Ostatnia królowa

Napisana z rozmachem, wyczuciem oraz przekonującym oddaniem czasów Joanny Kastylijskiej. Historyczne fakty równoważą się ze wspaniałą narracją, emocjami i sylwetkami bohaterów powieści, pejzażami. To połączenie daje w rezultacie sycącą pod każdym względem, naprawdę dobrą lekturę. Polecam na długie i gorące letnie wieczory. "Ostatnia królowa" Gortnera - doświadczonego już pisarza powieści historycznych - to prawdziwy wehikuł czasu, który zabiera czytelnika na niepowtarzalne wakacje.

Co musi zrobić człowiek, żeby zasłużyć sobie na miano szaleńca? Wbrew pozorom, aby zdobyć tę etykietkę, wystarczy całkiem niewiele. Zazwyczaj już lekkie odstępstwo od narzuconych norm czy też inne poglądy są przyczyną wytykania palcami i przykrych obelg.

Joanna Kastylijska, inaczej zwana Szaloną, opuszczając swój rodzinny dom w Hiszpanii i wychodząc za mąż nie spodziewała się, że spotka ją tak wielkie szczęście. Wyjazd z ukochanego kraju i przyszłe życie z zupełnie obcym mężczyzną kojarzyło jej się ze zniewoleniem i katorgą. Tymczasem już pierwsze dni we Flandrii pokazują jak bardzo się myliła. Nowy współmałżonek Filip II jest nie tylko nadzwyczaj przystojny, ale i namiętny oraz uczuciowy. Szczęście jednak nigdy nie trwa wiecznie, a czas prędko pokazuje, że pierwsze wrażenie zazwyczaj bywa mylące.

Biorąc pod uwagę fakt, że utwór jest pisany w narracji pierwszoosobowej z perspektywy Joanny, czytelnik momentalnie zżywa się z tą kobietą i kibicuje jej zmaganiom do ostatniej strony. Główna bohaterka jest osobą wyjątkowo zdeterminowaną i odważną. Wiele innych kobiet, znajdując się w sytuacjach, których doświadczyła Joanna, załamałoby się i dało podporządkować względnie silniejszemu mężczyźnie. Tak się jednak nie stało w przypadku dziedziczki hiszpańskiego tronu, władczyni dzielnie idzie przez życie i odważnie stawia czoła nowym wyzwaniom i niepowodzeniom.

W książce C.W. Gortnera niebywale rzuca się w oczy ogromna ilość intryg i spisków, z jakimi musi borykać się główna bohaterka. Każda kolejna strona powieści zaskakuje i podnosi napięcie. W pewnych momentach aż trudno było uwierzyć, że owe wydarzenia rzeczywiście mogły mieć miejsce w realnym świecie. Nie należy jednak zapominać, że ?Ostatnia królowa? nie jest dokładną rekonstrukcją życia Joanny Kastylijskiej, wiele wątków ma swoje źródło w wyobraźni autora aniżeli w faktycznych kronikach.

Cieszę się, że miałam możliwość zapoznania się z treścią książki pół hiszpańskiego autora. Lektura tej powieści nie tylko mnie pochłonęła, ale i sprawiła, że zaczęłam szukać innych źródeł historycznych, w których byłaby mowa o dzielnej Joannie Szalonej i nie tylko. Przez karty książki przewija się bowiem duża ilość innych postaci, na które również warto byłoby zwrócić uwagę w swoich dociekaniach. Dodatkowo pisarz raczy czytelnika dużą ilością szczegółów i barwnymi opisami ówczesnej scenerii.

?Ostatnią królową? można określić mianem godnej polecenia powieści historycznej z frapującym romansem i chytrymi intrygami w tle. Pokazuje ona jak wiele ciekawych i nietuzinkowych postaci, o których istnieniu przeciętny człowiek nawet nie zdaje sobie sprawy, skrywa europejska historia. Każdy kto sięgnie po książkę Christophera Gortnera na pewno się nie rozczaruje.

Joannie I Kastylijskiej, córce arcykatolickiej pary królewskiej - Izabeli Kastylijskiej i Ferdynanda Aragońskiego, Historia ukuła przydomek Szalona. I to nie tylko dlatego, że - jak twierdzi wielu uczonych - dotknęła ją dziedziczna choroba rodu Trastamara, depresja maniakalna, którą pogłębił 46 - letni pobyt w dożywotnim więzieniu w twierdzy Tordesillas (swoją drogą, któż pozostałby przy zdrowych zmysłach w podobnych okolicznościach?), lecz zważywszy na bezprzykładną odwagę, zaciekłą determinację, zadziwiającą bezkompromisowość i niezwykłą pomysłowość, jakimi kierowała się walcząc o należne jej dziedzictwo z męską pychą, próżnością, ambicją, żądzą władzy oraz skrajną mizoginią. Jej burzliwe losy, wyrządzone jej krzywdy i długoletnia gehenna, z której wyzwoleniem okazała się dopiero śmierć, stały się tematem powieści Christophera Gortnera "Ostatnia królowa".

16-letnia Joanna, piękna i inteligentna hiszpańska infantka, zostaje żoną o rok starszego Filipa Pięknego Habsburga, władcy Flandrii. Młodzi - co rzadko się zdarza w małżeństwach dynastycznych - zapałali do siebie gorącym i namiętnym uczuciem. Nad szczęściem Joanny gromadzą się jednak czarne chmury za sprawą wpływowego biskupa Besancon, wychowawcy, mentora i zaufanego doradcy Filipa, który staje się jej nieprzejednanym wrogiem i nieustannie spiskując wyraźnie próbuje skłócić ją z mężem. Kiedy nieoczekiwanie Joanna zostaje następczynią tronu Hiszpanii, sytuacja przybiera dramatyczny obrót.
Arcyksiążę, dzięki staraniom biskupa, ma znacznie większe ambicje niż uzyskanie tytułu królewskiego małżonka; nie może znieść myśli, że w oczach świata będzie musiał podporządkować się władzy żony; zaczyna knuć intrygi z odwiecznym wrogiem Hiszpanii - Francją oraz hiszpańskimi grandami starając się pozbawić Joannę praw do tronu. Nie zawaha się przed żadnym okrucieństwem i nikczemnością, byle tylko dopiąć swego - ogłasza nawet, że przyszła królowa jest niezrównoważona. Szalona.
Infantka, nieustannie zdradzana przez doradców i najbliższych traci zaufanie do wszystkich z wyjątkiem siebie. Wyrafinowane spiski i intrygi doprowadzają Joannę do ostateczności - i w konsekwencji do tragedii. Kiedy wszyscy odwracają się od niej, władczyni nie traci hartu ducha wykazując się w chwili próby niespotkaną siłą, odwagą i determinacją, podejmując walkę o dziedzictwo swoich dzieci. Za swój upór przyjdzie jej zapłacić ogromną cenę...

Christopher Gortner po raz kolejny udowodnił swój pisarski kunszt oraz niezwykłą umiejętność wiernego odtworzenia realiów, oddania charakteru i ducha epoki, w granicach której się porusza. Sprawił, że przeniosłam się w czasie - tym razem na renesansowe dwory XVI - wiecznej Europy - do Anglii Tudorów, Francji Walezjuszy, no i oczywiście na hiszpański dwór Izabeli i Ferdynanda. Autor z ogromnym rozmachem i niezwykłą dbałością o szczegóły zaprezentował zawiłości i niuanse ówczesnej polityki oraz zagmatwaną sytuację polityczną Hiszpanii, świeżo zjednoczonej pod berłem Ich Arcykatolickich Wysokości, wstrząsanej wewnętrznymi niepokojami i rządzonej twardą ręką królowej Izabeli - gwarantki jedności monarchii. Na tym jakże barwnym, bogatym tle autor przedstawia dramatyczne losy hiszpańskiej infantki Joanny, bardzo udatnie i w sposób przemawiający do wyobraźni kreśląc jej zaskakująco wielowymiarowy i przejmujący portret psychologiczny. Gortner nadzwyczaj wiarygodnie oddaje osobowość i charakter bohaterki analizując rozmaite jego aspekty - oddanej córki, wiernej żony, kochającej matki, zaufanej siostry, namiętnej kochanki i dumnej władczyni. Joanna jawi się nam jako kobieta wrażliwa i delikatna, nieprzeciętnie inteligentna, pełna temperamentu, a jednocześnie o nieugiętej woli, silnym charakterze, niezwykłej odwadze i gotowości do największych poświęceń. Autor, wykazując się znakomitą znajomością ludzkiej natury, ukazał jej wewnętrzne rozdarcie między miłością do ojczyzny, rodziców, męża i dzieci, pomiędzy uczuciem a obowiązkiem, któremu podporządkowała swoje życiowe wybory. Joanna to świadoma swej roli, zmuszana do ciągłych wyrzeczeń, kierująca się dobrem kraju dumna królowa, a zarazem wielokrotnie zdradzana, upokarzana, krzywdzona ofiara męskich ambicji uwikłana w tryby bezwzględnej machiny walki o władzę, której jedyną bronią okazały się nieustępliwość i upór. Gortner dołożył wszelkich starań, by lekceważona, uważana za obłąkaną, dziwadło nieledwie, monarchini, odzyskała ludzką twarz i godność. Z kart powieści wyłania się obraz kobiety z krwi i kości próbującej jak najlepiej rozegrać karty, jakie rozdał jej los, zapanować nad swoim życiem nie mając zbyt wielkiego wyboru, utrzymać należne jej dziedzictwo wykorzystując niekonwencjonalne metody i środki stojąc na z góry przegranej pozycji; tragiczna postać Joanny budzi współczucie, podziw i szacunek.

"Ostatnia królowa" to doskonały, przejmujący portret psychologiczny udręczonej kobiety skazanej przez najbliższych na szaleństwo i zapomnienie, a mimo to silnej na tyle, by wbrew wszystkiemu przeprowadzić swoją wolę, stać się godną następczynią swojej matki. Burzliwe losy Joanny obrosły legendą, choć Historia potraktowała ją niesprawiedliwie - historia pisana przez mężczyzn - była przecież prawowitą królową, a jej odmowa abdykacji dała początek imperium, które zyskało potęgę pod panowaniem jej syna Karola V oraz wnuka, Filipa II. Gortner przywraca należne jej miejsce snując ponadczasową opowieść o ludzkich namiętnościach i ambicjach, które każą przedkładać polityczny interes nad lojalność, wierność i miłość sprawiając, że nawet niegdysiejsi kochankowie stają się śmiertelnymi wrogami, a najbliżsi za nic mają więzy krwi.
Gorąco polecam Wam opowieść o losach niezwykłej królowej, której jedyną winą było to, że urodziła się kobietą i ośmieliła się dochodzić swoich praw w świecie zdominowanym przez mężczyzn.