Genialna przyjaciółka

Najpierw przeczytałam kilka pochlebnych recenzji. Później natknęłam się na artykuł opisujący niezwykłą karierę autorki, a może autora tej książki. W końcu sięgnęłam po powieść. Czy się zawiodłam? Raczej nie, aczkolwiek nie dołączę do grona bezkrytycznych pochlebców twórczości pani lub pana Ferrante. Dlaczego podkreślam,iż płeć pisarki nie jest pewnikiem. Ponieważ ona sama o to zadbała, cytując okładkę: ?zdecydowała się publikować pod przybranym nazwiskiem i zachować absolutną anonimowość?. Mnie zastanowiła tylko jedna sprawa ? czy kobieta pomyliłaby się opisując okres dojrzewania płciowego dziewczyny? Jeśli zaś chodzi o samą powieść, to przykuwa uwagę, jest wyjątkowo sprawnie napisana, a środowisko, które opisuje przedstawia z dużą starannością. Ma również w sobie zadrę, sprawiającą, że jeszcze długo po przeczytaniu ostatnich linijek tekstu, bohaterki książki towarzyszą czytelnikowi. Na pewno warto zapoznać się z ?Genialną przyjaciółką?, a kto wie, czy nawet nie zaprzyjaźnić.

"Genialna przyjaciółka" enigmatycznej Eleny Ferrante (tożsamość pisarki utrzymywana jest w największej tajemnicy!) nie jest - niestety - genialną powieścią. Książka sukces swój zawdzięcza w ogromnej mierze doskonałemu marketingowi. Czytamy, że Elena Ferrante to jedna z najbardziej znanych włoskich pisarek; że rzesze wielbicieli na całym świecie, a cały cykl stał się światowym bestselerem. No i jeszcze ta anonimowość autorki! Trudno powiedzieć, gdzie zawędrowałaby książka bez tej reklamy. Cóż, takie czasy - w odpowiednim opakowaniu sprzeda się wszystko. Zaraz jednak myślę sobie, że przecież nie każda powieść wybitną być musi; że czasem wystarczy, że się "dobrze" czyta, a sam język, choć prosty i taki... zwyczajny, to jednak nie razi jakoś specjalnie i nie powoduje, że kończymy po kilku stronach. I kiedy przypominam sobie ostatni sondaż nt. czytelnictwa w Polsce, to cieszyć się powinnam, że cokolwiek czytamy. Że to snobizm może doceniać wyłącznie pozycje bardzo dobre. "Genialna przyjaciółka" przecież wciągnie, zaciekawi. Jest momentami banalna, nieco "romansowa", ale sama postać Lili: ciekawa, zaskakująca, dojrzała. Pierwsza książka z cyklu to historia dzieciństwa dwóch przyjaciółek: Eleny Greco i Lili Cerullo, opowiadana z perspektywy ponadsześćdziesięcioletniej Eleny, którą zniknięcie przyjaciółki zmusza do powrotu do przeszłości. Razem z Eleną podążamy neapolitańską dzielnicą proletariacką lat 50. poprzedniego wieku. Poznajemy powojenną codzienność, w której dominuje przemoc, nierówność społeczna i bieda; w której faszystowskie, wojenne powiązania są szansą na wzbogacenie; gdzie zdobywa się łapówką i znajomościami, a wszelkie spory rozwiązuje pięścią. Elena i Lila, tak różne i tak bliskie, marzą, by wyfrunąć stąd w poszukiwaniu lepszego życia. Każda jednak, bardziej bądź mniej świadomie, wybiera inną drogę. Ferrante umiejętnie oddaje atmosferę tamtych lat, chociaż jednocześnie nie pozwala jakoś specjalnie poznać Neapolu: to nie miasto, a bardziej dzielnica staje się drugoplanowym bohaterem utworu. W dzielnicy często mrok, ból, rozgoryczenie, niespełnienie i brak nadziei, a w książce czasem tandetnie, kiczowato, sentymentalnie... Szczerze jednak - nie umiem powieści odrzucić i... zabieram się za drugi tom :-) Czasem warto sięgnąć po coś "prostszego". Może w tej prostocie tkwi urok? :-)