Dusza światowa

esiącu, a zupełnie co innego, jak gotujesz codziennie. Dużo rzeczy robisz wtedy odruchowo, upraszczasz, skracasz. W momencie kiedy mam robić potrawę z przepisu, wieloetapową, to nie wiem, czy umiem gotować - bo mi się nie chce, bo mnie to frustruje, za długo trwa, wymaga cierpliwości i staranności, którymi nie zawsze dysponuję. Kiedy gotuję, mam przed oczami moją babcię, która nie używała żadnych miar i wag, wszystko robiła na wyczucie, ja też tak robię: garść tego, garść tamtego, wszystko na oko. Z twoich felietonów o jedzeniu największe wrażenie zrobił na mnie ten pod tytułem Więcej, niż możesz zjeść, gdzie piszesz o all-inclusive: ,,Pytaniem, które zadawałam sobie, leżąc nad basenem błękitnym jak oczy Judasza, było: co z tym wszystkim jest nie tak? Teoretycznie nigdy jeszcze tak wielu ludzi nie posiadających bynajmniej w swym drzewie genealogicznym żadnych książąt nie doświadczało takiej obfitości i przepychu. Skąd więc to nieodparte poczucie, że to wszystko nie powinno mieć wcale miejsca, że powinno zostać zlikwidowane, teraz i natychmiast, zanim Bóg zobaczy i zagrzmi?", i dalej: ,,W atmosferze hotelowej restauracji wisi właśnie coś z atmosfery radosnego bezprawia, infantylnej anarchii, wielkiego <>. Jest w tym jakaś perwersyjna radocha z marnowania tego, czego nie wolno marnować, uciecha z łamania tabu". Doświadczenie all-inclusive jest banalne i dotyczy coraz większej liczby osób jeżdżących do Egiptu, ale tym bardziej powinniśmy być na nie wyczuleni, bo jest szczególne i nieporównywalne z niczym. Szwedzki stół podczas śniadania w hotelu w żaden sposób nie oddaje doświadczenia all-inclusive, tak samo bankiet - bo ilość jedzenia na bankiecie jest skończona, jest to wydarzenie jednorazowe, świąteczne, poza tym jedzenie na bankiecie może być przemysłowe, ale może też być starannie przygotowane przez jakąś małą restaurację. Wydaje mi się też, że nie istnieje coś takiego jak bardzo drogie all-inclusive: jeśli ktoś jest naprawdę bogaty, to woli iść do dobrej restauracji, nie jest dla niego atrakcją żarcie cały czas. W all-inclusive chodzi wyłącznie o tę monstrualną ilość. To jedzenie jakościowo jest średnie, a nawet jeśli bywa dobre, to nakładane na talerz w dowolnych ilościach i konfiguracjach, tę jakość i tak traci. To ta ilość jest dla ludzi taka nęcąca i podniecająca, fakt, że to jest nieskończone, że mają do czynienia z nieskończonością jedzenia. Użyłaś w tym felietonie klamry baśniowej - all-inclusive jako spełnienie snu o krainie pieczonych gołąbków i chatce z piernika i biszkoptu. Oraz o rzece płynącej mlekiem i miodem, ,,stoliczku, nakryj się". Tak, to dość pierwotne marzenia ludzi - o nasyceniu totalnym, i all-inclusive sprzedaje im wrażenie realizacji takiego marzenia. Ale jest to potworne, monstrualne, depresyjne. Uczestniczenie w tym totalnie upokarza, bo ulegasz temu, łapiesz się na to. Zestawiłam sobie dwie rzeczy, o których pisałaś: przemysłowy chleb na all-inclusive, zrobiony z nie wiadomo czego, i jedzenie, które w Hudson gotowała Rita, ,,Amerykanka portugalskiego pochodzenia, o usposobieniu wesołej świętej, która przyjeżdżała wieczorami furgonetką, by zrobić dla nas kolację. Nie była młoda, ale była za to piękna; całkowicie pozbawiona chropowatości i kantów, tak że chciało się bezustannie do niej zakradać i rzucać jej się na szyję. Niestety, rzeczy, które robiła, były tak dobre, że potrafiliśmy siedzieć do północy, wylizując półmiski, garnki i pokrywki, dawno zapomniawszy o przymiotach, takich jak rozwaga, godność, pion. Jej pieczenie, zupy, sałaty i ciasta były kolejnym dowodem na to, że żywność jest żywa i przewodzi uczucia, nastroje i energie; wszystko, co przygotowywała, oprócz niezwykłego smaku zawierało wyczuwalne molekuły jej pogody, ciepła i nigdy niepsującego się humoru. Nigdy nie spotkałam nikogo, kto by lepiej, i mam tu też na myśli wektor metafizyczny, gotował". Kiedy czytałam o Ricie, pomyślałam, że to jest bardzo prawdziwe - jeśli ktoś jest w złym humorze, nie wychodzi mu gotowanie, i to się czuje, jedząc jego potrawy. Z tego się właśnie biorą złe passy kulinarne - ze złej energii osobistej. Coś się z tobą dzieje, masz w sobie konflikt, chaos i przenosisz to na jedzenie, które przygotowujesz, dosłownie, jak infekcję. Niesamowite, jak bardzo to działa: gotujesz, gotujesz, wszystko jest świetne, aż nadchodzi dzień, kiedy spod twoich rąk wychodzi potrawa, w której nic się nie zgadza, która nosi wirusa chaosu. A jakie są twoje największe ekstazy kulinarne i czy zbiegają się one z pobytem za granicą? Nie wiem. One chyba zbiegają się raczej z byciem szczęśliwą. To tak jak z jedzeniem - kiedy jesteś rozsypana psychicznie, nie możesz niczego zjeść, człowiek nieszczęśliwy jest chyba zamknięty n