konwencję Samorządową". Oprócz przedstawicieli samorządu terytorialnego zaprosiliśmy reprezentantów samorządów zawodowych: adwokatów, notariuszy, radców prawnych, lekarzy, przedsiębiorców i przedstawicieli Związku Nauczycielstwa Polskiego (sojuszników w obronie gimnazjów). Mówiłem wtedy: ,,Nie możemy iść jak barany na rzeź, nie możemy cicho siedzieć. Jeśli my nie upomnimy się o prawo samorządu, to nie oczekujmy, że obywatele się o nie upomną. To my musimy zmotywować ludzi do oporu. Nie może być tak, że jeden wywiad w <> czy Telewizji Trwam zastąpi proces legislacyjny. Nie może być tak, że jedna wizyta w telewizji Kurskiego ma skutkować zmianą ustroju"25. Apelowałem dalej do koleżanek i kolegów samorządowców, by odrzucili ,,małą stabilizację życiową" i ,,myślenie, że jakoś to będzie". ,,Niektórzy mogą nie chcieć się narażać. Nie myślcie jednak, że jak się przypodobacie, to dostaniecie [od rządu] kilka euro więcej. Dzisiaj nie ma miejsca na obojętność. Dzisiaj idzie o obronę samorządu terytorialnego. Będą protesty w wielu miastach, aż do momentu, kiedy zostaną odrzucone pomysły niszczące samorządność. Bądźmy razem, bo zaprzepaścimy dorobek dwudziestu siedmiu lat samorządu terytorialnego. Jak będzie trzeba, to wyjdziemy na ulice, będziemy protestować do upadłego, aby odrzucone zostały te propozycje"26. Rada Miasta Gdańska na nadzwyczajnym posiedzeniu uchwaliła apel w obronie niezależności samorządów; oczywiście radni PiS byli przeciwni27. Następnym krokiem było przekonanie szefów ogólnopolskich organizacji samorządowych do zorganizowania zgromadzenia samorządowców w Warszawie. Razem z prezydentem Jackiem Karnowskim odbyliśmy wiele spotkań z prezydentami i wójtami. Te rozmowy ujawniły liczne między nami różnice w ocenie działań Jarosława Kaczyńskiego i obozu PiS; pokazały różne pomysły na sposób organizacji protestów. Samorządowcy związani z PiS stali murem za pomysłami ograniczenia kadencyjności wójtów, połączonego z tym, że prawo może działać wstecz. Zarzucali nam ,,upolitycznianie" samorządów. 16 marca 2017 w Warszawie na zaproszenie siedmiu organizacji samorządowych odbyło się Forum Samorządowe, które zgromadziło tysiąc samorządowców z całego kraju. Zebrani przyjęli Kartę Samorządową i wystosowali apel w obronie samorządności w Polsce. Siedem organizacji powołało wspólny Samorządowy Komitet Protestacyjny. Zaproponowałem, by wzorem Pomorza w każdym województwie powołać regionalne komitety protestacyjne. Wszyscy zebrani poparli ideę, by na majowych sesjach rad gmin, powiatów i sejmików wojewódzkich przyjąć w formie uchwał Kartę Samorządową. Wszyscy zebrani w Warszawie byli przekonani, że tylko szeroki protest samorządowców i obywateli może zniechęcić PiS do dalszej destrukcji samodzielności samorządów. W majowym ,,Marszu Wolności" w Warszawie wzięło udział wiele delegacji miast i gmin. Również w maju w tysiącach rad gmin i powiatów odbyły się debaty w obronie samorządności. W lipcu prezydent Andrzej Duda, naciskany przez samorządowców i opinię publiczną, po raz pierwszy w swej kadencji zawetował nowelizację ustawy o Regionalnych Izbach Obrachunkowych (RIO). Po pierwsze, skrytykował pomysł PiS, by RIO oceniały gospodarność działań samorządu, jako jaskrawo naruszający zasadę samodzielności. Od oceny gospodarności są radni i wyborcy, a nie instytucje rządowe. Po drugie, wytknął niezasadność rozwiązania, by wójtowie, burmistrzowie i prezydenci byli odwoływani w trybie natychmiastowym w wypadku negatywnej opinii RIO28. Ostatecznie PiS pod naciskiem wyjątkowo zmobilizowanych środowisk samorządowych w całym kraju zrezygnowało z zamiaru objęcia zakazem kandydowania, czyli złamania biernego prawa wyborczego, wszystkich wójtów o stażu dłuższym niż dwie kadencje. Redakcja: Małgorzata Jaworska Korekta: Małgorzata Groth Projekt typograficzny: Janusz Górski Skład: Piotr Sitkiewicz (C) Paweł Adamowicz (C) wydawnictwo słowo/obraz terytoria wydawnictwo słowo/obraz terytoria 80-246 Gdańsk, ul. Pniewskiego 4/1 tel. (058) 345 47 07, 341 44 13 fax (058) 520 80 63 e-mail: Gdańsk 2018 ISBN 978-83-7453-511-3 Skład wersji elektronicznej: Marcin Kapusta