Śpiąca Alicja (twarda)

Można przez kilka lat swego życia nie opuszczać sypialni, a mimo tego podróżować wszędzie. Dzięki wyobraźni, mądrości płynącej z doświadczeń, dzięki sile czerpanej od siebie samego. Tym sposobem przekracza się granice, pozornie nie do pokonania.

Alicja James jest chora. Żaden lekarz nie umie poprawnie jej zdiagnozować, chociaż schorzenie przybiera na sile i liczy się czas. Nogi Alicji odmawiają posłuszeństwa, a ona sama zostaje przykuta do łóżka, krzesła. Zależna od innych, w tym swojej pielęgniarki, jedyny kontakt ze światem dają listy. Listy od słynnych braci, Williama i Henry?ego. Mimo fizycznego cierpienia, Alicja potrafi zadbać o rozwój intelektualny. Wzbudza podziw swoją inteligencją, ciętym poczuciem humoru. Ile mogłaby osiągnąć, gdyby tylko los potoczyłby się inaczej?

Książki czysto biograficzne mają to do siebie, że zazwyczaj warto znać daną postać, chociażby kojarzyć. Dlatego lubię powieści oparte na faktach, wówczas można dopiero zaznajomić się z wydarzeniem, nieco od strony fikcyjnej, co jednak nie przeszkadza. Przeglądając zapowiedzi wydawnicze natknęłam się na ?Śpiącą Alicję?. Instynktownie zechciałam sięgnąć po tę publikację, tym bardziej, iż sam opis mnie zachęcił. Wcześniej nie słyszałam o Alicji James, jednak nazwisko obiło mi się o uszy. Henry, jej brat, był utalentowanym pisarzem, który stworzył między innymi ?Portret damy?. Książkę zekranizowano, a główne role zagrali Nicole Kidman i John Malkovich. Natomiast William zasłynął jako wybitny filozof i psycholog, współtwórca pragmatyzmu. Gdzie w tym wszystkim jest Alicja? Kim była, że postanowiono poświęcić jej tę pozycję? Tego pragnęłam się dowiedzieć. Nie pożałowałam wyboru, bo zdołałam poznać naprawdę wspaniałą osobę. Fascynującą, choć dzielą nas lata.

Hooper swoją pracę oparła na pamiętniku autorstwa Alicji. Wydano go dopiero kilkadziesiąt lat po jej śmierci, a dla współczesnych poglądy wyznawane przez pannę James były co najmniej szokujące. Feministka, zaciekle broniąca swego zdania, zbuntowana. Mogłaby stworzyć błyskotliwą karierę, gdyby tylko urodziła się w innych czasach. Poprzez zapiski wyłania się obraz kobiety nietuzinkowej. Niestety, nie musiała walczyć tylko z opiniami otoczenia, ale przede wszystkim ze sobą. Choroba krzyżowała plany, jednak Alicja zdołała odbyć sporo podróży i ciągle się rozwijała, mimo tylu przeciwności. Sądzę, że to mógłby być prawdziwy wzór dla wielu kobiet i chciałabym, aby jak najwięcej osób poznało tę historię.

Mamy przed sobą wspaniały obraz epoki. Dzięki spostrzeżeniom Alicji dostrzegamy tło historyczne, ciężkie czasy dla kobiet, które nadal musiały być podporządkowane swoim mężom, zawsze się uśmiechać i zapomnieć o marzeniach, o ile nie dotyczyły posiadania rodziny. James charakteryzowała się ciętym językiem oraz szerokim kątem spojrzenia. Doskonale widziała zakłamanie, fałsz, pewną pogardę dla płci żeńskiej. Podwójne standardy i gnijące wnętrza elit chcących na siłę ukazywać swą wyższość. Judith Hooper włożyła mnóstwo pracy, aby zaciekawić czytelnika ? moim zdaniem, świetnie się spisała.

Oczywiście, pamiętajmy też, iż mimo wszystko to powieść i zawiera elementy fikcyjne. Łatwo je rozgraniczyć. Natykamy się na sporo postaci, ale bohaterka tytułowa kradnie cały blask. Trudno jej nie lubić, a czy współczuć? Nie wiem. Ta moc zachwyca, można tylko żałować, że nie dane jest nam spotkać Alicji osobiście. Na szczęście, książka częściowo rekompensuje to uczucie. Zamierzam sięgnąć po nią po raz kolejny, tym razem zaopatrzyć się w ołówek i pozaznaczać najciekawsze fragmenty. Po drodze trafiłam na mnóstwo złotych myśli, takich godnych zapamiętania i powrotu do nich w trudniejszych chwilach. Lektura naprawdę mnie usatysfakcjonowała, robi wrażenie.

?Śpiąca Alicja? zdecydowanie przypadnie do gustu osobom mającym chęć na lekturę powolną, mającym chęć na delektowanie się każdym słowem. Judith Hooper w fascynujący sposób przybliżyła sylwetkę swojej bohaterki. To tylko sprawiło, że z przyjemnością poszukam większej ilości informacji o Alicji James.

"Myślę, że jeśli będę regularnie opisywać wydarzenia, a raczej ich brak, zdołam pozbyć się choć w części poczucia samotności i opuszczenia, które mi towarzyszą."

Wyjątkowo interesująca i satysfakcjonująca propozycja czytelnicza, po którą z pewnością warto sięgnąć. Zmysłowo przenosi czytelnika w klimat ostatniego dwudziestolecia dziewiętnastego wieku, wspaniale odmalowując ciekawe obrazy społecznej rzeczywistości. Przede wszystkim jednak ukazuje fascynującą osobowość Alicji James (1848-1892), kobiety niezwykłej, choć przykutej do łóżka i cierpiącej na niezdiagnozowaną chorobę, to jednak wykazującej się wspaniałym umysłem i wielką wrażliwością. To właśnie na podstawie napisanego przez Alicję pamiętnika, wydanego dopiero czterdzieści dwa lata po jej śmierci, osnuta jest ta wciągająca z różnych perspektyw opowieść. Pięknie opowiedziana historia, w którą zanurzamy się z ogromną przyjemnością, doskonale odbieramy ból i cierpienie głównej bohaterki, ale również niewiarygodną ciekawość świata i ludzi. Książka wypełniona przenikliwym humorem, zabawnymi epitetami, trafną ironią, celnymi spostrzeżeniami i wnikliwymi konkluzjami. Jakże niezwykłą i nietuzinkową postacią była Alicja, zmuszona mierzyć się z fizycznymi ograniczeniami, dławić bunt wobec cielesnych ułomności, poszukiwać psychicznej równowagi i pomimo wszystko prowadzić życie będące świadectwem niestrudzonej konfrontacji i potężnego triumfu inteligencji.

Autorka oddając głos kluczowej postaci przybliża charakter relacji łączących Alicję z braćmi, Williamem, wybitnym psychologiem i Henrym, sławnym pisarzem. Oczywiście, nie zabrakło również bliskich odniesień do rodziców i pozostałego rodzeństwa. A także intymnych więzi łączących James z Sarą Sedgwick i Katherine Loring. Słuchamy, jak Alicja z przekonaniem walczy o prawa kobiet, aby ich życie nie było definiowane przez mężczyzn, nie posiadało cech drugorzędności, nie miało ograniczonego dostępu do zdobywania wiedzy, wyboru ścieżek samorealizacji i spełniania się w świecie. Bezlitośnie wytyka błędy, pozory, fałsz, dwulicowość elit ówczesnego społeczeństwa, mieszankę pogardy i wyższości. Jesteśmy pod wrażeniem jej precyzyjnych poglądów, błyskotliwych osądów i trafnych opinii. Przypuszczamy, że zupełnie inaczej potoczyłyby się losy Alicji, gdyby przyszło jej żyć w dzisiejszych czasach, niewątpliwie byłaby niezwykle aktywną i spełnioną osobą. Nowa Anglia, Anglia, Francja, Szwajcaria, Włochy, podróże które zdołała odbyć, oraz wiele innych, o których jedynie marzyła. Wyłania się bardzo wyrazisty, plastyczny i ekspresyjny portret wyjątkowej osoby, świadomej, mądrej, odważnej, obdarzonej kreatywną wyobraźnią, artystycznymi talentami, silnymi cechami charakteru, idealnie komponującej się z pozostałymi sławnymi członkami rodziny Jamesów. Kobiety "na przemian rozpieszczanej, pomijanej, ugłaskiwanej, niedocenianej, tłamszonej i poświęcanej dla dobra innych". A jednak "bez względu na ubogość doświadczeń, zawsze znającą swoją wartość - wykorzystującą każdą okazję, która pojawiała się na prostej i wąskiej ścieżce jej życia...".

bookendorfina