Sięgając po „Cesarzową” Pearl S. Bukc spodziewałam się dwóch rzeczy –historii o kobiecie i sporej dawki egzotyki. Nie zawiodłam się. Dostałam nawet więcej – wciągającą opowieść o fascynującej Chince, która siłą swojego charakteru i przebiegłością umiała przeciwstawić się światu polityki i intryg po to, by zachować to, co zesłali jej bogowie.
Jest rok 1850. W Ameryce po wojnie secesyjnej rozpoczynają swoją działalność organizacje kobiece, by bronić swoich praw, natomiast w Chinach dziewice z najznamienitszych rodów pokornie defilują w pałacu przed Tronem Smoka, na którym zasiada cesarz wraz z matką, którzy szukają tej, dzięki której nie zaginie dynastia. Panny, które zostaną wybrane będą – według przekonania kształtowanego od setek lat w społeczeństwie – obdarzone nadzwyczajną łaską. Będą służyły krajowi, by dać mu to co, najcenniejsze – cesarskiego potomka.
Wśród nich jest Jehonala, piękna, skromna i dobra dziewczyna jednego z madżurskich rodów. Jej uroda i bijąca z niej wewnętrzna siła zwracają uwagę władcy i jego matki.
Tak Jehonala wraz z innymi młodymi kobietami dostępuje największej łaski – od teraz do końca życia będzie mieszkała na cesarskim dworze. Otoczona przepychem i służbą będzie czekała na wezwanie cesarza. Jeśli się doczeka – będzie miała szansę zostać jego nałożnicą, jeśli nie – resztę swojego życia spędzi w pałacowych murach, oddana na zawsze swemu panu. I choć Jehonala zostaje wybrana tylko jako jedna z wielu kobiet do dyspozycji władcy, zamierza sięgnąć po najwyższą stawkę.
Wielki pałac, w którym jedynym prawdziwym mężczyzna jest cesarz. Dziesiątki snujących intrygi eunuchów, przekupstwo, rozpusta, polityka, kobiety wiecznie czekające na swoje 5 minut, surowa cesarzowa matka, a w tym wszystkim młoda dziewczyna skrywająca w sercu swój wielki sekret – odw[...]mnioną miłość do wodza gwardii cesarskiej, któremu od teraz nie wolno nawet podnieść na nią wzroku – oraz wielkie ambicje.
Potężne niegdyś państwo chińskie nękane jest wewnętrzymi buntami i atakami najeźdźców z Zachodu. Jehonala czekając na swoją szansę rozmawia z mądrzejszymi od siebie, studiuje stare księgi, pobiera nauki i marzy, że kiedy stanie przed obliczem boskiego cesarza, wyrzuci z jego serca cesarzową małżonkę i da mu syna, który obejmie tron i sprawi, że kraj będzie żył długo i szczęśliwie. Jakie jest jej rozczarowanie, kiedy okazuje się, że cesarz jest anemicznym, strachliwym, chorym, uzależnionym od opium człowiekiem, nie mającym ani siły ani mądrości by rządzić krajem...
Od tej chwili życie Cesarzowej to kilkadziesiąt lat walki o władzę, o zachowanie jedności państwa, z niespełnioną miłością w sercu i z wielką miłością do syna - małego cesarza. Tz u Si wykazuje się przebiegłością i sprytem, odwagą, nie waha się używać swojej władzy, bywa okrutna i nieprzejednana, mściwa i surowa. Wszystko co robi, robi z głębokim przekonaniem, że działa dla dobra tronu, dla swojego ludu i dla kraju. Musi podejmować decyzje, których skutki ważą na życiu tysięcy ludzi i sprytnie poruszać się między doradcami, generałami, książętami, z których nie wiadomo, kto jest przyjacielem, a kto wrogiem. A za wszystko, o co walczy całe życie, musi zapłacić ogromną cenę.
Autorka dość wiernie przedstawiła życiorys władczyni, jednak nie oceniła tej postaci jednoznacznie zostawiając wnioski czytelnikom. Dla mnie Cesarzowa to silna, mądra i bardzo ludzka kobieta, całe życie musząca przeciwstawiać serce rozumowi i podporządkować swoje życie ideom, w którym została wychowana. Dla innych może to być bezwzględna władczyni, która zahamowała ruch reformatorski w Chinach na przełomie XIX i XX wieku, zaś jej działania miały ogromny wpływ opóźniający rozwój społeczeństwa tego kraju.
