Głód

Nazwisko autora, tytuł i opis na okładce - oto trzy elementy, które w moim przypadku najczęściej decydują o wyborze kolejnej lektury. Graham Masterton, "Głód", apokaliptyczna wizja ginącej z głodu Ameryki - tak połączone trio w ekspresowym tempie podjęło za mnie jedyną słuszną decyzję: czytam! Teraz, po przebrnięciu przez ponad czterysta stron, decyzja ta wcale słuszną mi się nie wydaje...
Owszem, zaczęło się nieźle - na w miarę spokojnej, nieźle prosperującej amerykańskiej farmie w mgnieniu oka nieznany wirus niszczy całe połacie pszenicy. Szybko okazuje się, że ten sam problem dotyka również inne farmy, a także ogrody warzywne i sady w całych Stanach. No, myślę sobie, będzie się działo. Niestety "Głód" okazał się jedynie kilkusetstronicowym oczekiwaniem na coś, co podczas lektury powieści takiego autora jak Masterton czytelnik powinien mieć od razu podane jak na tacy. Strach, dramat, akcja, tempo, szok, niedowierzanie, gęsty jak smoła klimat - właśnie tym powinny cechować się dobre książki o tematyce apokaliptycznej. A "Głód"? "Głód" tylko dobrze się zapowiada.
A opis na okładce zdaje się, że dotyczy całkiem innej powieści. "Wstrząsający obraz Stanów Zjednoczonych" - z grubsza opisane pola czarnej pszenicy i walające się gdzieś po kątach zgniłe pomidory nie wstrząsają ani trochę. "W przerażającym, apokaliptycznym krajobrazie" - w jakim? Chyba coś przeoczyłem. "(...) bohaterowie powieści. Ich losy stają się pretekstem do pokazania wstrząsającego opisu najnikczemniejszych ludzkich zachowań" - fakt, jakoś tam Masterton próbuje pokazać, że za puszkę konserwy człowiek człowieka chętnie utopiłby w łyżce wody, ale korelacja z resztą fabuły jest tutaj mizerna (czasem miałem wrażenie, że czytam na zmiany dwie różne książki). "Coraz powszechniejsze stają się wyuzdane praktyki seksualne i kanibalizm" - parę tak zwanych scen łóżkowych, tu i ówdzie okraszonych przez autora zbędnymi wulgaryzmami, i jeden (opisany jednocześnie i brutalnie i głupio) gwałt. "Wyuzdane praktyki seksualne" to stwierdzenie nad wyraz przesadzone. A kanibalizm? Cóż, zdaje się, że opis na okładce stworzył ktoś, kto wcale tej książki nie przeczytał lub zrobił to bardzo pobieżnie. I szczerze mówiąc wcale się temu komuś nie dziwię, bo "Głód" do literatury, którą nazwać możemy wciągającą, na pewno nie należy. Pozornie wartka akcja dłuży się czasem niemiłosiernie, banalne dialogi nie ciekawią, zbędne wątki psują fabułę, apokaliptycznego klimatu nijak wyczuć się nie daje. Momentami czyta się to tylko dla samego czytania. A na domiar złego zakończenie fatalnie urywa tę powieść jakby w połowie drogi. I powoduje głód. Głód przeczytania czegoś naprawdę dobrego.

Twórczość Grahama Mastertona cenię i uwielbiam od lat. Choć nie każda jego książka wywiera na mnie tak samo dobre wrażenie, bowiem ma on w swoim dorobku nieco gorsze pozycje, tak ?Głód? z pewnością się do nich nie zalicza. W tej książce jest wszystko to, z czego słynie Masterton: dobry pomysł, świetne wykonanie, desperacja, realistyczni bohaterowie, spisek i tajemnica. Dodajcie do tego nieco apokalipsy, a otrzymacie historię, która pochłonie Was bez reszty.
W USA zaczynają gnić całe plantacje zbóż. Jeden z właścicieli największych farm w Stanach, Ed Hardesty, dostrzega na swoim polu dziwną, do tej pory niespotykaną zarazę. O ile co roku część plonów zostaje spisana na straty, tak w tym przypadku sprawa wygląda o wiele gorzej. Wszystkie pola uprawne zostały zaatakowane przez dziwnego wirusa, trudnego w identyfikacji, który w zastraszającym tempie niszczy zboże i zaczyna atakować inne rośliny uprawne. Zaczyna to grozić całkowitą klęską, podstawowe produkty służące do wyżywienia ludności zostają skażone. Najpotężniejszy naród świata z dnia na dzień stacza się na dno. Ludzie zapominają o człowieczeństwie, a uruchamia się w nich jedynie zwierzęcy instynkt przetrwania.
Apokalipsy w wykonaniu Mastertona jeszcze nigdy nie doświadczyłam, ale wiedziałam, że może to być coś mocnego. I faktycznie, Graham Masterton poruszył temat dosyć chwytliwy, który może być nie tylko fikcją literacką. Podoba mi się to, że skorzystał z wizji dość realistycznej, nawet wręcz prawdopodobnej. W dzisiejszych czasach stworzenie w warunkach laboratoryjnych odpowiedniego wirusa, który przyczyniłby się do klęski głodowej, nie jest aż tak skomplikowane, jak było niegdyś. Broń biologiczna stanowi poważne zagrożenie, o czym należy zawsze pamiętać. Przypadek opisany w tej książce na szczęście jest tylko wymysłem wyobraźni autora, ale czy możemy mieć pewność, że jest to czysta fikcja? Niestety nie. Choć jest to nieco przerażające, to podoba mi się realizm tej powieści.
Masterton słynie z tego, że potrafi w bardzo dosadny sposób opisywać pewne wydarzenia. Relacje międzyludzkie, zbliżenia, seks, morderstwa. Oczywiście również w tej książce nie mogło zabraknąć tych elementów. Po raz kolejny autor udowadnia, że wie, jak wpleść pewne wątki w główną historię. Choć skupiamy się na apokaliptycznej wizji świata, to pojawiają się tutaj różne motywy: rodziny, korupcji, polityki, religii. Przerażająca wizja zyskuje jeszcze wyższy level, gdy społeczeństwo zaczyna tracić rozum. To niesamowite, że w tak patowych sytuacjach potrafimy zapomnieć o człowieczeństwie, a władzę nad nami przejmuje gadzia część naszego umysłu. Autor pokazuje, że posuwamy się wtedy do czynów brutalnych, obrzydliwych i przerażających. Dodatkowo łatwo tu zauważyć, że Ci, którzy są wysoko postawieni i mają pieniądze, mogą przejść przez katastrofę niewzruszeni, zgodnie z zasadą: ?każdy dba o siebie?.
Graham Masterton za każdym razem naprawdę porządnie kreuje swoich bohaterów, choć na dłuższą metę można zauważyć w ich kreacji pewną powtarzalność. Ed Hardesty przypomina nieco innych głównych bohaterów powieści tego autora, nawet jego relacja z rodziną wydaje się być znana. Również pojawiające się tutaj postaci kobiece czy też politycy i biznesmani mają w sobie coś znajomego, ale mimo wszystko nie jest to wada tej książki. Ciekawe, że dopiero w trakcie tej lektury zauważyłam pewną schematyczność i zaczęłam nad tym myśleć, ale naprawdę zupełnie mi to nie przeszkadza. Jest to w moim odczuciu po prostu coś dosyć charakterystycznego dla całego stylu Mastertona, a poza tym tworzy on naprawdę dobrych bohaterów.
?Głód? to książka, którą czyta się z wielkim zaangażowaniem. Autor stopniowo rozbudza ciekawość czytelnika, odpowiednio dawkuje napięcie i informacje dotyczące obecnej sytuacji Stanów Zjednoczonych. Nie da się ukryć, że zaprezentował on wizję dosyć makabryczną i przerażającą, postawił swoich bohaterów przed trudnymi decyzjami, w obliczu prawdziwego, wręcz namacalnego zagrożenia. Powieść wciąga i intryguje na każdym kroku, jest to jedna z tych historii, od których ciężko się oderwać, dlatego serdecznie polecam, nie tylko fanom Mastertona.

Nad USA nadciągnęła nieodgadniona i przerażająca plaga. Wszystkie zboża, owoce i warzywa zostają w tajemniczy sposób skażone i tym samym niezdatne do konsumowania. Nikt nie wie co ją wywołuje ani tym bardziej jak ją powstrzymać. Ed Hardesty, utrzymujący się ze zbiorów plonów właściciel potężnej farmy w Kansas, jest przerażony.
Farmer opanowany strachem, sieje zamęt i wzbudza w innych panikę, gdy na domiar złego okazuje się, że bezwartościowe są również zapasy i żywność w puszkach. Zaraza budząca wizję głodu i śmierci sprawia, że ludzie poddają się swoim pierwotnym instynktom przeżycia.
Podchodziłam do tej książki z mieszaniną strachu i ekscytacji. Spodziewałam się wciśniętego w fabułę wątku kanibalizmu, który jednocześnie mnie obrzydza i rozbudza ciekawość. Koniec końców cieszę się, że go nie było. Dzięki temu mogłam czerpać przyjemność z czytania obecności bez mdłości.
?Głód? to kolejna książka Graham, którą miałam okazję czytać i która wymownie przemówiła do mojej wyobraźni realistycznymi opisami. Dosadne przedstawienie ludzi jako wyzbytych jakichkolwiek zahamowań i uczuć bestii, budziło dreszcze i wywoływało ciarki na plecach. Byłam autentycznie zdziwiona nadmierną ilością brutalności skąpanej we krwi, która dawała wyraziste uczucie przesytu. Przejmującym zniesmaczeniem opanowywały mnie sytuacje, w których dochodziło do aktów seksualnych. Totalnie wyzwolone postacie bez najdelikatniejszej nawet subtelności, napastliwe i natarczywe przechodziły do rzeczy. Wiele wątków szargało mi nerwy swoją absurdalnością i naiwnym naciąganiem.
Jednak powieść odznacza wciągająca fabuła, którą pochłania się naprawdę błyskawicznie, a bohaterowie w istocie odbijają się w pamięci.

DLA GŁODNYCH MASTERTONA

Graham Masterton nie jest mistrzem autorski fabuł. Większość jego najsłynniejszych dzieł to nic innego, jak wariacje na temat dokonań innych autorów ? weźmy choćby ?Zwierciadło piekieł? będące horrorową interpretacją ?Alicji po drugiej stronie lustra? czy ?Drapieżców?, którzy byli powieściowym rozwinięciem opowiadania ?Sny w domu wiedźmy? H. P. Lovecrafta. Nie inaczej jest z ?Głodem?, stanowiącym nic innego, jak mastertonowską wersję ?Bastionu? Stephena Kinga, krwawszą, brutalniejszą i mocno erotyczną. Ale mimo tak wyraźnej inspiracji kultowym przecież dziełem, ?Głód? to całkiem udane postapo, które spodoba się miłośnikom gatunku i, oczywiście, twórczości brytyjskiego autora.

W USA dochodzi do największej klęski w dziejach tego kraju. Zaczyna gnić wszelkie zboże, drzewa owocowe, warzywa... Tajemnicza plaga niszczy wszelką tego typu żywność i nikt nie ma pojęcia co ją wywołuje ani tym bardziej jak można temu zaradzić. Farmer Ed Hardesty, który do tej pory żył przecież właśnie z plonów, stara się przetrwać w tym nowym nie tylko dla niego świecie i zrozumieć, co się właściwie dzieje. Jednak jego zaangażowanie doprowadza do ogólnokrajowej paniki, kiedy ostatecznie okazuje się, że skażona jest żywność w puszkach i zapasy zboża w całym kraju...

Kiedy przed laty po raz pierwszy miałem styczność z ?Głodem?, nie byłem szczególnie zachwycony tą powieścią. Dlaczego? Choć klimatyczny, pomysł był przecież wtórny, aż nazbyt kojarzący się ze wspomnianym ?Bastionem?, na dodatek w rozwiązaniu kilku wątków zabrakło odpowiedniej dozy logiki: czemu ludzie wpadają w aż taką panikę kiedy psują się plony, skoro nie brak im innej żywności? dlaczego zakończenie sprawia wrażenie nieprzemyślanego? Jednakże po latach (i po wielu różnych powieściach z gatunku postapo) mogę śmiało powiedzieć, że to tytuł, po który mimo wszystko warto sięgnąć. Dlaczego?

Zacznijmy od samego klimatu. Coraz trudniej o książki, które miałyby tak przemawiającą do wyobraźni wizję, nawet jeśli ta ma wiele minusów. Masterton zdołał jednak stworzyć coś intrygującego, brudnego i nastrojowego. Nawet kiedy przesadza ze scenami seksu, któremu bliżej do pornograficznego wyżycia się nastolatka niż erotyki, robi to z talentem. Podobnie rzecz ma się z dosadną brutalnością. ?Głód? jest krwawy, jest drastyczny, opisy są naturalistyczne, autor, jak i przy scenach seksu, nie stroni od najdrobniejszych szczegółów. Ale taki już jest jego urok ? można to kochać, można nienawidzić, ja Mastertona lubię i zawsze chętnie sięgam po jego powieści. Pisze przecież znakomicie, lekko, przyjemnie i sposób, który przemawia do wyobraźni.

Kto więc lubi autora, po ?Głód? powinien sięgnąć koniecznie, tak samo jak miłośnicy postapo. Bo mimo pewnych wpadek, jest to niezła powieść, lepsza od tak chwalonych dzieł, jak ?Metro 2033? Glukhovsky?ego czy ?Obrońca? G.X. Todd. I chce się do niej wrócić. Dlatego polecam.