Atrakcyjność inwestycyjna regionów Polski a kształtowanie lokalnych i regionalnych specjalizacji gospodarczych

Opis produktu:

Badania nad atrakcyjnością inwestycyjną regionów Polski są na ogół prowadzone

pod kątem parametryzacji walorów lokalizacyjnych regionów wyższych

szczebli taksonomicznych, w odniesieniu do całości gospodarki, bez uwzględnienia

specyfiki poszczególnych rodzajów działalności. W warunkach decentralizacji

zarządzania regionalnego istnieje potrzeba opracowania bardziej wnikliwego instrumentarium

dla tej dziedziny, które będzie pomocne w diagnozowaniu stanu gospodarki

regionalnej i lokalnej, określeniu słabych i mocnych stron regionu, a także

szans i zagrożeń właściwych danemu otoczeniu regionalnemu. Istnieje zatem konieczność

pogłębienia badań nad tą tematyką, tym bardziej, że ocena atrakcyjności

inwestycyjnej z uwzględnieniem funkcjonalnej specjalizacji regionów ma duże znaczenie

dla celów planistycznych, związanych z realizacją pomocy publicznej.

Dlatego celem niniejszego opracowania jest określenie regionalnego i lokalnego

zróżnicowania przestrzennego potencjalnej oraz rzeczywistej atrakcyjności inwestycyjnej

Polski, a następnie ukazanie na tej podstawie regionalnych i lokalnych

specjalizacji gospodarczych.

W fazie wstępnej badań została postawiona następująca teza badania: atrakcyjność

inwestycyjna regionów w odniesieniu do głównych pozarolniczych sekcji gospodarki

jest determinowna poziomem rozwoju gospodarczego oraz dużą inercją

struktur przestrzennych.

Do powyższej tezy zostały sformułowane następujące hipotezy:

1. O atrakcyjności inwestycyjnej regionów w dużej mierze decyduje zagospodarowanie infrastrukturalne, a także poziom i zaawansowanie procesów urbanizacyjnych.

2. Specjalizacje lokalne i regionalne są pochodną ogólnej atrakcyjności inwestycyjnej, wyjątek w tej dziedzinie stanowią rodzaje działalności odznaczające się specyficznymi czynnikami lokalizacji.

Z uwagi na dostępność materiałów statystycznych większość rozważań odzwierciedla

stan na koniec roku 2006, jednakże tam, gdzie to było możliwe, sukcesywnie

sięgano do danych za rok 2007 oraz za I kwartał roku 2008.

W poniższej pracy wykorzystano badanie ankietowe, przeprowadzone w maju

2008 roku w specjalnych strefach ekonomicznych, przy ścisłej współpracy z Polską

Agencją Informacji i Inwestycji Zagranicznych. Dzięki temu możliwe było zebranie

unikalnego materiału w układzie terytorialnym, który pozwala na dokonanie

analiz przestrzennych na poziomie pojedynczych lokalizacji, czyli w gminach. Ponadto

w pracy zostały wykorzystane dane PONT INFO za lata 2006, 2007 i I kwartał

2008 roku. Parametryzacja atrakcyjności inwestycyjnej została oparta na bazie

danych przedsiębiorstwa SAGRA, zawierającej ogólnie dostępne oraz komercyjne

dane Głównego Urzędu Statystycznego. Wszystko to stworzyło możliwość wykonania

kompleksowych, wspartych o bogatą bazę faktograficzną i rozległych analiz.

Niniejsza praca stanowi zarazem kontynuację zeszłorocznych prac. Dlatego tegoroczne

badanie nie ma charakteru teoretycznego, lecz raczej metodyczny. Naszym

zadaniem było dostosowanie metody korelacyjno-wagowej do tak szeroko zakrojonych

baz danych. Dużym wyzwaniem merytorycznym była bowiem parametryzacja

atrakcyjności inwestycyjnej dla województw, powiatów i gmin, przy czym odnosi

się ona zarówno do całej gospodarki narodowej, jak i do następujących sekcji:

D, czyli działalności produkcyjnej, G - handlu i napraw, H - hotelarstwa i gastronomii,

J - pośrednictwa finansowego, K - usług dla biznesu oraz M - edukacji. Warto

zaznaczyć, iż z uwagi na duży zakres agregacji danych, wskaźniki dla przemysłu zostały

potraktowane dwuwariantowo, tj. w podziale na przemysł pracochłonny oraz

przemysł kapitałochłonny.

Praca została podzielona na trzy części. W pierwszej z nich został zaprezentowany

związek pomiędzy atrakcyjnością inwestycyjną a specjalizacjami regionów.

W drugiej części zespół w składzie: Hanna Godlewska-Majkowska, Małgorzata Poniatowska‑Jaksch,

Marcin Bzdyra, Beata Żelazko, Małgorzata Łyciuk-Bzdyra oraz

Magdalena Typa dokonał pomiaru atrakcyjności inwestycyjnej w podziale na atrakcyjność

inwestycyjną potencjalną i rzeczywistą ogółem (gospodarki narodowej)

oraz w układzie wg wybranych sekcji. Podstawę drugiej części stanowią obliczone

wskaźniki potencjalnej atrakcyjności inwestycyjnej (w wariancie uproszczonym -

PAI1 i wariancie rozbudowanym - PAI2) oraz atrakcyjności rzeczywistej (RAI)

w połączeniu ze wskaźnikami specjalizacji Florence'a. Przyjęto założenie, że jeżeli

w czterech przekrojach analizy średni wskaźnik lokalizacji przybiera wartość 1,1

i więcej, to dany region charakteryzuje się specjalizacją w danej działalności gospodarczej.

Posłużyły one autorom (Hannie Godlewskiej‑Majkowskiej,

Małgorzacie Poniatowskiej-Jaksch, Małgorzacie Łyciuk-Bzdyrze,

Magdalenie Typie i Beacie Żelazko) do przedstawienia w rozdziale 3.

identyfikacji i typologii regionalnych specjalizacji. W celu obliczenia wskaźników wykorzystano

zarówno dane GUS, jak i dane ze sprawozdań finansowych przedsiębiorstw, udostępnionych Instytutowi

przez firmę PONT INFO. Zrezygnowano z ukazania tego zjawiska tylko na podstawie wskaźników

bazujących na liczbie pracujących, gdyż przedmiotem zainteresowania badaczy

była atrakcyjność inwestycyjna. Dlatego wykorzystano zarówno liczbę pracujących

w badanych regionach, jak i wartość poniesionych nakładów inwestycyjnych

oraz wartość przychodów ze sprzedaży dóbr i usług. Typologia pozwoliła na zidentyfikowanie

specjalizacji regionalnych, a także na identyfikację rzeczywistych

i potencjalnych regionów realizujących daną funkcję gospodarczą. Pracę wieńczy

dość obszerne zakończenie, autorstwa Hanny Godlewskiej-Majkowskiej, stanowiące

syntezę wyników badań. Takie rozwiązanie techniczne pozwoliło na zachowanie

czytelnego układu pracy i stanowi zarazem szkielet kolejnych opracowań,

które - z uwagi na już dokonany nowy podział statystyczny gospodarki narodowej

na większą liczbę sekcji - będą musiały stosować zbliżoną konstrukcję.