Niedziela, która zdarzyła się w środę Audiobook CD Audio

� w przed­po­ko­ju przed­sta­wia się: - Je­stem czło­wie­kiem w li­kwi­da­cji. Jej ży­cie przez ostat­nie 19 lat: dom - przy­sta­nek - Elw­ro - dom - przy­sta­nek - Elw­ Ma pięć lat do eme­ry­tu­ry, szu­ka pra­cy, ale mówi, że w no­wej rze­czy­wi­sto­ści nie wie na­wet, jak ma ję­zyk otwo­rzyć. Je­śli pra­cy nie znaj­dzie - 41 mi­lio­nów musi star­czyć Gra­ży­nie Ozi­mek do koń­ca ży­cia. - Dla­te­go - po­ka­zu­je na męża ren­ci­stę i na po­kój osiem­na­sto­let­nie­go syna - my je­ste­śmy prze­zna­cze­ni do li­kwi­da­cji. Ali­na Ma­ciąg może ude­rzyć Jest oso­ba, któ­rą Ali­na Ma­ciąg (tak­że pra­cow­ni­ca fi­zycz­na) ude­rzy­ła­by w mor­dę. - Nie prze­sły­szał się pan, w mor­dę. Mąż Ali­ny Ja­cek ma w port­fe­lu wy­ci­nek z ,,Ga­ze­ty Wy­bor­czej". Z ga­ze­ty wy­ni­ka, że Ali­na Ma­ciąg za­cho­wa­ła się nie­mo­ral­nie. Wy­ci­nek - to głos czy­tel­ni­ka w Te­le­fo­nicz­nej Opi­nii Pu­blicz­nej: ,,Pi­sa­li­ście, że pra­cow­ni­cy Elw­ro SA, któ­rzy zgo­dzą się do­bro­wol­nie odejść, do­sta­ną 25 pen­sji. Ci lu­dzie ogła­sza­ją, że pój­dą na za­si­łek dla bez­ro­bot­nych. To nie­mo­ral­ne, żeby ktoś, kto otrzy­ma dwu­let­nie po­bo­ry, miał ko­rzy­stać z tak mi­zer­ne­go prze­cież fun­du­szu na za­sił­ki". Pen­sja Ali­ny Ma­ciąg - pół­to­ra mi­lio­na, dwu­dzie­sto­pię­cio­krot­na od­pra­wa - to 37 mi­lio­nów 500 ty­się­cy zło­tych. Z tego od­cią­gnię­to po­da­tek, zo­sta­ło: 30 mi­lio­nów. Co z nimi zro­bić? Ma­cią­go­wie (on jest cho­ry i bez­ro­bot­ny od roku) naj­pierw wy­zna­czy­li so­bie czte­ry cele; Jo­asia, ich dzie­się­cio­let­nia cór­ka wy­pi­sa­ła nie­bie­skim fla­ma­strem na kart­ce: ,,CELE OBO­WIĄ­ZU­JĄ­CE: 1. Za­le­gły czynsz - 9 800 000 zło­tych. 2. Czynsz na na­stęp­ny rok z góry - 14 200 000 zło­tych. 3. Buty dla wszyst­kich: 2 400 000 zło­tych. 4. Kurt­ka z koca dla Tom­ka - 1 100 000 zło­tych. Ra­zem: 27 500 000 zło­tych". - To był ob­lig - mówi Ali­na Ma­ciąg. Nie są­dzi, żeby w cią­gu roku oby­dwo­je zna­leź­li do­brą pra­cę, dla­te­go opła­ci­li z góry czynsz, czy­ta­li już w ga­ze­cie o eks­mi­sjach. - A kurt­ka z koca to było naj­więk­sze ma­rze­nie na­sze­go Tom­ka - do­da­je Ja­cek. - I ko­niecz­ność: kurt­kę zi­mo­wą miał już za małą, wy­świech­ta­ną, a te z koca to te­raz naj­now­szy krzyk. Przy­najm­niej raz jest oka­zja, żeby chło­pak nie czuł się upo­śle­dzo­ny. Zo­sta­ło im: 2 mi­lio­ny 500 ty­się­cy zło­tych. - I ta oso­ba z ,,Ga­ze­ty" śmie twier­dzić, że my, z dwoj­giem dzie­ci, nie mamy mo­ral­ne­go pra­wa po­bie­rać za­sił­ku dla bez­ro­bot­nych? - de­ner­wu­je się Ali­na. - A z cze­go żyć? Niech ona, ta oso­ba, po­pró­bu­je po­żyć za 30 mi­lio­nów przez dwa lata. Jak mąż przy­niósł tę opi­nię do domu, od ko­le­gi so­bie wy­ciął, i jak to prze­czy­ta­łam, by­łam tak zdru­zgo­ta­na, że nie wie­dzia­łam, do kogo dzwo­nić, gdzie się udać. Gdy­bym mo­gła, to­bym pierw­szy raz w ży­ciu ude­rzy­ła tego ko­goś - Ali­na wy­cie­ra oczy. Więc zo­sta­ło im dwa pięć­set. Obok CE­LÓW ZO­BO­WIĄ­ZU­JĄ­CYCH Jo­asia wy­pi­sa­ła CELE PRZY­JEM­NO­ŚCIO­WE. - Niech pan wej­dzie w na­szą skó­rę - mówi Ali­na. - Czło­wiek po la­tach pra­cy oka­zał się ni­kim. Trud­no so­bie wy­obra­zić, że już do koń­ca ży­cia żad­nej ra­do­ści się nie za­zna. - Cho­dzi­ło też o dzie­ci - do­da­je ci­cho Ja­cek, jak­by wstyd mu było, że ro­dzi­na od­da­ła się przy­jem­no­ściom. - Sy­no­wi cza­sem trze­ba czymś za­im­po­no­wać. Po­ka­zać, że nie jest się ostat­nim pa­ta­ła­chem. Dla­te­go zde­cy­do­wa­li­śmy się na trzy rze­czy przy­jem­no­ścio­we. ,,CELE PRZY­JEM­NO­ŚCIO­WE: 1. McDo­nald. 2. Praw­dzi­wa piz­ze­ria. 3. Re­stau­ra­cja chiń­ska". W pierw­szą nie­dzie­lę lu­te­go od­wie­dzi­li bar McDo­nal­da i wy­nie­śli spo­ro re­flek­sji: - Za­sko­czo­ny by­łem - opo­wia­da Ja­cek. - Ta­kie tłu­my! Wszyst­ko mło­dzi lu­dzie. Na tych tac­kach mie­li je­dze­nia za 80, 90 ty­się­cy. To zna­czy, że wie­lu lu­dzi stać na taki bar, ale nie są­dzi­łem, że aż tylu. Czy to tyl­ko my je­ste­śmy tacy ułom­ni, że pie­nię­dzy nie po­tra­fi­my za­ro­bić? Ali­na z roz­ma­rzo­nym wzro­kiem: - I każ­dy sie­dzi w tym Do­nal­dzie dłu­go, jak naj­dłu­żej. Ja­koś tak, żeby chwi­lę przy­jem­ną na dłu­żej przy­trzy­mać. Ja­cek z uśmie­chem: - Ale dzie­cia­ki były z nas dum­ne! Pierw­szy fast food na Świę­to­krzy­skiej w War­sza­wie Na­gle Ma­cią­go­wie wpa­da­ją na po­mysł. Sko­ro przy­je­chał re­por­ter, ,,to wła­ści­wie jest dość świą­tecz­nie", więc wie­czo­rem pój­dzie­my wszy­scy do ,,praw­dzi­wej piz­ze­rii". Za­miast w pla­no­wa­ną pierw­szą nie­dzie­lę mar­ca, w śro­dę - bę­dzie­my jeść piz­zę. Ry­szar­da Ka­ro­lak czu­wa w zglisz­czach Mi­nę­ły dwa mie­sią­ce, od kie­dy lu­dzie zwol­ni­li się ,,na wła­sną proś­bę", a pani Ry­sia Ka­ro­lak (53 mi­lio­ny zło­tych) nadal przy­cho­dzi do Elw­ro, do swe­go po­ko­ju, w któ­rym nie zo­sta­ło pra­wie nic. Wszy­scy ode­szli, me­ble wy­nie­sio­no, a pani Ry­sia wra­ca. - Niech mnie pan od­wie­dzi tam na zglisz­czach mego daw­ne­go biu­ra, opo­wiem, co zro­bi­łam z pie­niędz­mi - kusi. Oto pu­sty rząd po­koi; na pa­ra­pe­cie ka­ru­zel­ka z bez­war­to­ścio­wy­mi pie­cząt­ka­mi, któ­re kie­dyś przy­bi­ja­ła; ster­ty se­gre­ga­to­rów, bro­szu­rek, pa­pie­ru, zszy­wa­czy. A na tym śmiet­ni­sku ruda pani Ry­sia (30 lat pra­cy) za­le­wa kawę. - Coś panu po­ka­żę - pro­po­nu­je. - Jest! - wska­zu­je na brud­ną wy­kła­dzi­nę dy­wa­no­wą. - Tu jest ślad po moim biur­ku. O, nogi się od­bi­ły. A tam na ścia­nie mia­łam Ju­lio Igle­sia­sa i ka­wa­łek Vio­let­ty Vil­las. Ry­szar­da Ka­ro­lak szu­ka chu­s­tecz­ki. - Trze­ba so­bie uzmy­sło­wić - do­da­je - że to je­dy­ny ślad po mo­ich trzy­dzie­stu la­tach pra­cy. Prze­cież po mnie nic nie zo­sta­ło. Kom­pu­te­ry, co je Elw­ro pro­du­ko­wa­ło już w osiem­dzie­sią­tym roku, nada­wa­ły się tyl­ko do mu­zeum tech­ni­ki. Więc ta na­sza ro­bo­ta nie ma dzi­siaj żad­ne­go zna­cze­nia. Całe lata by­łam gwiaz­dą w za­kła­dzie. ,,Pani Ry­sia Ka­ro­lak", ,,O, pani Ry­sia", wszy­scy po­wta­rza­li, ,,Od pani Rysi tyle za­le­ż", a tu tyl­ko te czte­ry od­ci­ski na wy­kła­dzi­nie. Idzie­my na wy­ciecz­kę. Z róż­nych okien biu­row­ca oglą­da­my Elw­ro. - Niem­cy tu bu­rzą i tam bu­rzą - po­ka­zu­je. - Bu­rzą wszyst­ko. Im po Elw­ro po­trzeb­ne są tyl­ko trzy bu­dyn­ki, a z dzie­sięć chcą zmieść z po­wierzch­ni. Wie pan, ile ksią­żek wy­nio­słam z za­kła­do­wej bi­blio­te­ki? O A tam, pro­szę spoj­rzeć, to zbu­rzy­li wszyst­ko tak, że cmen­tarz Gra­bi­szyń­ski wi­dać. Ja­nek Wal­czak, elw­row­ski kie­row­ca, przy­jął się do no­wej fir­my, raz miał kurs koło za­kła­du. Jak zo­ba­czył, że Niem­cy taką za­gła­dę zro­bi­li, to od tego cza­su ma kło­po­ty z ci­śnie­niem. Mó­wi­ła mi jego żona, że jak tyl­ko ma tra­sę koło Elw­ro, to nad­ra­bia dro­gi, musi inną uli­cą je­chać, bo nie może na pust­kę pa­trzeć. Co pani Ry­sia zro­bi­ła z 25 pen­sja­mi, może spra­wi­ła so­bie pre­zent? - Wi­dzia­łam taki ża­kiet ba­jecz­ny: ja­śniut­ki, biel ze sta­lą. O ta­kim ma­rzy­łam! Mi­lion pięć­set sześć­dzie­siąt. Ale nie ku­pi­łam. Za dro­gi jest. Sta­now­czo za dro­gi - mówi pani Ry­sia, po­sia­dacz­ka 53 mi­lio­nów zło­tych. - Część wło­ży­łam do ban­ku na pro­cent, część prze­zna­czę na kur­sy. Ja uwa­żam, że jesz­cze znaj­dę po­sa­dę. Mam jako taki zmysł, było się gwiaz­dą w za­kła­dzie. Pani Ry­sia ukrad­kiem zer­ka na pu­sty ko­ry­tarz (nie­po­trzeb­nie, bo tego pię­tra od ty­go­dni nikt, poza Ry­sią, nie od­wie­dza). - My­śli pan, że ja przy­cho­dzę tu tyl­ko śla­dy po biur­ku opła­ki­wać? - ści­sza głos. - Ja je­stem przed­się­bior­cza - kiwa ręką, żeby za nią iść. - Wszyst­ko wy­nie­śli, za to w jed­nym po­ko­ju w tych śmie­ciach aż trzy te­le­fo­ny zo­sta­wi­li. Za­po­mnie­li o nich, to przy­cho­dzę so­bie dzwo­nić. Por­tier mnie nie za­trzy­mu­je, jak­by śmiał, wi­dzi prze­cież: pani Ry­sia Ka­ro­lak idzie. I tak go­dzi­na­mi dzwo­nię po świe­cie za wszyst­kie cza­sy. Elw­ro nas, wier­ne psy, tak wy­dmu­cha­ło, niech Elw­ro pła­ci. Inni do ban­ku i pa­pie­ża O dal­szych lo­sach swo­jej go­tów­ki zgo­dzi­li się opo­wie­dzieć: księ­go­wa, kie­row­ca, pani z dzia­łu za­opa­trze­nia, me­cha­nik i ma­ga­zy­nier­ka. Za­nim zwie­rzy­li się z lo­ka­ty ka­pi­ta­łu, kur­wo­wa­li i oskar­ża­li dy­rek­cję Elw­ro: ,,Niem­co­wi od­da­li nas jak dziw­ki" i tym po­dob­nie. KSIĘ­GO­WA: 69 mi­lio­nów; ma pra­cę w wiel­kiej spół­ce. Pie­nią­dze ulo­ko­wa­ła w ,,Pio­nie­rze" i w ban­ku. Pięt­na­sto­let­niej cór­ce speł­ni­ła naj­więk­sze ma­rze­nie, ku­pi­ła jej al­bu­my: Zam­ki pol­skie i Góry świa­ta. KIE­ROW­CA: 50 mi­lio­nów; bez­ro­bot­ny. Za pięć od­ku­pił z Elw­ro po­lo­ne­za, rocz­nik osiem­dzie­sią­ty; mówi, że sam był w ko­mi­sji wy­ce­nia­ją­cej i z po­czu­cia przy­zwo­ito­ści wy­sta­wił so­bie taką cenę, inni bra­li sa­mo­cho­dy za dwa mi­lio­ny. Na po­cząt­ku pla­no­wał, że kupi budę na ba­za­rze, zna­lazł ta­nią - za nie­wie­le po­nad czter­dzie­ści, ale fa­cet się wy­co­fał, po­wie­dział, że kon­ku­ren­cja mu nie po­zwa­la sprze­dać budy ob­ce­mu, musi ją prze­jąć ktoś z ba­za­ru, te­raz na tar­go­wi­skach jest wal­ka na śmierć i ży­cie; dys­po­zy­tor po­my­ślał: ku­pię, jesz­cze mi ją pod­pa­lą, za sta­ry je­stem na to. Sie­dzi więc na bez­ro­bo­ciu, oglą­da głów­nie ka­na­ły nie­miec­kie, cho­ciaż nie zna ję­zy­ka. - I to jest do­bre - pod­su­mo­wu­je - bo dzię­ki temu mogę pa­trzeć na ekran, a sku­piać się na my­śle­niu. PANI Z DZIA­ŁU ZA­OPA­TRZE­NIA: sumę trzy­ma w ta­jem­ni­cy; jest bez­ro­bot­na, lecz na­praw­dę pra­cu­je w fir­mie męża na czar­no. Po­je­cha­ła z cór­ką na ty­dzień do Rzy­mu i na kar­na­wał do We­ne­cji, koszt: 6 mi­lio­nów zło­tych, resz­tę od­da­li do ban­ku. W Rzy­mie sfo­to­gra­fo­wa­ła pa­pie­ża z od­le­gło­ści czte­rech me­trów. - To było dla mnie wiel­kie szczę­ście i ta fo­to­gra­fia to je­dy­na wspa­nia­ła spra­wa, któ­ra wy­ni­kła z do­bro­wol­ne­go wy­rzu­ce­nia mnie z Elw­ro - mówi i po­ka­zu­je pa­pie­ża. - A może to nie były czte­ry me­try, tyl­ko trzy? ME­CHA­NIK: 40 mi­lio­nów; bez­ro­bot­ny. Jego mał­żeń­stwo prze­ży­wa dra­mat, dla­te­go pie­nią­dze trzy­ma­ją przy so­bie. Nic nie ku­pi­li. Miesz­ka­ją w za­kła­do­wym ho­te­lu, mają po­ko­ik na że­nu­ją­cym po­zio­mie, to­a­le­ta dla ca­łe­go pię­tra. Gdy za­trud­niał się w Elw­ro, obie­cy­wa­no mu miesz­ka­nie, na ra­zie ho­tel, więc po­przed­nie ich miesz­kan­ko po ma­mie od­da­li jego sio­strze. Te­raz za po­kój Sie­mens za­żą­dał dwóch i pół mi­lio­na mie­sięcz­nie. Sio­stry me­cha­ni­ka z dzieć­mi, mę­żem i te­ścio­wą nie ma do­kąd prze­nieść; naj­tań­sza ka­wa­ler­ka kosz­tu­je sto kil­ka­dzie­siąt mi­lio­nów; może wy­naj­mą ja­kiś kąt, ale co da­lej? Ona ma trzy lata do czter­dziest­ki (- Po­win­nam na­tych­miast uro­dzić dziec­ko, a to głu­pie Elw­ro mnie wstrzy­my­wa­ło. Chcia­łam uro­dzić we wła­snym miesz­ka­ - pła­cze). - Ale co da­lej? - po­wta­rza­ją trzy razy. Pod­su­wam me­cha­ni­ko­wi po­mysł. Niech da ogło­sze­nie: ,,W uczci­wy i pew­ny in­te­res wło­żę 20 mi­lio­nów zło­tych. Zy­sków ocze­ku­ję za czte­ry, pięć mie­się­cy". - Może war­to za­ek­spe­ry­men­to­wać - prze­ko­nu­ję. Są prze­ko­na­ni, że się z nich na­bi­jam. MA­GA­ZY­NIER­KA: 45 mi­lio­nów; wy­gra­ła los na lo­te­rii: ma taką samą pra­cę jak w Elw­ro, z ogło­sze­nia w ga­ze­cie, ,,ale my­śla­mi cią­gle je­stem w tam­tych po­miesz­cze­niach". So­bie spra­wi fu­ter­ko - ,,żeby mieć po Elw­ro pa­miąt­kę"; sy­no­wi - an­te­nę sa­te­li­tar­ną, resz­tę - do ban­ku. Z ma­ga­zy­nier­ką idzie­my do ka­wiar­ni, z cze­go się cie­szy, bo w ogó­le nie ma ta­kich oka­zji. - Czło­wiek - mówi - na­wet z chę­cią do kina by po­szedł, ale te­raz to szko­da tych pie­nię­dzy. Ma­cią­go­wie pod To­mem Cru­isem A z Ma­cią­ga­mi speł­nia­my dru­gi cel ,,przy­jem­no­ścio­wy" - wy­ru­sza­my do praw­dzi­wej piz­ze­rii. (,,Praw­dzi­wej", bo raz, w osiem­dzie­sią­tym szó­stym je­dli w piz­ze­rii i była to piz­za na go­frze, bar­dzo się za­wie­dli). Bę­dzie­my jeść w Pan Smak przy Pił­sud­skie­go, piz­za tu jest ame­ry­kań­ska. Sia­da­my pod por­tre­ta­mi: Ali­na Ma­ciąg - pod To­mem Cru­isem, Ja­cek Ma­ciąg - pod ak­to­rem, któ­ry umarł w strasz­nych mę­czar­niach na AIDS, ale nie mo­że­my so­bie przy­po­mnieć na­zwi­ska. Wszy­scy za­ma­wia­my piz­zę Tina, bo jest z wę­dzo­nym kur­cza­kiem, orze­cha­mi ziem­ny­mi i sło­necz­ni­kiem ka­li­for­nij­skim. Tyl­ko Ja­cek, gło­wa ro­dzi­ny, za­ma­wia naj­droż­szą za 136 ty­się­cy, z szyn­ką i kre­wet­ka­mi - Roc­ke­fel­ler. Gdy krąż­ki tra­fia­ją na stół, za­pach pod­pie­czo­ne­go wę­dzo­ne­go kur­cza­ka jest tak upa­ja­ją­cy, że przy­my­ka­my oczy i chwi­lę wdy­cha­my woń. Ja­cek (zie­lo­ny pu­lo­wer w se­rek, spod ser­ka - śnież­no­bia­ła wy­kroch­ma­lo­na ko­szu­la) zer­ka na dzie­ci i śmie­je się: - Moż­na by na­wet na­pi­sać tak: ,,Ro­dzi­na Ma­cią­gów zor­ga­ni­zo­wa­ła so­bie nie­dzie­lę - w śro­dę wie­czo­rem, 2 mar­ca 1994 roku". Wał­ku­je­my kwe­stie Elw­ro i piz­zy Tiny. Ali­na Ma­ciąg: - Wy­stą­pi­łam dość szyb­ko, żeby mnie do­bro­wol­nie zwol­ni­li. Ko­le­żan­ki tro­chę zwle­ka­ły, że jak do koń­ca bę­dzie­my twar­dzi, to mu­szą nas po­zo­sta­wić. Ja­cek Ma­ciąg: - Mia­ły Ali­nie za złe tę de­cy­zję, pręd­ko at­mos­fe­ra zro­bi­ła się nie do wy­trzy­ma­nia i po­tem to już wszy­scy wpa­dli w taką psy­cho­zę, że hej. Na­wet związ­ki nie bro­ni­ły lu­dzi, tyl­ko po­pie­ra­ły po­mysł Niem­ców. Każ­dy chciał szyb­kich mi­lio­nów. Jo­asia Ma­ciąg: - Oszu­kań­stwo, w mo­jej Ti­nie sło­necz­nik jest zwy­kły, jak u bab­ci w ogród­ku. My­śla­łam, że ka­li­for­nij­ski to bę­dzie gi­gan­tycz­ny. To­mek Ma­ciąg: - Ta­to­oo, a może by jesz­cze jed­ną kolę, cho­ciaż na spółę? Ali­na Ma­ciąg: - Ład­na ta kur­tecz­ka z koca. I tak nam mi­nę­ła nie­dzie­la w praw­dzi­wej piz­ze­rii. Prze­sie­dzie­li­śmy dwie go­dzi­ny. Idzie­my na przy­sta­nek. Jest śro­da. Imio­na i na­zwi­ska nie­któ­rych bo­ha­te­rów zo­sta­ły zmie­nio­ne Współ­pra­ca Ra­fał Jur­kow­la­niec 1993: Polska w ogłoszeniach Za­rób mi­lion w mi­nu­tę, Star­gard, skr. poczt. Radę, jak za­ro­bić mi­lion zło­tych w mi­nu­tę, od­bie­ram na po­czcie, za­pa­ko­wa­ną w sza­rą ko­per­tę. Za­nim jed­nak do­sta­nie się ją do ręki, trze­ba za­pła­cić, a pocz­ta wy­śle sumę do nadaw­cy. Rada: ,,Mu­sisz mieć - czy­tam - od­po­wied­nią sumę pie­nię­dzy, któ­rą zło­żysz w ban­ku na taki pro­cent, aby co mi­nu­tę pro­cen­to­wa­ła Ci o mi­lion. Jaka to ma być suma? To już mu­sisz ob­li­czyć sam. Lu­cy­na ze Star­gar­du". Za radę pła­ci­my Lu­cy­nie 42 ty­sią­ce zło­tych, za za­li­cze­niem pocz­to­wym. Sa­mot­na mat­ka w trud­nej sy­tu­acji fi­nan­so­wej pro­si o po­moc. Ola, Dro­hi­czyn Ma 28 lat i dwa anioł­ki: Mać­ka i El­wi­rę; mąż zmarł dwa lata temu, bar­dzo pił. Za­si­łek plus ro­dzin­ne wy­no­szą mi­lion z ha­kiem. Do­sta­ła trzy li­sty: płat­ny - ,,mi­lion w mi­nu­tę" i dwa bez­płat­ne, od ko­biet. Na­pi­sa­ły, żeby się nie łu­dzi­ła, że lu­dzie jej po­mo­gą. One były w po­dob­nej sy­tu­acji i nikt im nie po­dał ręki. ,,Pani też nikt nie poda" - po­cie­szy­ła ją pierw­sza. Czy w związ­ku z tym ogło­sze­niem spo­tka­ło Olę coś przy­jem­ne­go? - Tak - mówi - prze­cież te dwie ko­bie­ty nie po­zo­sta­ły obo­jęt­ne na mój los. Mło­dy, atrak­cyj­ny przyj­mie pra­cę to­ka­rza lub jako pan do to­wa­rzy­stwa ,,Na­zy­wam się Krzysz­tof Ło­kie­tek, mam 22 lata i pro­fil to­kar­ski. Po woj­sku sta­ną­łem po za­si­łek, bo tu, w Miń­sku Ma­zo­wiec­kim, urząd pra­cy nie dał mi ani jed­nej ofer­ty. Za­mie­ści­łem ogło­sze­nie i przy­nio­sło ono pań­ski list, w któ­rym ujaw­nia się tyl­ko dzien­ni­kar­ska cie­ka­wość. W pana ży­ciu ten in­cy­dent to ko­lej­ne do­świad­cze­nie, dla mnie list, któ­ry nie od­mie­ni mego losu. Ogło­sze­nie nie przy­nio­sło mi nic nie­sa­mo­wi­te­go z wy­jąt­kiem tego, że stra­ci­łem na­dzie­ję, a z nią chęć do dal­sze­go ży­cia". Atrak­cyj­na bez­ro­bot­na, lat 25, szu­ka pra­cy ,,Atrak­cyj­na" jest wy­so­ka, nosi szpa­ko­wa­te wło­sy i wą­sik. Jest męż­czy­zną, miesz­ka w Kę­dzie­rzy­nie-Koź­lu. Da­wał kil­ka ogło­szeń typu: ,,Trzy­dzie­sto­pię­cio­let­ni, so­lid­ny, z pra­wem jaz­", ale nie otrzy­mał żad­nej cie­ka­wej pra­cy. Chciał spraw­dzić, co tra­ci, nie bę­dąc atrak­cyj­ną dziew­czy­ną. Tra­ci więc: a) ,,Na­gie po­zo­wa­nie w Niem­czech", od 350 do 700 ma­rek za se­sję. Pro­po­zy­cja na­de­szła od męż­czy­zny z gmi­ny Kwilcz w Po­znań­skiem, któ­ry ocze­ku­je na 24 zdję­cia na­giej syl­wet­ki; b) ,,Wol­ne od tro­ski ży­cie w luk­su­sie" - ślub z bo­ga­tym Niem­cem; c) Za­ję­cie bar­man­ki w Bel­gii, ,,ale - za­strze­ga się ofe­rent z Lu­bli­na - nikt ni­ko­go do ni­cze­go nie zmu­sza i każ­da bar­man­ka robi wszyst­ko z wła­snej woli"; d) Po­sa­dę ma­sa­żyst­ki w Po­zna­niu - ,,ty­po­wy ma­saż ca­łe­go cia­ła z ak­cen­ta­mi na pew­ne miej­sca aż do fi­na­łu, 12 go­dzin co trze­ci dzień"; e) Pra­cę w agen­cji to­wa­rzy­skiej w Ho­lan­dii: ,,Już w pierw­szym mie­sią­cu pra­cy - 24 mi­lio­ny zło­tych, a gdy dziew­czy­na się przy­zwy­czai, za­ra­bia dwa razy tyle. W tej chwi­li pra­cu­je u nas kil­ka Po­lek i Wę­gie­rek, ale brak nam dziew­cząt. Dzia­ła ogra­ni­cze­nie: kan­dy­dat­ka po­win­na mieć 18-25 lat. Po prze­kro­cze­niu dwu­dzie­ste­go szó­ste­go roku ży­cia oso­ba ta nie jest już tak bar­dzo po­żą­da­na. Jest to cał­ko­wi­cie le­gal­na i da­ją­ca ko­bie­cie za­do­wo­le­nie pra­ca". Han­del w przej­ściu pod­ziem­nym Mar­szał­kow­ska - Ale­je Je­ro­zo­lim­skie, War­sza­wa Je­stem po kra­chu fi­nan­so­wym, dla pie­nię­dzy zro­bię wszyst­ko Czło­wiek po kra­chu jest przy­stoj­ny i wy­spor­to­wa­ny, ma ja­sne wło­sy, 25 lat i dwa osią­gnię­cia: raz uciekł z wię­zie­nia w Ra­ci­bo­rzu, raz nie­le­gal­nie prze­kro­czył gra­ni­cę. Ma sie­dem wy­ro­ków za sobą. Je­sie­nią 1992 roku wy­szedł na wol­ność, ale ro­dzi­na ka­za­ła mu szu­kać in­ne­go miej­sca do ży­cia; urząd pra­cy nie dał mu szans, a opie­ka spo­łecz­na - 500 ty­się­cy zło­tych. Wie­dział, że trze­ba my­śleć no­wo­cze­śnie, i dał to ogło­sze­nie. ,,Nic z nie­go nie wy­szło - na­pi­sał - je­stem re­cy­dy­wi­stą-sprin­te­rem i nie mo­głem zo­stać ani akwi­zy­to­rem, ani ochro­nia­rzem. Pro­szę mi uwie­rzyć, dla mnie nie prze­wi­dzia­no żad­nej przy­szło­ści. Nie szko­dzi jed­nak, że nic nie wy­szło. Naj­pięk­niej­sze w tym ogła­sza­niu było ocze­ki­wa­nie na to, że zno­wu sta­nę się nor­mal­nym czło­wie­kiem. W dniu, w któ­rym pi­sał pan do mnie list, o go­dzi­nie w Kar­pa­czu znów zo­sta­łem aresz­to­wa­ny za kra­dzież zło­te­go pier­ścion­ka". Sprze­da­jąc ka­mie­nie żół­cio­we, za­ro­bisz for­tu­nę Adam P. z Pru­sic zdo­był list od Pe­te­ra Zuz­ka z Win­dha­gen w RFN. Pe­ter Zu­zek sku­pu­je su­che ka­mie­nie żół­cio­we. Ko­lo­ru brą­zo­we­go, bo rdza­wy far­bu­je. Za i gram ca­łych pła­ci 8 do­la­rów. Nie ku­pu­je ka­mie­ni po­kry­tych bia­łą ple­śnią ani ru­rek z prze­wo­dów żół­cio­wych. Oso­bi­ste do­sta­wy tyl­ko po usta­le­niu ter­mi­nu. Win­dha­gen leży 30 ki­lo­me­trów od Bonn, wy­jazd z au­to­stra­dy na Bad Hon­nef w pra­wo, po 100 me­trach jesz­cze raz w pra­wo, ki­lo­metr pro­sto, oko­ło 300 me­trów za ban­kiem - żół­ty dom nu­mer 65. Pe­ter Z. ro­zu­mie po pol­sku. Rzecz ja­sna, nie cho­dzi o ka­mie­nie ludz­kie, tyl­ko by­dlę­ce. Adam P. z Pru­sic udo­stęp­nia kse­ro li­stu Pe­te­ra Z. za 59 ty­się­cy zło­tych, płat­ne za za­li­cze­niem pocz­to­wym. ,,Pro­szę nie mieć do mnie żalu, tyl­ko za­cząć dzia­łać" - do­pi­su­je od sie­bie na nie­miec­kim li­ście. Pie­nią­dze leżą koło cie­bie. Pod­po­wiem, jak je zna­leźć Pod­po­wia­da bi­blio­te­kar­ka Cen­tral­nej Bi­blio­te­ki Rol­ni­czej. Wy­sy­ła in­struk­cje: (1) ,,Tech­nicz­no-eko­no­micz­ne za­ło­że­nia pro­duk­cji cha­łup­ni­czej kom­ple­tu na ławę: bież­nik plus osiem ser­we­tek" (naj­le­piej sprze­da­ją­ce się ko­lo­ry na pro­win­cji to nie­bie­ski i zie­lo­ny, beż jest zgra­ny); (2) ,,Zrób w pro­sty spo­sób aba­żur i sprze­daj"; (3) ,,Jak za­ra­biać, czy­ta­jąc ogło­sze­nia pra­so­we". Bi­blio­te­kar­ka in­ka­su­je za rady 45 ty­się­cy zło­tych za za­li­cze­niem. (- Pro­szę zgad­nąć, jak wy­so­ka może być pen­sja bi­blio­te­kar­ki? - żali się). Rady bi­blio­te­kar­ki są nie­ludz­kie. Aby pod­nieść pie­nią­dze, któ­re niby obok nas leżą, mu­sie­li­by­śmy na przy­kład - przed pro­duk­cją bież­ni­ka na ławę - na­uczyć się bu­do­wa­nia ramy tkac­kiej, po­słu­gi­wa­nia oli­wiar­ką, od­po­wied­nie­go roz­cień­cza­nia la­kie­ru, aby nie skle­jał ni­tek i tym po­dob­nych. Ona sama ukoń­czy­ła wy­dział geo­gra­fii, lubi po­dró­żo­wać. Na jed­no ogło­sze­nie do­sta­je oko­ło 20 od­po­wie­dzi. Głów­nie pi­szą bez­ro­bot­ni, któ­rzy nie mają już żad­ne­go po­my­słu na ży­cie. - Wiem, że są u kre­su - mówi. Nie, bi­blio­te­kar­ka nie uwa­ża, że wy­sy­ła­jąc tak nie­sa­tys­fak­cjo­nu­ją­ce rady, oszu­ku­je tych bied­nych lu­dzi. - Ja im po­ma­gam. W moim ży­ciu - pod­kre­śla - za­zna­łam od lu­dzi wie­le do­bra i te­raz im wła­śnie do­brem od­pła­cam. Przed ki­nem Atlan­tic, War­sza­wa Po­wiem, jak w uczci­wy spo­sób po­pra­wić swo­ją sy­tu­ację ma­te­rial­ną. K. A., So­ko­łów Pod­la­ski ,,Cze­kam z nie­cier­pli­wo­ścią na tę nie­zwy­kłą radę" - na­pi­sa­łem. ,,Sza­now­ny Pa­nie - od­pi­sał K. A. - pro­szę po­dać, ja­kiej rady Pan ode mnie ocze­ku­je. Daję bar­dzo dużo ogło­szeń o róż­nej tre­ści i nie mogę się zo­rien­to­wać, o co cho­dzi". Sprze­dam więk­szą ilość zu­ży­tych ko­pert. Szy­mon Sto­sik, Żnin ,,Pro­szę zdra­dzić - na­pi­sa­łem - po co komu zu­ży­te ko­per­ty?" ,,Zu­peł­nie nie­po­trzeb­nie do­szu­ku­je się Pan sen­sa­cji" - od­pi­sał Szy­mon Sto­sik. Swe­go cza­su pro­wa­dził ob­szer­ną ko­re­spon­den­cję, po któ­rej zo­sta­ło mu 5 ty­się­cy ko­pert. W pro­gra­mie te­le­wi­zyj­nym o Ame­ry­ce po­wie­dzia­no, że tam lu­dzie usi­łu­ją sprze­dać wszyst­ko, na­wet śmie­ci. Dał ogło­sze­nie, od­zew był duży. Sprze­dał już dwa i pół ty­sią­ca po 150-200 zło­tych za sztu­kę. Co się z nimi dzie­je? Szy­mon Sto­sik ma dwie hi­po­te­zy: a) ko­lek­cjo­ne­rzy z Izra­ela sku­pu­ją sta­ran­nie roz­cię­te ko­per­ty, pła­cąc w do­la­rach; b) po­noć moż­na ku­pić w Niem­czech sku­tecz­ny płyn do zmy­wa­nia pie­czą­tek ze znacz­ków. Wła­sny zbiór dow­ci­pów, cena 10 ty­się­cy zło­tych ,,W tram­wa­ju: - Prze­pra­szam, pani wy­cho­dzi? - Nie, a panu?" 230 dow­ci­pów sta­ran­nie prze­pi­sa­no na ma­szy­nie. - Za­ro­bek ża­den - skar­ży się eme­ryt z War­sza­wy. - Z dzie­się­ciu ty­się­cy zło­tych, ja­kie otrzy­mu­ję, czte­ry ty­sią­ce zaj­mu­je opła­ta pocz­to­wa. Je­śli do­li­czyć do­jazd i po­wrót z pocz­ty, ko­per­tę i ma­ni­pu­la­cje, moż­na się znie­chę­cić. Masz spra­wę we Wro­cła­wiu? Nie przy­jeż­dżaj, za­ła­twię ją za Cie­bie. Le­szek R. ,,Może od­dam Panu swo­ją wro­cław­ską spra­wę, lecz mu­szę wie­dzieć, czy zna Pan nie­miec­ki i czy po­tra­fi Pan uśmie­chać się na za­wo­ła­nie?" - na­pi­sa­łem pod przy­bra­nym na­zwi­skiem do Lesz­ka R. ,,Nie­ste­ty, nie­miec­kie­go nie znam, ale spra­wa jest do za­ła­twie­nia - od­pi­sał. - Są­dzę tak­że, że po­tra­fię się uśmie­chać na za­wo­ła­nie, jak też i nie". Na­pi­sa­łem dru­gi raz do Lesz­ka R. z proś­bą o zwie­rze­nia do re­por­ta­żu. Ma 29 lat, jego fir­ma zban­kru­to­wa­ła. Po­wo­dy: nie miał prze­bi­cia, zna­jo­mo­ści, pie­nię­dzy, nie do­stał ulg skar­bo­wych. Spró­bo­wał z czymś in­nym: na pró­bę, bez re­je­stro­wa­nia fir­my, za­mie­ścił ogło­sze­nie. Mi­nął mie­siąc, do­stał je­den list, ktoś go py­tał o nie­miec­ki i uśmie­chy. Wy­słał więc in­for­ma­cję, w czym może po­móc jego biu­ro usłu­go­we. Klient wię­cej się nie ode­zwał. Le­szek R. są­dzi, że źle się sprze­dał. Trze­ba było na­pi­sać zde­cy­do­wa­nie: ,,Tak, znam obce ję­zy­ki" i: ,,Oczy­wi­ście, że pięk­nie się uśmie­cham", a nie pi­sać męt­nie w sty­lu: ,,Spra­wa jest do za­ła­twie­nia". ,,Ale uświa­do­mi­łem to so­bie do­pie­ro po­tem" - ża­łu­je. ,,Mi­nął mi za­pał do pra­cy na wła­sny ra­chu­nek - koń­czy swój list Le­szek R. - Zna­la­złem etat, będę na zwy­kłej pen­sji i, jak Boga ko­cham, nikt w tym kra­ju nie na­mó­wi mnie do wzię­cia spra­wy w swo­je ręce". Przyj­mę re­kla­mę na an­te­nę sa­te­li­tar­ną. Mam bal­kon w cen­trum Ba­bi­mo­stu Brak re­ak­cji. Obo­zo­wi­sko Ru­mu­nów w po­cze­kal­ni dwor­ca War­sza­wa Wschod­nia Ero­tic club szu­ka chłop­ców mó­wią­cych po nie­miec­ku, Su­lę­cin, skryt­ Z Su­lę­ci­na na­de­szły nie­mal nie­czy­tel­ne ba­zgro­ły: ,,Klub mie­ści się w Niem­czech, a w czym ja po­ma­gam, to moż­na się do­my­ślić. Prze­pra­szam za cha­rak­ter pi­sma, lecz mam cho­ler­ne­go kaca i spie­szę się na piw­ko, zaś pierw­szą set­kę strze­lę za Pana zdrów­ko i uda­ny re­por­taż. Może ma Pan jesz­cze ja­kieś py­ta­nia na te­mat, pro­szę pi­sać, tyl­ko przed wy­pła­tą, bo po wy­pła­cie trud­no od­czy­tać moje pi­smo". Pod­pis nie­czy­tel­ny. Opie­ka nad gro­ba­mi. Mogę prze­słać zdję­cie. C. Na­wroc­ki Nie są­dzi­łem, że C. Na­wroc­ki jest aż tak przed­się­bior­czy: ,,Od­po­wiem na re­por­ter­skie py­ta­nia - od­pi­sał - lecz za wy­na­gro­dze­nie rów­ne ce­nie ogło­sze­nia w >>Ga­ze­cie Wy­bor­czej<<". C. Na­wroc­kie­mu wy­sła­łem sto ty­się­cy zło­tych. ,,Dzia­łam trzy lata - wy­znał. - Opie­ka po­le­ga na tym, że lo­ka­li­zu­ję grób, do­ko­nu­ję grun­tow­nych po­rząd­ków, sa­dzę kwia­ty, re­mon­tu­ję czę­ści me­ta­lo­we i tak da­lej. Cena za jed­no­ra­zo­wą usłu­gę waha się od 500 ty­się­cy do 5 mi­lio­nów zło­tych. Zle­ce­nio­daw­ca­mi są oso­by le­piej sy­tu­owa­ne i za­awan­so­wa­ne wie­ko­wo. W dwóch przy­pad­kach szu­ka­ne­go gro­bu nie było. Klien­ci wy­ma­ga­ją cza­sem po­twier­dze­nia wy­ko­na­nia okre­ślo­nych prac przez ko­ściel­nych czy księ­ży. Nie mam żad­nych po­moc­ni­ków, sa­me­mu wy­god­niej jeź­dzić po kra­ju. Pod­ją­łem się tego typu usług, bo brak in­nej pra­cy. Je­śli w przy­szło­ści będą wy­ciecz­ki na Mar­sa, nie­wy­klu­czo­ne, że zor­ga­ni­zu­ję je wła­śnie ja". WY­DAW­NIC­TWO CZAR­NE ­ SE­KRE­TA­RIAT: ul. Koł­łą­ta­ja 14, III p. 38-300 Gor­li­ce, +48 18 353 58 93 e-mail: RE­DAK­CJA: Wo­ło­wiec 11, 38-307 Sę­ko­wa +48 18 351 02 78, tel. +48 18 351 00 70 e-mail: SE­KRE­TARZ RE­DAK­CJI: DZIAŁ PRO­MO­CJI: ul. An­der­sa 21/56, 00-159 War­sza­wa +48 22 621 10 48 e-mail: DZIAŁ SPRZE­DA­ŻY: Be­ata Mo­tyl, mtm Fir­ma ul. Zwrot­ni­cza 6, 01-219 War­sza­wa, +48 22 632 83 74 e-mail: SKŁAD: ul. Morsz­ty­now­ska 4/7, 31-029 Kra­ków, tel. +48 12 432 08 52 e-mail: Wo­ło­wiec 2011 Wy­da­nie II zmie­nio­ne