Powstanie `44

Jeśli ktoś chce poczytać o powstaniu warszawskim przez pryzmat decyzji strategicznych największych graczy dwudziestowiecznego świata, to jest to lektura dla niego. Lektura z najwyższej półki. Ktoś napisał tutaj, że nie jest to książka o powstaniu. Jak najbardziej jest to książka o powstaniu. Davies stosuje ujęcie wielopłaszczyznowe, tak zwane ujęcie top-down. Ujęcie niełatwe. Barwnie opisuje i interpretuje poczynania Wielkiego Sojuszu w kontekście powstania, politykę okupanta hitlerowskiego i sowieckiego, robi to szeroko i z rozmachem. Szczegółowe wydarzenia pokazuje często w kilku zdaniach i notatkach świadków, wszystko podporządkowując opisowi powstania w perspektywie wielkiej polityki ówczesnych mocarstw. Tematykę powstania poznawałem zupełnie inaczej: najpierw rodzinne dyskusje podczas świąt czy urodzin, pierwsze książki opisujące walki, życie ludności cywilnej, chodząc po Warszawie poznawałem miejsca walk i zbrodni, tablice upamiętniające lub ich brak (!) na ulicach Warszawy, oczywiście Muzeum Powstania, filmy i sztuki o powstaniu, "śladami powstańczej fotografii", internet i gorące niepublikowane wspomnienia powstańców, kolejne rocznice, kolejne pytania, godzina W pod warszawską Rotundą, obowiązkowe obecności na Placu Krasińskich, kwatery z brzozowymi krzyżami i tabliczkami z przerażająco małymi liczbami... Norman Davies spina moja wiedzę o powstaniu na poziomie najbardziej ogólnym. Z tą wiedzą z powrotem mogę mogę wrócić w świat szczegółów o bohaterstwie powstańców Warszawy. Polecam.

Niewiele książek o historii Polski zostało wydanych na całym świecie, ale ta lektura do nich należy. Nie jest ona pustą przedłużoną encyklopedyczną definicją czy zbiorem liczb, lecz opowieścią. Nie tylko mówi o faktach, ale też opowiada o odczuciach powstańców, Niemców i prostych ludzi. Nie opiera się na sloganach historii (np. nie wszyscy Niemcy uznawali Polaków za bandytów) i nie powiela ich. Mimo swojej grubości książka nie jest typową "cegłą", ma dar wciągania czytelnika w treść. Przed przeczytaniem trzeba wiedzieć tylko to, że Niemcy napadli na Polskę 1 września 1939, resztę faktów podaje autor. Można napisać referat o powstaniu warszawskim używając tylko tego źródła. Zadaje ona pytania "dlaczego?" i "po co?", tak dzisiaj obecne w dyskusji o powstaniu. Pokazuje obojętność Rosjan, bohaterstwo żołnierzy AK, NSZ (neguje głoszony przez komunistów ogromny wkład AL w walki). Jeśli ktoś chce dowiedzieć się o AK i Polsce podziemnej, to polecam tę książkę. Warto ją przeczytać nawet tylko dla walki o prawdę w przekłamywanej przez PRL historii Polski.