Moce wikingów (twarda)

Od kilku lat historia Skandynawów cieszy się dużym zainteresowaniem nie tylko historyków, ale również fanów seriali. Dzięki produkcji pt.: Vikings" miliony widzów po raz pierwszy zetknęły się z odległą przeszłością Normanów i zaczęły samodzielnie zgłębiać losy przodków dzisiejszych Szwedów, Norwegów, czy Duńczyków. Do tego celu znakomicie nadaje się książka pt.: "Moce wikingów". Świat wczesnośredniowiecznych Skandynawów autorstwa Władysława Duczki, która otwiera przed czytelnikami magiczny świat normańskich wierzeń i obrządków religijnych.

Władysław Duczko, z wykształcenia archeolog, od wielu lat prowadzący prace wykopaliskowe na terenie Szwecji, napisał książkę o charakterze popularnonaukowym, w której przedstawia efekty swoich dotychczasowych badań archeologicznych. W oparciu o interpretacje elementów stanowiących zawartość licznych grobów normańskich, autor rekonstruuje życie religijne i społeczne wczesnośredniowiecznych Skandynawów przedstawiając ich stosunek do magii i przedmiotów z nią związanych.

FIBULA PRAWDĘ CI POWIE

W epoce wikingów (której początek datowany jest przez autora na VIII stulecie) niemal każdy aspekt życia był u Normanów związany z obszarami magii i religii. Panujący wówczas politeizm dawał podstawy do szczególnego kultu bogów i otaczania się przedmiotami o mistycznym charakterze. Informacje te potwierdzają znaleziska z grobowców kobiet i mężczyzn, którzy we wczesnym średniowieczu zamieszkiwali tereny Skandynawii. W kolejnych rozdziałach "Mocy wikingów", Władysław Duczko ze szczegółami przedstawia najciekawsze znaleziska grobowe, dokonując rozległego opisu tych przedmiotów, który ułatwia wyjaśnienie ich znaczenia dla ówczesnych Skandynawów. Wyjątkowo interesujące są tu opisy bogato zdobionych fibul, znalezionych przy szczątkach kobiet, które informują nas nie tylko o panującej wówczas modzie, ale również stanowią exemplum wiary w magiczną moc normańskich przedmiotów.

FALLUS W KAMIENIU I NA BIŻUTERII

Im bardziej zagłębiamy się w lekturze "Mocy wikingów", tym więcej wątków absorbuje naszą uwagę. Nie da się ukryć, że największe zainteresowanie wzbudzają kwestie związane z płodnością i wszechobecnymi wizerunkami fallusa, którymi otaczali się wikingowie. Przekonanie o tym, że posiadanie przedmiotów z fallicznymi zdobieniami zapewnia pomyślność podczas zapłodnienia może dziś wzbudzać niemałe zdziwienie, jednak dla bohaterów tej książki był to oczywisty wyraz próśb o przychylność bogini Frei w rozmnażaniu się i wydawaniu na świat (zwłaszcza męskiego) potomstwa.

Porządek chronologiczny, interesująca tematyka, dbałość o szczegóły i ilustrowanie wszystkich opisywanych znalezisk to zdecydowanie największe zalety "Mocy wikingów". Mimo tak wielu pozytywów, pewne elementy mogą przeszkadzać czytelnikowi w spokojnej lekturze pierwszego tomu opowieści o świecie wczesnośredniowiecznych Skandynawów. Są to przede wszystkim liczne odwołania do drugiego tomu tego cyklu (a często nawet zapowiedzi zawartych tam treści), które rozpraszają naszą uwagę i niemal obligują nas do jego przeczytania. Myślę, że odbiorcy zainteresowani przedstawionymi zagadnieniami nie potrzebują tego typu wskazówek, by sięgnąć po inne publikacje tego autora. Do tego, jak na pozycję o charakterze popularnonaukowym przystało, Duczko zupełnie niepotrzebnie rozwija pewne wątki (jak początki islamu), które powinny być powszechnie znane każdemu czytelnikowi, niezależnie od wykształcenia. Te niewielkie zastrzeżenia nie wpływają jednak na mój pozytywny odbiór "Mocy wikingów". Być może to właśnie dzięki tej książce zacznę analizować naukowe publikacje na temat ludów Północy i poznam bliżej historię i obyczaje wczesnośredniowiecznych Normanów.

"Wszędzie tam, gdzie Skandynawowie zatrzymywali się na dłuższy czas, archeolodzy znajdują materialne ślady ich obecności. Jest ona jeszcze bardziej widoczna, jeżeli razem z wojownikami przybywały kobiety."

Świetnie odnalazłam się w książce, wiele dowiedziałam się, a czytanie sprawiło mi ogromną przyjemność. Pochłonęło mnie spojrzenie na wczesnośredniowieczne czasy, nie tylko dlatego, że jestem mocno zainteresowana tematyką opisywaną w publikacji, ale również z powodu bardzo przejrzystego i przekonującego stylu pisania autora. Znakomicie przybliżona tematyka epoki wikingów, ich kultury, sfery duchowej, stylu życia, wydźwięku czterech twórczych i niszczących wieków. Profesjonalnie przedstawiona, bez przytłaczania specjalistycznymi terminami, wyjaśniona z wielką pasją, wzbogacona licznymi zdjęciami i ilustracjami. Szkoda było kończyć tę niesamowitą podróż, dlatego z niecierpliwością wyczekuję drugiego, mam nadzieję, że równie angażującego tomu.

Wikingowie, piraci, grabieżcy, doskonali najemnicy wojenni, ale też odkrywcy nieznanych światów, kupcy przyczyniający się do rozkwitu gospodarek, ludzie Północy wpływający na przemiany strukturalne społeczeństw i królestw, twórcy miast, a nawet państw. Wierzyli w wielu bogów i w inne nadprzyrodzone istoty, mieli silne poczucie hierarchiczności i własnej wartości, a także świadomość dominacji przeszłości nad ich życiem. Jakże ciekawie było czytać o odnalezionych przedmiotach wikingów, a zwłaszcza różnorodnej biżuterii ukazującej dynamikę życia, trendy artystyczne, wykorzystywane techniki tworzenia, formy i motywy. Ozdoby jako wyznacznik prestiżu społecznego, wyznawanej idei religijnej, przynależności do grupy społecznej, etnicznej, oraz niezwykle fascynujący magiczny sposób myślenia dawnych mieszkańców Północy.

Przypisywane przedmiotom moce, w tym także związane z magią ochronną amulety i talizmany, skarby zakopywane w ziemi, jako element kultu przodków i ich dziedzictwa, przedmioty składane do mogił, należące do tradycji, będące swoistym kapitałem rodowym, manifestacją mentalności, wyobrażeń i mitologicznych wierzeń. Przyznam, że bardzo ciekawie było na to wszystko spojrzeć z punktu widzenia znalezisk archeologii, zrozumienia wikińskiej odrębności w postrzeganiu i pojmowaniu świata, silnego przywiązania do przeszłości, kulturalnych odniesień, skupienia wokół czołowych rodów, obrazu wspólnot wikińskich, skonfliktowanych, przesiąkniętych zemstą i morderstwami. Mobilni wikingowie, dla których migracja stała się instrumentem rozwiązywania problemów społecznych, politycznych i populacyjnych, wciąż będą zachwycać swoją historią.

...