BRACIA KARAMAZOW (twarda)

Vonnegut napisał kiedyś, że "Cała prawda o człowieku zawarta jest w "Braciach Karamazow" Dostojewskiego". Doprawdy, niewiele retorycznej przesady w tym twierdzeniu. Człowiek jako istota z pogranicza, pogranicza dobra i zła, banału i wzniosłości - święty morderca - to bohater Dostojewskiego. Bohater zbiorowy, bo wyrażony przez gros postaci, braci karamazow, ale i innych, pozornie nieistotnych osób. Rosyjski pisarz w swoim dziele wyraził wszystko to, co człowiek jemu współczesny o istocie ludzkiej wyrazić mógł - wyraził nie tyle przy pomocy samego języka, co raczej przez niezwykle plastyczne kreacje bohaterów. Tytułowi bracia są na tyle barwni i różni, że historia każdego mogłaby stanowić osnowę osobnej powieści. Zwłaszcza dwa przeciwieństwa: Alosza i Dymitr. Ten pierwszy, nota bene uosabiający ostatnie, przedwcześnie zmarłe dziecko Dostojewskiego, zdaje się być niemal świętym. Z kolei Dymitr przedstawiony jest jako rozpustnik i hulaka. A jednak oboje są ludzcy i jako ludzie dążą do swoich prawd - każdy na swój sposób. Te ich poszukiwania i losy w ogóle, ogniskują się wokół ojca - kolejnego grzesznika pierwszego sortu. Co dzieje się w duszy człowieka, który uczestniczny w sytuacji, w której dobro krzyżuje się ze złem w postaci różnych ludzi, lub, co ciekawsze, kiedy krzyżują się one w jednym człowieku? Odpowiedź na to pytanie pozostawiam mistrzowi Dostojewskiemu i jego dziełu. Jedna jeszcze tylko nasuwa mi się myśl. Wspominając chwile spędzone nad lekturą powyższej książki, pamiętając głębokie refleksje filozoficzne i psychologiczne autora, przeplatane wyrazistymi aż do bólu opisami hulanek Dymitra, nie mogę myśleć o Rosjanach inaczej, jak o przysłowiowym "narodzie mędrców znad kieliszka". W znaczeniu j a k n a j b a r d z i e j pozytywnym!