Extensa (twarda)

twar­te­go na ko­la­nach mo­dli­tew­ni­ka. Trwa­ło to dłu­gie mi­nu­ty, kwa­dran­se. Zmierz­cha­ło już, pod­niósł się wiatr przed­noc­ny, po­zna­łem go po za­pa­chu. Co ja­kiś czas otwie­ra­ły się drzwi sy­pial­ni, za­glą­da­li do środ­ka krew­ni. Ciot­ki bliź­niacz­ki zno­wu za­czę­ły pła­kać. Dok­tor otwo­rzył swą tor­bę, bły­snął me­tal i szkło. Wkłuł się w ra­mię dziad­ka, wtło­czył mu w żyłę ja­kąś ciem­ną ciecz, po­tem się­gnął do ka­mi­zel­ki, zer­k­nął za ze­ga­rek. Pal­ce dziad­ka za­ci­ska­ły się na kocu; ja ści­ska­łem spo­co­ną dłoń La­ry­sy. Na co tam cze­ka­li­śmy, kur­czo­wo ucze­pie­ni pa­ra­pe­tu, przy­kle­je­ni do ścia­ny pięć me­trów nad zie­mią? Jaki se­kret pra­gnę­li­śmy pod­pa­trzeć? Bo w koń­cu prze­cież pod­pa­trzy­li­śmy. Dzia­dek na­gle usiadł, zo­ba­czy­li­śmy jego twarz, prze­ra­żo­ne oczy, śli­nę i krew na bro­dzie. Za­czął kasz­leć, ła­pać się za pierś. Przy­padł do nie­go Dok­tor, przy­padł tato, resz­ta ro­dzi­ny -- aż Dok­tor mu­siał na nich na­krzy­czeć, do­pie­ro się od­su­nę­li. Dzia­dek, z twa­rzą wy­krzy­wio­ną w bólu, szep­tał coś char­ko­tli­wie. Wi­dać nie mo­gli go zro­zu­mieć, bo na­gle się uci­szy­li, i wte­dy za­brzmia­ły wy­raź­nie sło­wa Pa­sto­ra: -- Pra­wo Pana do­sko­na­łe -- krze­pi du­cha; świa­dec­two Pana nie­za­wod­ne -- po­ucza pro­stacz­ka; na­ka­zy Pana słusz­ne -- ra­du­ją ser­ce; przy­ka­za­nie Pana ja­śnie­je i oświe­ca -- La­ry­sa zła­pa­ła mnie moc­no za ko­szu­lę, od­wró­ci­ła gło­wę od okna. -- Umrze, umrze, umrze, umrze. -- No więc umrze; bę­dziesz wresz­cie ci­cho?! -- wark­ną­łem. Tam we­wnątrz dzia­ły się bo­wiem rze­czy prze­dziw­ne. Dok­tor wzniósł po­nad gło­wę pu­ste dło­nie i od­stą­pił od łóż­ka. Tato, ciot­ki i wuj­ko­wie sta­li w mil­cze­niu, na­gle ska­mie­nia­li. Pa­stor zaś, na­chy­lo­ny tuż nad dziad­kiem Mi­cha­łem, wrzesz­czał nań z wście­kło­ścią: -- Aż po grób! Aż po grób! Aż po grób! Nie bar­dzo wie­dzia­łem, co by to mia­ło zna­czyć. Był­że­by to re­fren ko­lej­nej mo­dli­twy? Pa­stor wy­ma­wiał te trzy sło­wa gło­sem za­re­zer­wo­wa­nym dla ka­zań po­tę­pień­czych; był od­wró­co­ny do okna ple­ca­mi, lecz do­sko­na­le po­tra­fi­łem so­bie wy­obra­zić, jak te­raz wy­glą­da jego twarz. Co naj­dziw­niej­sze, dzia­dek zda­wał się go mimo wszyst­ko nie sły­szeć. Pa­trzył pu­sto przed sie­bie -- to zna­czy gdzieś w pra­wo, w kąt sy­pial­ni mię­dzy łóż­kiem a drzwia­mi -- i dy­szał swo­je. Ba­niecz­ki krwi pę­ka­ły mu na war­gach. Za­czę­ło mi się zbie­rać na wy­mio­ty. Prze­łkną­łem z wy­sił­kiem. Wtem Pa­stor umilkł. Ktoś krzyk­nął; któ­raś z cio­tek chy­ba. Za­mi­go­ta­ła ża­rów­ka, na mo­ment zro­bi­ło się w po­ko­ju ciem­niej, jak­by wiel­ka ćma okrą­ży­ła lam­pę. Cień wy­pęcz­niał w miej­scu, w któ­re wpa­try­wał się dzia­dek Mi­chał; wy­pęcz­niał, roz­rósł się, na­puchł na jed­ną trze­cią po­miesz­cze­nia, po czym szyb­ko się cof­nął i roz­pu­ścił. Zie­lo­na su­kien­ka, róża w ciem­nych wło­sach, opa­lo­ne, na­gie ra­mio­na. Uśmie­cha się cie­pło, pod­cho­dząc do dziad­ka, sia­da­jąc na łóż­ku, uj­mu­jąc drżą­cą rękę star­ca; on uśmie­cha się do niej. Wiel­ka ci­sza. Pa­stor wzno­si ra­mię, ni­czym do cio­su Moj­że­szo­we­go. Tato ła­pie go za to ra­mię, przy­trzy­mu­je. Ciot­ka Jo­an­na od­wra­ca się od nich wszyst­kich, opie­ra czo­ło o ścia­nę. Mło­da ko­bie­ta z różą we wło­sach z po­wro­tem ukła­da dziad­ka na łóż­ku, wsu­wa mu pod gło­wę po­dusz­kę. W tej ci­szy usły­szał­bym, gdy­by coś po­wie­dzia­ła; nie mówi nic. Po­chy­la się nad dziad­kiem. My­śla­łem, że go po­ca­łu­je -- ale nie. Ocie­ra wierz­chem dło­ni jego wpó­ło­twar­te usta, de­li­kat­nie za­my­ka mu po­wie­ki. Nadal uśmie­cha się lek­ko. W uszach ma srebr­ne kol­czy­ki, małe, lśnią­ce. Po­tem wsta­ła, spoj­rza­ła na mnie, przy­gła­dzi­ła su­kien­kę i roz­pły­nę­ła się w po­wie­trzu. Mie­siąc po tym, jak za­bra­ła go pięk­na Śmierć, spo­tka­li­śmy dziad­ka Mi­cha­ła pod dę­bem i opo­wie­dział nam baj­kę. Póź­niej zda­rza­ło się jesz­cze, że od­wie­dzał nas, mnie i sio­strę, gdy by­li­śmy ra­zem, ale znacz­nie czę­ściej przy­cho­dził do nas w sa­mot­no­ści. Wiem, że zja­wiał się re­gu­lar­nie, by utu­lić do snu La­ry­sę, cze­ka­ła na nie­go co wie­cz