Śródziemie, stworzone przez J.R.R. Tolkiena, posiada niezwykłą i skomplikowaną historię, ze złożoną kosmologią, z mnóstwem miejsc, imion i wydarzeń. Z pewnością nie każdy czytelnik od razu będzie w stanie w pełni zrozumieć tak ogromne i złożone uniwersum. Dlatego z pomocą przychodzi Atlas Tolkienowski. Powstał on jako geograficzny i chronologiczny poradnik dla czytelników Hobbita, Władcy Pierścieni i Silmarilionu, którzy chcieliby dowiedzieć się czegoś więcej o Śródziemiu i miejscach, w których toczy się akcja tych powieści. Książka zawiera liczne mapy, tablice chronologiczne i genealogiczne, jak również ponad osiemdziesiąt stron kolorowych i barwnych ilustracji, przedstawiających wiele pięknych krajobrazów, bitew i postaci.
Atlas Tolkienowski bardzo pozytywnie mnie zaskoczył, ponieważ David Day podszedł do tematu bardzo rzetelnie i wnikliwie. Autor rozpoczyna swoją książkę od stworzenia Ardy, po przedstawienie Śródziemia na przestrzeni czterech er, a kończąc na odejściu Powierników Pierścienia. Dzięki temu osoby, które do tej pory znały tylko Hobbita i Władcę Pierścieni - z filmów, bądź książek, będą miały niepowtarzalną okazję przeczytać jak na przestrzeni lat zmieniało się Śródziemie, jaka jest jego geneza powstania, czy jakie wydarzenia poprzedzają wyprawę Bilbo Bagginsa. Atlas Tolkienowski nie jest jednak streszczeniem wymienionych książek i próżno tutaj szukać fabuły tych powieści. Co prawda Atlas przedstawia dość dużo wydarzeń z Hobbita, czy Władcy Pierścieni, ale nie ma obaw o spojlery, ponieważ skutki wydarzeń i bitew są przedstawiane tylko wtedy, gdy mają związek z geograficzną ewolucją Ardy. W pozostałych przypadkach przeczytamy wiele ciekawostek, jak i podstawowych informacji dotyczących danego miejsca, postaci, czy wydarzeń, które mają za zadanie lepsze poznania świata, jaki wykreował Tolkien. Książka Davida Daya ma służyć jako swojego rodzaju kompas podczas odkrywania kolejnych aspektów Śródziemia, aniżeli wyczerpująca temat pozycja dotycząca tego uniwersum. Dlatego najwięcej z lektury Atlasu Tolkienowskiego wyniosą osoby, które dopiero poznają magię i urok Śródziemia i nie mają jeszcze takiej wiedzy o tym świecie. Dla pozostałych osób będzie on bardziej ciekawostką, aniżeli kompendium, w którym znajdą nowe informacje. Co nie znaczy, że nie jest to pozycja również dla takich czytelników.
Nie sposób nie napisać kilku słów o wydaniu, które jest po prostu przepiękne! Książka została wydana w twardej oprawie z obwolutą i zawiera kilkadziesiąt kolorowych ilustracji, map oraz tablic chronologicznych. Jest to wydanie na bardzo wysokim poziomie i zadbano o wiele najdrobniejszych detali. Pierwszą rzeczą, o jakiej chciałbym wspomnieć są ilustracje, którymi jestem autentycznie zachwycony. Przede wszystkim czuć w nich ducha czasu i niektóre miejsca oraz postacie zostały przedstawione dość odmiennie niż ja je sobie wyobrażałem, czy jak zostały przedstawione w ekranizacji Władcy Pierścieni i Hobbita. Dzięki temu są one jeszcze bardziej interesujące, ponieważ jest to niepowtarzalna okazja do poznania jak artyści sprzed wielu lat wyobrażali sobie niektórych bohaterów i miejsca ze Śródziemia. Drugą, niemniej ważną kwestią, są tablice chronologiczne i genealogiczne. Pozwalają lepiej poukładać sobie w głowie kolejność wydarzeń, zorientować się co się działo w międzyczasie innych, ważnych zdarzeń, jak również poznać jak poszczególne ludy zaludniały Śródziemie. Z pewnością przy kolejnej lekturze książek Tolkiena będę zaglądał do Atlasu Tolkienowskiego wielokrotnie, zwłaszcza do wspomnianych tablic.
Atlas Tolkienowski jest niezwykle bogatą i pięknie ilustrowaną książką, którą z pewnością zachwyci się każdy fan Śródziemia. Przedstawia ona historię od Stworzenia Ardy, aż po odejście Powierników Pierścienia, przedstawiając wiele miejsc, wydarzeń i postaci, które odegrały niebagatelną rolę w kształtowaniu Śródziemia. Polecam!