Drogie życie

Dosyć rzadko sięgam po krótkie formy prozatorskie - nie przepadam za nimi - być może dlatego dopiero teraz odkryłam twórczość współczesnej kanadyjskiej pisarki - Alice Ann Munro, która od dawna uchodzi za kandydatkę do zdobycia Literackiej Nagrody Nobla. Przygodę z tekstami tej autorki rozpoczęłam od końca..., od jej ostatniego zbioru czternastu opowiadań "Drogie życie". Od razu wciągnął mnie ich klimat emocjonalny - zadumy, nostalgii, niepewności, trochę tajemnicy i przede wszystkim afirmacji życia. To ten typ prozy, której nie można odłożyć - zadziwia nas bowiem i fascynuje nieprzewidywalność losu, który kpi z oczekiwań bohaterów, pragniemy dotrzeć do końca ich nieprzewidywalnych historii, ale jednocześnie są to opowieści tak bogate, że należy czytać je niespiesznie; tak, by stały się prawdziwą ucztą duchową. Nie ma tu szybkiej, wartkiej akcji a jednak tak wiele dzieje się w świecie emocji i przeżyć postaci. Alice Munro nie opisuje wielkiego świata, ani nadzwyczajnych ludzi; wprost przeciwnie... Autorka prowadzi nas uliczkami małych, prowincjonalnych miasteczek i wiosek Kanady, szczególnie regionu Ontario; czasami na chwilę z bohaterami docieramy do Toronto. Często są to postaci w drodze, uciekające od wspomnień, despotycznych rodziców, niechcianych emocji, własnych lęków, dlatego powracającymi w opowiadaniach motywami są: pociąg, ciągnące się w przestrzeni tory kolejowe, dworce. W symboliczny sposób obrazują sytuację egzystencjalną bohaterów - ich brak zakorzenienia, często poczucia bezpieczeństwa, wewnętrzne niepokoje, pogoń za tym, co dopiero ma nadejść. Wydaje się, że Alice Munro opisuje prozę życia, to, co wydaje się szare, zbyt prozaiczne, nieciekawe - przeżycia nauczycielki zatrudnionej w sanatorium dla chorych na gruźlicę dzieci; przeraźliwy lęk matki, która w czasie podróży pociągiem na chwilę traci z oczu małą córeczkę; czy samotność mężczyzny z zajęczą wargą. Uświadamiamy sobie jednak, że te okruch codzienności składają się na piękno i wartość życia. Zachęcam do odkrycia prozy Alice Munro.

O kanadyjskiej pisarce Alice Munro nie trzeba chyba za wiele opowiadać. To słusznie doceniana i uwielbiana na całym świecie, autorka wyłącznie bestsellerów, które podbijają serca wszystkich. Munro ma niebywały talent i wyjątkowy styl i chyba nie ma miłośnika literatury, który by o niej nie słyszał, zwłaszcza, że na polskim rynku znowu pojawił się kolejny hit spod jej pióra, "Przyjaciółki z młodości".
Dzisiaj jednak chciałabym wam przedstawić "Drogie życie". To wyjątkowy zbiór czternastu historii, opowiadań o ludzkich losach, zebranych w jedną książkę. Wspomnę tylko, że tytuł zawdzięcza ona ostatniemu opowiadaniu.
Zanim jednak rozpiszę się o samej treści, nie mogę nie wspomnieć o wydaniu tego tomiku. Wszystkie książki Alice Munro są po prostu piękne i zachwycają okładkami, ale ta jest moją ulubioną i moim zdaniem jedną z ładniejszych. Trzeba przyznać, że wydawnictwo naprawdę spisuje się na medal jeśli chodzi o książki tej autorki i oby tak było dalej. Wszystkie okładki są zawsze spójne z fabułą i tytułem, a to ostatnio wcale nie zdarza się tak często.
Jeśli jednak chodzi o opowiadania, wszystkie bardzo mi się podobały i dlatego też nie skakałam po książce, tylko czytałam "jak leci" z wielką radością i zainteresowaniem. Jeszcze większą niespodzianką było to, że kilka ostatnich opowiadań zainspirowało życie samej autorki, można więc przy okazji podejrzeć trochę jej własnej historii, biografii. Same historie nie były długie, przeważnie liczyły około czterdzieści stron każde, co sprawiało, że akcja gnała właściwie przez cały czas, cały czas wtrącane było coś nowego, wszystko działo się bez zbędnych przedłużeń, nie było zapychaczy stron i ciągle czuło się emocje, napięcie, zdenerwowanie, radość, w zależności od czytanej historii.
Akcja książki dzieje się oczywiście w Kanadzie. Mimo małej objętości opowiadań, autorka zawarła w nich zadziwiająco dużo odczuć związanych z tym krajem, krajobrazem, bohaterami. Zdążyłam poznać i wyrobić sobie zdanie o każdej z postaci, mimo, że właściwie jest to niemal niemożliwe na zaledwie 40 stronach, na których pisarka musiała zmieścić nie tylko fabułę, historię, akcję ale i charakter postaci. Tutaj właśnie objawiał się talent Munro, która po prostu potrafi pisać i to czuło się na każdej stronie.
Pierwsze opowiadanie "Dotrzeć do Japonii" stało się zarazem moim ulubionym, choć właściwie trudno wybrać jedno z pośród tylu wybitnych. Każde jest inne, jedne bawią, drugie wzruszają, szczególnie te inspirowane życiem Munro. Mimo, że były one napisane równie dobrze co pozostałe, czytało się je jakoś inaczej i na pewno wpływ na to miał fakt, że autorka przeżyła opisane przez siebie wydarzenia. Bardzo podobało mi się też opowiadanie "Nieopodal jeziora", o starszej kobiecie, cierpiącej na zaburzenia pamięci. Ta historia jest dla mnie jedną z bardziej przejmujących i wzruszających.
Myślę, że wszystkie historie są niezwykle refleksyjne. Autorka nie umieszcza żadnych morałów i przesłań, a jednak czytając refleksje nasuwają się same i trudno nie przemyśleć każdego opowiadania czy nie wyciągnąć z nich lekcji. Choć często autorka pisze jakby nieskładnie, bez ładu, ma to swój urok i jak najbardziej pasuje do całości. Podczas całej lektury czułam się, jakby ktoś znajomy opowiadał mi usłyszana historię. "Drogie życie ma swój charakterystyczny styl, rozśmiesza, wzrusza, trzyma w napięciu i wprowadza w stan zadumy, ale to najpiękniejszy zbiór opowiadań jaki czytałam i dlatego nie mogę nie polecić go wszystkim, bez względu na upodobania książkowe. Smuci mnie jedynie fakt, że autorka zapowiedziała koniec swojej kariery pisarskiej, bo to na pewno będzie wielką stratą dla literatury pięknej.

Drogie życie, czym mnie dziś zaskoczysz? Mam nadzieję, że będzie to coś pozytywnego. Choć twoja zmienność bywa naprawdę nieprzewidywalna. Raz przynosisz zwycięstwa, a innym razem druzgoczące porażki. Tak samo jak ma to miejsce w opowiadaniach Alice Munro, która w charakterystyczny dla siebie sposób przedstawia koleje ludzkiego istnienia.

Nowy zbiór opowiadań kanadyjskiej pisarki to kolejna czytelnicza uczta, która zadowoli wszystkich wymagających odbiorców. Do atutów książki bez wątpienia można zaliczyć bogate psychologiczne sylwetki bohaterów, a także genialnie wykreowany świat przedstawiony, który zachwyca bogactwem szczegółu i różnorodnych emocji. Czternaście nieszablonowych historii z pewnością zmuszą nas do refleksji i głębszych przemyśleń.

W swojej wcześniejszej recenzji innej książki Alice Munro wspominałam, że opisane przez pisarkę historie, stanowiłyby dobry materiał na stworzenie wielu osobnych, dłuższych powieści. Tym razem doszłam jednak do wniosku, że zawarte w ?Drogim życiu? opowiadania nie wymagają żadnych ulepszeń czy też ?przedłużeń?. Czterdziestostronicowe zawierają wszystko, co najważniejsze i zarazem najciekawsze. Skupiają się one na najistotniejszym zdarzeniu z życia bohatera, analizują jego przebieg a także skutki, jakie wywarło w przyszłości.

Opowiadania liczą około czterdziestu stron, dlatego czyta się je niezwykle szybko i przyjemnie. Co więcej przebieg zdarzeń nie jest przedstawiony tylko z jednej, ograniczonej perspektywy. Narratorami są na przemian mężczyźni i kobiety. Są to postaci z różnych grup społecznych, z różnymi problemami i z różnym podejściem do życia. Postawieni w obliczu traumatycznych wydarzeń często na łamach książki przechodzą metamorfozy i przemiany. Muszę się jednak przyczepić do co poniektórych zakończeń przedstawionych historii. Mianowicie czasami były one dla mnie dość bezsensowne i niezrozumiałe. Odniosłam wrażenie, jakby autorka sama nie wiedziała jak zakończyć daną relację.

Ostatnie cztery opowiadania, zawarte w publikacji, są oparte na rzeczywistych zdarzeniach z życia pisarki. Jako że miałam okazję czytać inną książkę pani Munro pt. ?Taniec szczęśliwych cieni?, wyraźnie zauważyłam, że niektóre z opowiadań tam przedstawionych, było zainspirowanych biografią pisarki. Za przykład może posłużyć opowiadanie o dziewczynce, której ojciec był właścicielem farmy lisów. Jak się okazuję ten fakt jak i wiele innych pokrywa się z realnymi doświadczeniami autorki.

Dodatkowo jestem pod wrażeniem doskonałej okładki książki, która w moim odczuciu jest wręcz idealna i perfekcyjnie oddaje klimat zaprezentowanych opowiadań. Na jednym ze skrzydełek książki znajdziemy zapowiedzi kolejnych, planowanych publikacji kanadyjskiej pisarki, które mogą pochwalić się równie dopracowanymi i zachwycającymi oprawami graficznymi. Muszę przyznać, że opowiadania pani Alice Munro stanowią prawdziwe perełki w mojej domowej biblioteczce, zarówno ze względu na wygląd jak i zawarte w nich treści.